COD. SAL. VIII 90
custos,/ scriptus a R.F. Amando Scheffer ... monasterii Salem professo/ 1501,/postmo-
dum electo eiusdem loci/ abbate 1529. - 4V leer. - 5r >In nomini Jesu Nazareni crucifixi
... Incipit feliciter ad honorem dei... illiusprincipisque salutem ... cm ut utilis sitplaci-
dusque minister non aliudpetit auctor. C<um animadverterem quam honum et utile,
iustum honestumque foret, quemlibet cum labore summaque diligencia ad eius Sphäre
salutem soliciteque vigilare custodiam, a quo tocius patrie salus reiquepublice commo-
dum iugiterprocedit... - 5V ... O felix patria, cuius defensor erit Karolus princeps illu-
stratissimus dux Burgundie, Lothanngie... (etc.) - 12r... Ego etiam hoc opus deprinci-
pum custodia disposui in mente conficere amore Ulms scilicet Christianissimi principis
domini mei Domini Karoli ducis Burgundie illustrissimi, qui me nuper nondum sibi
cognitum tarn dulciter tamque benigne suum in medicum recepit... - 12v ... huicprin-
cipio benignus adsis ... ut hoc valeam opus ad optatum perducere finem. Qui vivis et
regnas. >Incipiunt divisiones huius operis ...<... dividam in tres tractatus pnncipales .. .1
W Ex quo homo a deo exivit immediate ... — 57r... tanto et ego ferventius in vestri
vestrorumque expendam obsequia. Finit tractatus de regimine principum sub venera-
bili patre ... Johanne Scharpffer (Abt 1494-1510) abbate insigms monasterii Salem.
Scriptus anno domini Millesimo quingentesimo primo (nachgetragen:) per fratrem
Amandum Schefferprofessum dicti monasterii Salem. Etpostmodum est selectus et con-
firmatus in abbatem sub anno domini Millesimo quingentesimo vicesimo nono in vigi-
liapurficationis. - 57r-59v leer. Zu den (italienischen) Ärzten Karls des Kühnen vgl. R.
Walsh, The coming of humamsm to the Low Countries. Some Italian influences at the
court of Charles the Bold, in: Humanistica Lovaniensia 25 (1976) S. 146-197 (S. 175 f.,
195); von den dort genannten käme als Verfasser des Traktats wohl am ehesten Matteo
de Clariciis in Frage. - Zu Amandus Schäffer/Scheffer vgl. Kaller, Salem, S. 361. - Si-
wek, Salem, S. 205-207. - Sitzmann, Dictionnaire, S.668.
COD. SAL. VIII 90
Lavacrum Conscientiae
Pergament und Papier • 172 Bll. • 20 x 14,5 cm • Petershausen (?), 15. Jh. (um 1480)
Bll. lx. 1-170. 171x, davon Bll. 1/10. 5/6. 10. 15/16. 25/26 (etc., bis 165/166), d. h., jeweils das in-
nere - bei der 1. Lage auch das äußere - Doppelblatt jeder Lage Pergament; die übrigen Blätter
Papier in 4°; Wasserzeichen unter anderem Ochsenkopf Typ Piccard XV 191 (1480-83); Drei-
berg Piccard VII 1812 (1486). Lagen: 17 Quinterni. Schriftraum 14,5 x 9,5 cm, Einfassungs-
linien in Tinte bis zum Rande durchgezogen. 24 Zeilen auf Linien, die beiden oberen sowie die
letzte und viertletzte jeweils bis zu den Rändern durchgezogen. Sorgfältige Bastarda von einer
Hand; gelegentlich Randglossen des 17. Jh.s. Rubriziert.
Einband, 18. Jh.: Pappe, mit hellbraunem Buntpapier überzogen, Lederrücken und -ecken,
Rückenschild in rotem Leder mit goldenem Titelaufdruck, goldene Linien an den Bünden, roter
Schnitt (wie Codd. Sal. VII 55 und VII 71).
Herkunft: Gleicher Einband wie die durch Wappenstempel als Petershausener Besitz nachge-
wiesenen Codd. Sal. VII 55 und VII 71; hier ohne Besitzvermerk und alte Signaturen.
