Pieta z kościoła w Domachowie - problemy badawcze

„Mistrz Pasji z Kaplicy Dumlosych” używa Z. Białło-
wicz-Krygierowa (tamże, s. 407), choć w publikacjach
można spotkać także „Mistrz Ukrzyżowania z kaplicy
Dumlosych” i „Mistrz Dumlosych” (np. A. Soćko, Zna-
czenie Śląska..., dz. cyt., s. 168, 170). W dawniejszej
literaturze niemieckiej i polskiej postać ta określana
była mianem Dumlose-Meister (nazwę tę wprowadził
do obiegu naukowego E. Wiese, Schlesische Plastik
vom Beginn des XIVbis zur Mitte des XVJahrhunderts,
Leipzig 1923, s. 81; E. Braune, H. Wiese, Schlesische
Malerei and Plastik des Mittelalters. Kritischer Katalog
derAusstellungin Breslau, Leipzig 1929, s. 25-26, kat.
40). W najnowszych publikacjach czeskich łączony
jest on z Mistrzem Tyńskiej Kalwarii (M. Bartlova,
Mistr Tynske kalvarie, cesky sochar doby husitske,
Praha 2004), a datowanie jego dzieł jest obecnie prze-
dmiotem sporu. Część badaczy czeskich przesuwa ich
powstanie nawet na 1430-1440, a większość badaczy
polskich trwa przy starszym datowaniu na przełom
XIV/XVw.
8 Obecnie w Muzeum Narodowym we Wrocławiu,
nr inw. XI-281.
9 Dokumentacja konserwatorska (kierownik ze-
społu D. Kowalewska), Toruń 1969, mps, parafia
pw. św. Michała Archanioła w Domachowie.
10 K.H. Clasen, Der Meister der Schónen Madonnen.
Herkunft, Entfaltung und Umkreis, Berlin-New York
1974,s.2O3.
11 P. Skubiszewski, Die Kunst in den Landem der polni-
schen Krone wahrendderzweiten Halfte des 14. Jahrhun-
derts, [w: ] Die Parler und der Schóne Stil 1350-1400.
Europaische Kunst unter der Luxemburgem [ Resultat-
band zur Ausstellung des Schnutgen-Museums in
der Kunsthalle Koln], (Hg. A. Legner), Koln 1980,
s. 105-106,il. 39nas. 107.
12 A. Ziomecka, Rola Wrocławia w kształtowaniu się
drewnianej rzeźby na Górnym Śląsku w XIV i XV w,
[ w: ] Między Wrocławiem a Krakowem. Sztuka Gotycka
na Górnym Śląsku (red. O. Nowak), Katowice 1995,
s. 15; por. B. Guldan-Klamecka, Rzeźba Pieta [nota
katalogowa ], [ w: ] tejże, A. Ziomecka, Sztuka na Śląsku
XII-XVI w [ katalog zbiorów Muzeum Narodowego we
Wrocławiu], Wrocław 2003, poz. kat. III/20, s. 232.
13 B. Czechowicz, Pieta [nota katalogowa], [w:] Śląsk
- perła w koronie czeskiej: Trzy okresy świetności...,
dz. cyt., s. 136, kat. 1.5.19, il. 1.5.19 na s. 136.
14 Wyraźne łączenie dwóch fragmentów na wysokości
klatki piersiowej Chrystusa, tuż pod szyją, ujawniły
zdjęcia RTG wykonane w szpitalu w Gostyniu 9 marca
2021 r.
15 Za: Dokumentacja prac konserwatorsko-badawczych
polichromii średniowiecznej drewnianej Piety z kościoła
p.w. Michała Archanioła w Domachowie (oprać.
J. Rogoż, T. Kurkiewicz, A. Cupa i in.), Toruń 2021,
s. 2, mps, parafia w Domachowie. Jest to cecha cha-
rakterystyczna dla Pięknych Piet, których wysokość
i szerokość są prawie identyczne, a głębokość jest
dwukrotnie mniejsza od pozostałych wymiarów; por.
M. Weniger, Dwie śląskie „Piety” z Muzeum Narodowego
w Warszawie - Pieta z Lubiąża i Pieta z kościoła św. Ma-
cieja we Wrocławiu, „Rocznik Muzeum Narodowego
w Warszawie”, 2018 (R. 7), s. 122.
16 M. Weniger, dz. cyt., s. 122.
17 Z. Białłowicz-Krygierowa podaje informację (nie-
wiadomego źródła), że figura była restaurowana
w latach 1932/1933; Katalog zabytków..., dz. cyt.,
s. 8. W 2014 r. dyplomowany konserwator zabytków
H. Merstallinger oceniła stan zachowania Piety, mps,
parafia w Domachowie.

