Vesalius, Andreas: Andreae Vesalii Brvxellensis ... De Hvmani Corporis Fabrica Libri Septem: Cum Indice rerum & uerborum memorabilium locupletißimo (Venedig, 1568) [Cicognara, 367]

ANDREAE VESALII, .
DE CORPORIS HVMANI
FABRICA LIBER TERTIVS,
QVO VENARVM ARTERIARVMQVE PER VNIVERSVM
CORPVS SERIES DESCRIBITVR, ET PECVLIARES
ipsi figurarjquibus potissimum conucniunt,Capitibus
praeponuntur .
QVID VENA, ET QVAE IPSIVS SVBSTANTIA
&usus. Caput I.
Quid tirtla s.fe^Vfe&^ feS^al S SIV M musculorumq; historia supcrioribus Iibris enarrata, proximum uide-
Ubro doce» ^^^^^^"^^^B tur,uenarum arteriarumq; per uniuersum corpus distributionem aggredi: siqui
d»m* ~~ dcmGalcnusinprimo de Administrandis seclionibus libro,huncin Anatome
discenda ordinem obseruandum recte .preccperit. Nam alius fortasie cjuspiam
earum a partium,qua: peritoneo &costassuccingente membrana & caluaria a oftenlit
continentur,descriptioncm,nonuenarum modo,acartcriarum, uerum &ner-
uorum quoquc descriptionem oportere nccessatio praxedere, haud incpte arbi l>broriim *
trabitur: qu6d absque earum partium notitia,omnis de ucnis, arterijs &ncruis ^™'
sermo tam difsicilis futurus sit, ut cgo ncquaquam improbaucrim, hunc iibru,
&"quartum,quineruis dedicabitur, quintolibro,sextoacscptimosubijci, eosq; prxscntem antcire : atque
id maxime,cum quis sectionum prorsus rudis,in istos libros primum inciderit, & non in nostra Epitomc
ucl obitcr sese cxcrcuerit. Ne tamcn longius in presentia a Galeni & cxtcrorum qui ipsum praxesscre dis-
sectionis profesiorum placito declincm,hunc librum uenis arterijsq; consccrabo,a ucnis, qu6d plurcs sint,
arterijsq; magna cx parte insternantur,sumpto scrmonis exordio, uberaqj sentetia lc&ori in nostris libris
sZaiJuena. transponcndis relista. b Venaigitur pars est instrumentaria,tcres, fistulsq; instarcauata, & sanguinem, b si^af.
v«*e cer- corporis partes cnutriturum,una cum naturali spiritu,insigniter(si quis modo sit)caliginoso,deferens.Ha:c 5 .si.'cap-6-
fminquoa unicapcculiari propriavc constat tunica,qua: colorc, ac quodammodo crassitic & forma mcmbranis re-
miembrana spondet,scd alias ahillarum naturaplurimum discrepat.Mcmbrana namq;, simplcx ac similarc corpus cen
diserat. fcturs& omni ex parte,quomodocumq; discerpatur,pcrpctuo mcmbrane nomen rctinct. Vena: autcm tuni
ea,corpus est instrumentarium,ex similaribus partibus,fibris uidelicct,c6formatum. Quemadmodu cnim
membranci musculorum tendincs fci e unico fibrarum gcnerc intcxuntur, atquc hoc occasionc non in si-
milarium,scd instrumcnralium partium classcm rcponuntur, ita ucne tunica triplici fibrarum gcncrc con-
braru ^"lutur • Cuiusmodi fibra: Gra:cis ms nuncupantur: & substantia quidcm, forma & colorc, musculorum
5»«' mmm ^bns rcspondent,actione autcm plurimum ab illis uariant.Haj cnim maxima ex partc, carnea musculoru
imotuipre substantia obsita:,arbitrario:illa: ucro nullaciusmodi carnc implicita:, naturali motui pracficiuntur. quip-
sunt, ab ui pe ut motus e nostro arbitratu pcndcntes,fibrarum in musculis auxilio perficimus:sicnaturalcs motus,uni
1** ari"t,i: uerfo corpori subseruientcs,fibris quibusdam obeuntur,qua: organis toti corpori famulantibus intertextas
lur.diseTtn simt.Quanquam naturales motus non omncs,scd materia: duntaxat alicuius attraftio, rctentio & cxpuU
\U. sio,huiusmodi fibris adimpleantur.Voco autcm in praesentiarum uim attractricem , retentricem & cxpul-
tricem,non quse singulis partibus ad sui nutritioncm a Natura cst ingcnita,scd qua quaedam corporis par-
tes commune aliquod uniucrso corpori munus prxstant.Etcnim prorsus alia mihi ccnsctur attraftio cibi
pcr stomachum in ucntriculum,& sanguinis c caua ucnain dcxtrum cordis sinum,& aeris cx artcria uena-
li in sinistrum cordis sinum,& scminis in uterum,& sanguinis in ucnas,& spiritus in artcrias, quam attra-
ctio,cuius bcncficio partcs illre nutrimcntum sibi tamiliarc,& quo pnuatim aluntur,ad scse pelliciiit. Rur
sus longc alia cxcrctrix facultas cst,qua ucntriculus cibum a sc contec~ium,in intcstina propcllit,& qua rur
sus intcstina supcriora cundcm in infcriora protrudunt,& qua cor sanguincm in pulmones, uitalemq; spi->
ritum simul cum sanguinc,impetu pcr corpus rucnte,in magnam artcriam mittit,& qua sanguinem una ue.
na: pars in subsequcntcm continuo dcriuat,& qua utcrus foetum & ucsica lirinam exccrnunt: quam ca sit,
qua nuc dictx partcs proprij nutrimcnti recrcmcnta a lc abigunt.Ad hxc, prorsus alia putatur cibi potusqj
in uentriculo,& fcetus in utcro,& urina: in ucsica,& sanguinis in uenis,& spiritus ac sangtiinis parirer in cor
dc retcntio:quam ea sit,cuius bcncficio cor,uetriculus,uesica,uterusq; familiarc nutrimcntii sibi scruant &
rctincnt.Motus igitur omnibus similitcr partibus proprij,atq; alijs non subministrantcs,inlitapartibus dun
taxat ui,citra fibrarii opcm omnino fiunt.Sed partcs,quas aut attracT:ioncm,aut rctcntioncm, aut expulsio-
ncmpartibusalijsjucltotietiamcorporisubscruicntcm & commodam obire ncccssumcst, adcamfun-.
Tibrantm clioncm fibras quasdam sibi ucndicant,quarum auxilio illam complcnt.Et qucmadmodum trcs spccic sut
sreciei & motus,ita quoque triplcx fibrarum genus a Natura construdum csle credimusrrcctum uidclicet, obliquu>
suntlM. ^ transuersum.Ac xedx quidem fibra; attraclioni conducunt,obliqiia; autcm rctcntionijtransucrfe expul
sioni.