DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.1718#0188
H8
M. VlTRUVIl POLLIONIS
sii [</] Atticum imitati, M violam aridam conjicientes in vas cum aqua confer
vesccrefaciuntadignem: deindecumesttempetatum,conjicim,tinlinteura &"
inde manibus exprimentes, rccipiunt in mortarium aquam ex violis coloratanr
& ex ea erettiam infundentes, & eam terentes, efficiunt silis Attici colorem'
Eadem ratione vaccinium temperantes, & lac miscentes, purpuram faciunt ele"
gantem. Itemquinonpossuntchrysocollapropter caritatem uti, hetba, qUa
[/] luteum appellatur, cseruleum inficiunt, & utuntur viridiisimo colore. Hec
autem
quod raox sequitur, Eadem ratione vaccinium temperantes, & lac miscentes, purpuram faciuntelegantcrq
Sed& qui scripsit opus Pandeft. medic. Matth.Sylvaticum, video fuissc in ea sententia, cum de vaccinio
tradit. Quid senscrit Plinius judicari non potest, etiamli hysgini meminerit Iib. xxi. cap. 26. &lib.u,
cap. 4t. Nondum vero tantae apud mc est autoritatis Nicandri Theriacon Scholiastes, ut in ejus sententiaai'
pedibuseam, quidicat iiavieile coloris, idest ,^mi%itJ j^oi/^t.1t,a quo ve-}v»asttpij -mvzreojjtv/JiC^wXg,
Quod autem ad vacciniuro & hyacinthum attinet, Iohannes Ruellius eademputat, astipulatus SeTvio,
Nic. Lconicenus credidit vaccioium esse ligustri acinos, id est, ejus arboris, quam oostri Troesnam vulgo
dicunt.appellavit enim Virgilius vacciniamgra. quodsortassespcAans Columclla lib.x. quiest de culta
Hortorum carminc sciiptus, dizit:
— ($ nigro permisia ligusiro '
Balsama cum Cajia nttitns. —
Nisi scripserit niveo. fuit enim facilis a voce nigro in nivco dcssexus. V0I.1ten-.inus in Virgilio non vaccinia
sed lacinia pro ligustrl acinis kgit. Alioquin vaccinia prima inssexione Plinio est arborlib. xvr. cap. 18.
Franc. Masiarius agrestiaessemoramavulc. Cujuscredo sententiam sequutum Fuchsium, cumaitVirgi-
lium unius littera: lmmutatione vacinia vocasse, qua: Grieci sitlmu & /SuZhx dicunt, id est, rubi seu scntis
humilis mora. Et revera Galenus /3*71»« lib. 11. dc Aliment. sacultat. tradit appellari, & lib. vi 1. Composit.
pharmacor. hPtoVk?. Dceis iotellexit Plin.lib. xv. cap. 14. £001«, inquit, nascunlur 1$inrubu.multum
dijstrentt catlo. Sed emaculandus inolitus error & ob id receptus, & pro Roma: mora scribendum eH.Claud,
Salmasiue pro hysgino lcgit hysgt. nam hysginuro pro colore sumitur ut coccinum. Vidc plenius in Lcxico.
eJ] Pbilaodcr. Pro sit Sil Atticum scribendum. Id trium generum esse optimum, autor estPlinius lib.xxxiii.
cap.ix.
*] Idein. Plinius memorati Iib. cap. ult. non silis, Cci carulci eam fraudem esse videtur sensisle. Fratts (in-
quit de cxruieo loquens) viola arida decoHa in aqua, succo per linttum exj>resso in crttam Eretriam. Admo-
nendi sunt qui hatc legunt, viqlam intelligicam oportcrc quie nigra sive purpurea dicitur, aut ctiam iimpli-
citer viola, uti.1Grxcis 1». Meiviolam Martiam& Quadragesimalem appellant. Mirumaurem videri
non debet nigram dici, cum Leucoia nigra pro purpurcis dicta lint ab H ippocratc. Hasc ille. Quibus
hoc tantum addo; Violam illam etiam rece^ntem, in aqua maccratam & tantum repefactam, ita ut caveatur
nc nimis propc igniaccedat, (alias enim fervefa&a statim colorem amiccic) aquam eiegancissimo colore car-
ruleo & subpurpurco tingere 1 cujus ad hanc fraudem usus esse possit.