18 Dokumentacja konserwatorska..., dz. cyt.
19 Dokumentacja konserwatorska..., dz. cyt., s. 13-14.
20 Dokumentacja prac konserwatorsko-badawczych...,
dz. cyt., s. 135. Za nieautentycznością tej warstwy
przemawia także nietypowa dla Pięknych Piet kolorysty-
ka, co potwierdzają odkrywki oryginalnej polichromii
tego typu zabytków: biały płaszcz z błękitną podszewką
i złotym lamowaniem; M. Weniger, dz. cyt., s. 124.
21 Prawdopodobieństwo 68,2% 1279, 1297 calAD;
95,4%: 1273 (76,9%) 1304 calAD, 1366 (18,5%)
1384 calAD.
22 Tamże.
23 M. Krąpiec, Zestawienie wyników datowań radiowę-
glowych, Laboratorium Datowań Bezwzględnych,
mps, parafia św. Michała Archanioła w Domachowie,
3 lutego 2020 i 20 kwietnia 2020.
24 Tymczasem okres suszenia drewna, przynajmniej
w epoce nowożytnej, trwał stosunkowo krótko, bo zale-
dwie kilka miesięcy; A. Wagner, Organizacja i technika
pracy w warsztatach snycerskich na Warmii w późnym
baroku, „Porta Aurea”, 2014 (R. 13), s. 45.
25 A. Kutal, K problemu horizontalnich piet, „Llmeni”,
1963, s. 340; tenże, Ein neues Buch uberdie Skulptur
des Schónen Stils, „Llmeni”, 1975, t. 23, s. 558. Do
tej grupy dzieł należą zabytki z Lutin, Klosteneburga
i z kościoła pw. św. Marii Magdaleny we Wrocławiu, zaś
jego kontynuacją jest duży zespół rozsianych po Euro-
pie Środkowej dzieł; M. Jakubek-Raczkowska, Rzeźba
gdańska przełomu XIV i XV w, Warszawa 2006, s. 93.
Por. M. Bartlova, Strategia artystycznej reprezentacji wła-
dzy Luksemburgów na tronie czeskim, [w:] Śląsk-perła
w koronie czeskiej. Historia - Kultura - Sztuka (red.
M. Kapustka, K. Klipa, A. Kozieł, P. Oszczanowski,
Wlans), Praga 2007, s. 109.
26 M. Weniger, dz. cyt., s. 115; D. Horzela, M. Walczak,
Fundacje artystyczne elit duchownych i świeckich wMa-
łopolsce wobec czeskiego stylu pięknego około 1400 roku,
[ w: ] Kościół w społeczeństwie w Czechach i w Polsce
w średniowieczu i w epoce nowożytnej (red. W Iwań-
czuk, A. Januszek-Sieradzka, J. Smołucha), Kraków
2020, s. 478.
27 R. Kaczmarek, Droga ku stylowi pięknemu w rzeźbie
wrocławskiej, [w:] Sztuka około 1400 [materiały sesji
Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Poznań, listopad
1995], t. 2, Warszawa 1996, s. 141-142.
28 R. Kaczmarek, Związki artystyczne Pragi i Wrocła-
wia w ostatniej tercji XIV wieku. Rzeźba i sklepienia,
[w:] Slezsko-zeme Koruny Ceske. Historie a kultura
1300-1740 (red. J. Dańova, J. Klipa, L. Stolarova),
Praha 2008, s. 19.
29 Por. B. Guldan-Klamecka, Pieta [notakatalogowa], [w: ]
Śląsk -perła w koronie czeskiej: Trzy okresy świetności...,
dz. cyt.,s. 134kat. 1.5.18;il. 1.5.18nas. 135.
30 Tożsamy gest charakteryzuje Piety ze Stoszowa, Wro-
cławia-Ołtaszyna, Smarchowic Śląskich, z Państwowe-
go Muzeum Ermitażu w Sankt Petersburgu i tzw. małą
Pietę z Admont. Co ciekawe, także Pietę z kościoła
w Szalejowie Górnym pierwotnie charakteryzował
ten gest. Jej kompozycja jest obecnie zniekształcona;
por. R. Kaczmarek, Rycerski ród von Pannwitz i jego
prawdopodobne jundacje w ziemi kłodzkiej w okresie
średniowiecza, [w:] Upostred Koruny Ceske. Kolekti-
vni monografie NAKIII (eds. I. Hlobil, M. Dospel),
Prostejov 2020, s. 33.
31 Ok. 1420-1430, Muzeum Narodowe we Wrocławiu
nr inw. 2389, por. R. Kaczmarek, Pieta [ nota katalogo-
wa ], [ w: ] Śląsk - perła w koronie czeskiej: Trzy okresy
świetności..., dz. cyt., s. 136-137kat. 1.5.21; il. 1.5.21
na s. 136.

27