Vitruvius: M. Vitrvvii Pollionis De architectvra libri decem (Amsterdam, 1649) [Cicognara, 726]

Pll F A T IO, I 5 I
refcent. Igitur divina niens, quee proprie neceffaria essent gentibut, non eonJHtuit
dissicilia & cara, tttifunt. margariu, attrum, argentum, ctteraque, qux nec cor-
tus, necnaturtdesiderat: fedsinequibusmortalium vita non poteH effe tuta, tssu-
dit ad manum parata per omnem mundum. Itaque ex bis si quidsorte desit in cor-
pore,ffirittts, ad resiituendum aer asiignatus idprssiat.xjApparatus autemadauxi-
lia caiojris, folis impetus, & ignis, inventm, tutiorem efftcit vitam: item terrenus
fruffus efcarum prxstans copias, supervacuis desiderationibus alit & nutrit animalia
pafcendo continenter. [dj Kjiqua veronon folumpotus ,fed infinitasusui prabendo
necesittates gratas (quodesigratuita) pnesiatutilitates. Ex eo etiam qui stcerdotia
gerunt mortbus zMgyptiorum, osiendunt omnes res e ttquoris poteftate consisiere^j.
[cjltaquecum hydriam tegunt, qux adtemplum ddemque casta religione resertur,
tunc interra procumbentes manibus adctelum sublatis, inventiombusgratias agunt
divimt benignitatis.

C A P. I.
De aojua 'wventionibns.
■ U m ergo & a Physicis, & aPhilosophis, & ab sacerdotibus
I judicetur, ex potestate aquaeomnesresconstare, putavi, quo-
niam in prionbus septem voluminibus rationes zdificiorum
■ sunrexpositae, in hocoportere deinventionibusaquie, quas-
| quc habeatin locorum proprietatibusvirtutes, quibiisquera-
tionibus ducatur, & quemadmodum item ea probetur, scri-
bere. Est enimmaximenecessaria.&advitam.&addeleaa-
tiones, & adusumquotidianum. Ea autemfaciliorerit, si fontes erunt aperti,
& ssuentes. Sin autem non prossuent, [>] quaerenda sub terra sunt capita, & col-
ligenda: quxsiceruntexpcriunda, uti procumbatur in [f] dentes, antequam
sol exortus fuerit, inlocisquibuseritquxrendum, & in terra mento collocato
& ful&o, prospiciantur ex regiones. Sic enim non errabit excelsius quam opor-
teat
d] Idem. De aqux prxstantia & utilitatibus tradit Plin. lib. xxxi. cap. i. DitTerentix hx creduntur, puteales,
fontanales, ssuentes, stagnantes, & collesticix. Pluvialiuru quxdam nubium atttitu, fulgetris, ronitribusque
exprimuntur , quas aq,u7mias & sire,uai*s vocant: quxdarafulminibjis excutiuntur, quas xs^cwiias dixc-
runt. Fontium aquas salubntarem argris corporibus afferre, auctor est apud Frootinum C. Amaranus
ApoIIinaris. .
e] Idem. Idcxremoniarurogenusfacileadducorutcrcdaraad Aegyptios invectum , postquam dc Deorum
prxstantia inter gentes est cerratum. Nam , ut scriptum est apud Suidam , cum Chaldxi ignem haberenc
Deum, circumferentes, quodomniapcrvinceret, unumDeumexistimarivolebant.cxterarumenimgentium
Dii, quia xre, argento, ligno, lapide & ejusmodi aliqua materia constarent, cos ajebant ignc consunii. Id cum
ad Canopi saccrdotcm allatum esset.ut erat ingcnio ad astutia.m compolito.hydrixpercusa: aquaplcnx fora-
rilina obduxit, & totam variis pinxit coloribiis , & limulacro , (quod gubernatoris Menelai csse fercbatur)
prius abscisso capitc, aptavit. Non ita multo post tempote cum Chaldxi vcnisTent, ignemque simulacro ad-
movissent, fadturi ipsi periculum, num possent & Aegyptiorum Deum supcrare , liquara cera senssm csssuens
rimis aqua ignem extinxit, ut Aegyptiorum Canopus sacerdotis astutia Cfialdxorum Dei victor cceperic ab
aliiscoli. Refestur& a Rufino Eccles. Hist. lib. n. c.ip. :.«. Eam, nisifallor, hydriam graphice cxpressit
Apulejuslib. ult. de Asino aureo : Vrnula, inquit ,saberrimc cavata.sundoauamrotundo, miris txtrmsecui
stmulacrU ejsigiata; e:moripcittmnanaltiufculelcvatum,incanalem ftorreit»m, lougo rimuioprominebat. Ex
alia parte vero multum receiens, spatiofa dilatatione adharebat ansa, auam eontorto nodulo supersedebat atyi*
sattameti cervicts ssriclo tumore fublimu.
a] Philander. Caput aqux est , unde nascitur , autorc Vlpiano Pandcct. lib. xliii. de aqua quotidiana Cap. I.
& xstiva. ,
b] Idem. Quxhic tradunturinquxrendaaquarumscaturiginecsseaquilegibusanimadvertcnda, universa Pli-
nius rranstulir in cap. j.lib.xxxi. Palladius autemhunc locum itaexpressit lib. ix. cap. vin. Ante ortttm
SolU, iU iocU, t^uibtu aqua att&renda esl, etaualiter pronut mento ad terratn depressojacens in terra, orieniem trt-
spettabU, & in qtto loco crisjiumfubtili nebttla acremsurgere videbU, tf velut rorem spargere.sgito aUauo vtct-
neftirpU aut arborU notabts. Nam constat. siccU locis, tibi hoc siet, aitttam Itttere^.
1 ~~ tjldcm.



.....■