155
custos,/ scriptus a R.F. Amando Scheffer ... monasterii Salem professo/ 1501,/postmo-
dum electo eiusdem loci/ abbate 1529. - 4V leer. - 5r >In nomini Jesu Nazareni crucifixi
... Incipit feliciter ad honorem dei... illiusprincipisque salutem ... cm ut utilis sitplaci-
dusque minister non aliudpetit auctor. C<um animadverterem quam honum et utile,
iustum honestumque foret, quemlibet cum labore summaque diligencia ad eius Sphäre
salutem soliciteque vigilare custodiam, a quo tocius patrie salus reiquepublice commo-
dum iugiterprocedit... - 5V ... O felix patria, cuius defensor erit Karolus princeps illu-
stratissimus dux Burgundie, Lothanngie... (etc.) - 12r... Ego etiam hoc opus deprinci-
pum custodia disposui in mente conficere amore Ulms scilicet Christianissimi principis
domini mei Domini Karoli ducis Burgundie illustrissimi, qui me nuper nondum sibi
cognitum tarn dulciter tamque benigne suum in medicum recepit... - 12v ... huicprin-
cipio benignus adsis ... ut hoc valeam opus ad optatum perducere finem. Qui vivis et
regnas. >Incipiunt divisiones huius operis ...<... dividam in tres tractatus pnncipales .. .1
W Ex quo homo a deo exivit immediate ... — 57r... tanto et ego ferventius in vestri
vestrorumque expendam obsequia. Finit tractatus de regimine principum sub venera-
bili patre ... Johanne Scharpffer (Abt 1494-1510) abbate insigms monasterii Salem.
Scriptus anno domini Millesimo quingentesimo primo (nachgetragen:) per fratrem
Amandum Schefferprofessum dicti monasterii Salem. Etpostmodum est selectus et con-
firmatus in abbatem sub anno domini Millesimo quingentesimo vicesimo nono in vigi-
liapurficationis. - 57r-59v leer. Zu den (italienischen) Ärzten Karls des Kühnen vgl. R.
Walsh, The coming of humamsm to the Low Countries. Some Italian influences at the
court of Charles the Bold, in: Humanistica Lovaniensia 25 (1976) S. 146-197 (S. 175 f.,
195); von den dort genannten käme als Verfasser des Traktats wohl am ehesten Matteo
de Clariciis in Frage. - Zu Amandus Schäffer/Scheffer vgl. Kaller, Salem, S. 361. - Si-
wek, Salem, S. 205-207. - Sitzmann, Dictionnaire, S.668.
COD. SAL. VIII 90
Lavacrum Conscientiae
Pergament und Papier • 172 Bll. • 20 x 14,5 cm • Petershausen (?), 15. Jh. (um 1480)
Bll. lx. 1-170. 171x, davon Bll. 1/10. 5/6. 10. 15/16. 25/26 (etc., bis 165/166), d. h., jeweils das in-
nere - bei der 1. Lage auch das äußere - Doppelblatt jeder Lage Pergament; die übrigen Blätter
Papier in 4°; Wasserzeichen unter anderem Ochsenkopf Typ Piccard XV 191 (1480-83); Drei-
berg Piccard VII 1812 (1486). Lagen: 17 Quinterni. Schriftraum 14,5 x 9,5 cm, Einfassungs-
linien in Tinte bis zum Rande durchgezogen. 24 Zeilen auf Linien, die beiden oberen sowie die
letzte und viertletzte jeweils bis zu den Rändern durchgezogen. Sorgfältige Bastarda von einer
Hand; gelegentlich Randglossen des 17. Jh.s. Rubriziert.
Einband, 18. Jh.: Pappe, mit hellbraunem Buntpapier überzogen, Lederrücken und -ecken,
Rückenschild in rotem Leder mit goldenem Titelaufdruck, goldene Linien an den Bünden, roter
Schnitt (wie Codd. Sal. VII 55 und VII 71).
Herkunft: Gleicher Einband wie die durch Wappenstempel als Petershausener Besitz nachge-
wiesenen Codd. Sal. VII 55 und VII 71; hier ohne Besitzvermerk und alte Signaturen.
155