/] Claud. Salmalius in Solinum pap. i;4. Qua: lutum appellatur. Lutum autem & lfatU diversa: sunt hcrbip;
haec csrulco colore inficit, illa luteo. Sed audiamus incerea Philandrum ad hunc locum: & corre&iones in-
termisceamus. De Chrysocollanativa, luceavocata, diximus. Eam mentttur cierulcum herba Iutcainfc-
ctum , livc ipsaherba cairuleosubtrita, ut docet Plin. lib. xxxni. cap. v. (stdquomodopottli Chryfocollam
mtntiri hdc mixtio , qua viridem colortmsacit, st ChrysocoUa ipsa tss lutta.? aut quidopiu kac jraudt!) Infe-
ctiva dicta , ut hoc loco cestacur Vitruvius ; ncque cnim dc herba loquirur, quod existimavit Hermolaus.
Sed quazherba csset, quam Plinius Iuteam, Vicruvius Iutum appellat ,'& lutum, ut puto, Virgii. Eclog.4.
Croceo mutabit veUeraluto; quxlitum est. Nos apud Dioscorid. lib. n. legimus, luteam herbam Romanis
Jfcsse.quam Grecillatimdicunt, si modo satis cmendati sunt codices. (Salmasiieelocosuptadi&o. Diosco-
^idcs: "tmU'„ $/S*q)etsjtfMTXj, Addititia Dioscoridis a Romanis fi-nev vocari scribunt. Scribendum fortassc
itTi«, & falluntur qui aSJi» corrigunt» Similiter emendandus Apulejus. Greci, inquit, lfatimFnphu
jipijion, tatini alutam appeUavere. An legendum vitrum ? Scriptum crat ulrrum, inde ultum & alutam cor-
rupta. In aliatamensumsententia, quia vetustissimus Vhztalutam rctinct, & magis ad hancscripturam ac-
cedit lectioadditamentorum Dioscoridis f5s*»,quam potius exApulcjocensco corrrigendam io «AS&t.Vide
rationes illius.) De Isati tum dtxi cum de Indico scriberem supra cap. z. Ccrte ficile pedibus eo in scntcn-
tiam Ruellii, qui luteam guadum diftum putat herbam infecioriis cortiois notam tingendis luteocolore
pannis. Quam ctiam Isatidi superinducunt infectores conciliando virore, nostratesque virguncula: lixivio
macerant, ut capillum ssavumfaciant. (Multumabest avero. nam Guadum & Varantiaeadcmsuntiqu**
pastellumdicitur.de quosupra.) Vt mihi non parum halucinatus videatur Leonicenus in lib. de Plinii erro-
ribus, qui eam herbam Lylimacfiiam putat :cujus lententiam non satis scio cur lit sccutus, pnterito tamca
autorc, Rucllius, ac oon potius qua: in Isatidc tradiderat, memor probarit, cura manifessissimnm lir, Lysi-
inachiam multum ab infe&oria illa herba, quam, ut dixi, mei gtitidtm , Ferrarienscs Corneolam , Herrnsa
partim Ctretam, partim Bragliam, Romani Herbam Rojfam vocaot, diversam. (Claud, Salmasius: Ha*
Corneoh FerrarienGum & Hcrba rossi Romanor. est, quam Rubiam dicebant Romani. Vidcejusdescn-
ptionem apud Dioscorid. nam corneolam vcl ceretam vocant.quod folia stellatim decusTata habeac.Diosco-
rides lib.ui, cap. ioj. Plin. lib. xxn.cap.i. Simile plantagini guassum (non glastum) in GaUia mcam*
ciua Britannorum conjuges nurdftiue loto corpore obUtt, quibusdam infacris,tf nudt, incedimt. Vocatur hodie-
tsacguefdum.) Nequc argumcnto essc dcbuerat, quod Plin. cap.ult. lib. xxvi. prodat, Lylimacbiarrica-
pillum ssavum facere, quodque a Dioscoride tradcretur, Lytron alio noraine appeliari, vocc non admodura
. J"
M. VlTRUVIl POLLIONIS
sii [</] Atticum imitati, M violam aridam conjicientes in vas cum aqua confer
vesccrefaciuntadignem: deindecumesttempetatum,conjicim,tinlinteura &"
inde manibus exprimentes, rccipiunt in mortarium aquam ex violis coloratanr
& ex ea erettiam infundentes, & eam terentes, efficiunt silis Attici colorem'
Eadem ratione vaccinium temperantes, & lac miscentes, purpuram faciunt ele"
gantem. Itemquinonpossuntchrysocollapropter caritatem uti, hetba, qUa
[/] luteum appellatur, cseruleum inficiunt, & utuntur viridiisimo colore. Hec
autem
quod raox sequitur, Eadem ratione vaccinium temperantes, & lac miscentes, purpuram faciuntelegantcrq
Sed& qui scripsit opus Pandeft. medic. Matth.Sylvaticum, video fuissc in ea sententia, cum de vaccinio
tradit. Quid senscrit Plinius judicari non potest, etiamli hysgini meminerit Iib. xxi. cap. 26. &lib.u,
cap. 4t. Nondum vero tantae apud mc est autoritatis Nicandri Theriacon Scholiastes, ut in ejus sententiaai'
pedibuseam, quidicat iiavieile coloris, idest ,^mi%itJ j^oi/^t.1t,a quo ve-}v»asttpij -mvzreojjtv/JiC^wXg,
Quod autem ad vacciniuro & hyacinthum attinet, Iohannes Ruellius eademputat, astipulatus SeTvio,
Nic. Lconicenus credidit vaccioium esse ligustri acinos, id est, ejus arboris, quam oostri Troesnam vulgo
dicunt.appellavit enim Virgilius vacciniamgra. quodsortassespcAans Columclla lib.x. quiest de culta
Hortorum carminc sciiptus, dizit:
— ($ nigro permisia ligusiro '
Balsama cum Cajia nttitns. —
Nisi scripserit niveo. fuit enim facilis a voce nigro in nivco dcssexus. V0I.1ten-.inus in Virgilio non vaccinia
sed lacinia pro ligustrl acinis kgit. Alioquin vaccinia prima inssexione Plinio est arborlib. xvr. cap. 18.
Franc. Masiarius agrestiaessemoramavulc. Cujuscredo sententiam sequutum Fuchsium, cumaitVirgi-
lium unius littera: lmmutatione vacinia vocasse, qua: Grieci sitlmu & /SuZhx dicunt, id est, rubi seu scntis
humilis mora. Et revera Galenus /3*71»« lib. 11. dc Aliment. sacultat. tradit appellari, & lib. vi 1. Composit.
pharmacor. hPtoVk?. Dceis iotellexit Plin.lib. xv. cap. 14. £001«, inquit, nascunlur 1$inrubu.multum
dijstrentt catlo. Sed emaculandus inolitus error & ob id receptus, & pro Roma: mora scribendum eH.Claud,
Salmasiue pro hysgino lcgit hysgt. nam hysginuro pro colore sumitur ut coccinum. Vidc plenius in Lcxico.
eJ] Pbilaodcr. Pro sit Sil Atticum scribendum. Id trium generum esse optimum, autor estPlinius lib.xxxiii.
cap.ix.
*] Idein. Plinius memorati Iib. cap. ult. non silis, Cci carulci eam fraudem esse videtur sensisle. Fratts (in-
quit de cxruieo loquens) viola arida decoHa in aqua, succo per linttum exj>resso in crttam Eretriam. Admo-
nendi sunt qui hatc legunt, viqlam intelligicam oportcrc quie nigra sive purpurea dicitur, aut ctiam iimpli-
citer viola, uti.1Grxcis 1». Meiviolam Martiam& Quadragesimalem appellant. Mirumaurem videri
non debet nigram dici, cum Leucoia nigra pro purpurcis dicta lint ab H ippocratc. Hasc ille. Quibus
hoc tantum addo; Violam illam etiam rece^ntem, in aqua maccratam & tantum repefactam, ita ut caveatur
nc nimis propc igniaccedat, (alias enim fervefa&a statim colorem amiccic) aquam eiegancissimo colore car-
ruleo & subpurpurco tingere 1 cujus ad hanc fraudem usus esse possit.
/] Claud. Salmalius in Solinum pap. i;4. Qua: lutum appellatur. Lutum autem & lfatU diversa: sunt hcrbip;
haec csrulco colore inficit, illa luteo. Sed audiamus incerea Philandrum ad hunc locum: & corre&iones in-
termisceamus. De Chrysocollanativa, luceavocata, diximus. Eam mentttur cierulcum herba Iutcainfc-
ctum , livc ipsaherba cairuleosubtrita, ut docet Plin. lib. xxxni. cap. v. (stdquomodopottli Chryfocollam
mtntiri hdc mixtio , qua viridem colortmsacit, st ChrysocoUa ipsa tss lutta.? aut quidopiu kac jraudt!) Infe-
ctiva dicta , ut hoc loco cestacur Vitruvius ; ncque cnim dc herba loquirur, quod existimavit Hermolaus.
Sed quazherba csset, quam Plinius Iuteam, Vicruvius Iutum appellat ,'& lutum, ut puto, Virgii. Eclog.4.
Croceo mutabit veUeraluto; quxlitum est. Nos apud Dioscorid. lib. n. legimus, luteam herbam Romanis
Jfcsse.quam Grecillatimdicunt, si modo satis cmendati sunt codices. (Salmasiieelocosuptadi&o. Diosco-
^idcs: "tmU'„ $/S*q)etsjtfMTXj, Addititia Dioscoridis a Romanis fi-nev vocari scribunt. Scribendum fortassc
itTi«, & falluntur qui aSJi» corrigunt» Similiter emendandus Apulejus. Greci, inquit, lfatimFnphu
jipijion, tatini alutam appeUavere. An legendum vitrum ? Scriptum crat ulrrum, inde ultum & alutam cor-
rupta. In aliatamensumsententia, quia vetustissimus Vhztalutam rctinct, & magis ad hancscripturam ac-
cedit lectioadditamentorum Dioscoridis f5s*»,quam potius exApulcjocensco corrrigendam io «AS&t.Vide
rationes illius.) De Isati tum dtxi cum de Indico scriberem supra cap. z. Ccrte ficile pedibus eo in scntcn-
tiam Ruellii, qui luteam guadum diftum putat herbam infecioriis cortiois notam tingendis luteocolore
pannis. Quam ctiam Isatidi superinducunt infectores conciliando virore, nostratesque virguncula: lixivio
macerant, ut capillum ssavumfaciant. (Multumabest avero. nam Guadum & Varantiaeadcmsuntiqu**
pastellumdicitur.de quosupra.) Vt mihi non parum halucinatus videatur Leonicenus in lib. de Plinii erro-
ribus, qui eam herbam Lylimacfiiam putat :cujus lententiam non satis scio cur lit sccutus, pnterito tamca
autorc, Rucllius, ac oon potius qua: in Isatidc tradiderat, memor probarit, cura manifessissimnm lir, Lysi-
inachiam multum ab infe&oria illa herba, quam, ut dixi, mei gtitidtm , Ferrarienscs Corneolam , Herrnsa
partim Ctretam, partim Bragliam, Romani Herbam Rojfam vocaot, diversam. (Claud, Salmasius: Ha*
Corneoh FerrarienGum & Hcrba rossi Romanor. est, quam Rubiam dicebant Romani. Vidcejusdescn-
ptionem apud Dioscorid. nam corneolam vcl ceretam vocant.quod folia stellatim decusTata habeac.Diosco-
rides lib.ui, cap. ioj. Plin. lib. xxn.cap.i. Simile plantagini guassum (non glastum) in GaUia mcam*
ciua Britannorum conjuges nurdftiue loto corpore obUtt, quibusdam infacris,tf nudt, incedimt. Vocatur hodie-
tsacguefdum.) Nequc argumcnto essc dcbuerat, quod Plin. cap.ult. lib. xxvi. prodat, Lylimacbiarrica-
pillum ssavum facere, quodque a Dioscoride tradcretur, Lytron alio noraine appeliari, vocc non admodura
. J"