DOI Artikel:
Sōtēriu, Geōrgios A.: Neōteros Kalos Poimēn tou Ethnikou archaiologikou Mouseiou Athēnōn
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14280#0045
αε 1915
Νεώτερος Κάλος Ποιμήν τοϋ Μουσείου Αθηνών ύπό Γ. Σωτηρίου. 37
Α ή τάς αρχάς τοΰ Β υ. Χ. αιώνος, ώς και ανω-
τέρω είπομεν.
Τρεις τοιχογραφίαι της Κατακόμβης της Άγ.
Δομιτίλλης μέ την παράστασιν του Κάλου Ποιμέ-
να; ανάγονται εις τά τέλη τοΟ Α αιώνος1 και
ταύτας ακολουθεί σειρά όλη μεταγενεστέρων πα-
ραστάσεων έπι τοιχογραφιών πρώτον και είτα έπι
Σχρκοφάγων, ψηφιδωτών, λυχνιών, δακτυλιολί-
0(ον, μεταλλίνων εγκολπίων, υφασμάτων κλπ.2.
Ή Χριστιανική αύτη παράστασις εμφανίζεται
εϊς τά μνημεία κατά δύο κυρίως τρόπους: 10ν) Ό
Καλός Ποιμήν φέρει έπ'ι τών ώμων τό πρόβατον
και ή παρίσταται μόνος ή ΰπάρχουσι παρά τους
πόδας αύτου εκατέρωθεν δύο πρόβατα ή ολόκληρος
ποίμνη, ή και εν μόνον πρόβατον' και 20ν) ο Κα-
λός Ποιμήν παρίσταται άνευ τοΟ προβάτου έπι τών
ώμων (μετά ποιμενικής δμως ενδυμασίας και ποι-
μενικών γνωρισμάτων — ράβδου, ποιμεν. σάκκου
κλπ.,— άτινα δεν έλλείπουσι και εις τον πρώτον
τύπον) και συνοδεύεται ύπό τών δύο εκατέρωθεν
αυτοΟ προβάτων, ή του ενός, ή και ολοκλήρου ποί-
μνης, εχει οε ιοιαιτερον γνώρισμα το οτι η ισταται
ή κάΟηται, ή τέλος καθήμενος φαίνεται άμέλγων
εν τών προβάτων της ποίμνης.
Ούτω παρίσταται ό Καλός Ποιμήν εις τά μνη-
μεία της Γραφικής και εις τάνάγλυφα έπι Σαρκο-
φάγων, λυχνιών κλπ." εις τά έργα όμως της κυ-
ρίως Πλαστικής, ώς είνε τάγαλμάτια του ΚαλοΟ
Ποιμένος, παρίσταται ώς έπ'ι το πολύ μόνος ό Ποι-
μήν φέρων έπ'ι τών ώμων τό πρόβατον και ενίοτε
ή κρατεί τήν ράβδον ή από του ώμου αύτου κρέ-
μαται ό ποιμενικός σάκκος.
Μέχρι τοοδε εννέα μαρμάρινα αγαλμάτια Κα-
λών Ποιμένων εϊνε γνωστά 3' τούτων προεξέχει
1 "Ιδε Ιν "ννϊΙρβΓΐ, ϋίβ ΜδΙβΓβίβη άβι- ΚΗίαΙίοιπΙίθη Κοηιβ
ΡΓβΐΙ)ίΐΓ§ ϊ. Β. 1903, Β3ηά II, Τβί. 11, 2, 9, 11 3" τφ. και
\να1{ί, Ι.ά. σ. 63.
2 Κατάλογον πλήρη τοΰ υπάρχοντος ύλικοΰ έδημοσίευσεν ό 013118-
ηίΙζβΓ (ϋϊβ ΗίιΊβηβΐΙάβι· ϊη άβι· ηΙΙοΙιγ. ΚιιπβΙ, Ηαΐΐβ 3. 8.
1904, (ΒΪ88.) σελ. 1-46). Εις τάς επί ύφασμάτων παραστάσεις πα-
ραθέτω και παράστασιν έπ'ι ύφάσματο; τών Αθηνών εχ της σειράς
των Κοπτικών της άποκειμένπς έν τω ήμετέρω Μουσείω Οπ' άριθ.
3270.
3 "Ιδε ΟίΗΙΙδηίΙΖΘΓ, ε. ά. σελ. 32-34, όπου σημειοΰνται μεν δέκα
πέντε άλλ' έ? αυτών τά εξ (Ν° 1, 9-11, 14 και 15) δεν συμπεριλαμ-
ό'άνοαεν έν τη ανωτέρω απαριθμήσει τών γνωστών αγαλματίων Κα-
λών Ποιμένων, καθ'οσον τινά μεν τούτων είνε ίζ άλλης Ολης κα'ι ήτ-
τονος αξίας εργα (Ν° 9, 14 κα'ι 15= μικρότερα πήλινα αγαλμάτια,
το περίφημον άγαλμάτιον του" Αατερανου Μουσείου
της Ρώμης (είκ. 2). Καίτοι τινές εξέφρασαν άμ-
Είκ. 2. Κάλος Ποιμήν Λατερανον Ρώμης (παράδειγμα τον λεγομένου
Ιου τύπον έργον τοϋ τέλους τοϋ Γ μ. Χ αιώνος).
φιβολίας περί του χριστιανικού αύτου χαρακτήρος,
σήμερον γενικώς άνεγνωρίσθη ώς χριστιανικόν και
κατέχει τήν πρώτην Οέσιν έν τή σειρά τών περιά-
πτων γλυπτών χριστιανικών έργων εϊνε ύψους 1
μ. περίπου, άγνωστου δυστυχώς προελεύσεως, και
παρίσταται έν μορφή έφήβου μέ ιδεώδη ώραίαν
κεφαλήν έχουσαν στροφήν πρός τά δεξιά και στε-
φομένην ύπό κόμης, ης οί βόστρυχοι καταπίπτουσι
Ν° 11= έλεφαντοστοϋ). άλλων δέ αμφισβητείται δικαίως ό χρι-
στιανικός -/αρακτήρ (Ν° 10 = Ποιμήν συνοδευόμενος Οπό κυνός,
Μουσείου ΚίΓθ1ΐβΓΪ3Πυ 111 Ρώμης, και Ν° 1 Ποιμήν έν σχήματι
μικρού Ερμου = επί του ανω μέρου: παραστάδο: τοΰ λεγομένου Μαυ-
σωλείου τήν Άγιας'Κλένης έν Ρώμη). ΙΙμεΐς ένταϋθα μο'νον τά έκ
μαρμάρου αγαλμάτια τά γενικοί; ώς χριστιανικά θεωρούμενα έξεταζο-
μεν, ήτοι Ικ της απαριθμήσεως τοΰ ( ΐ3118ηϊΙΖβΓ τά: Ν° 2-8, τί>
Ν° 12 = άγαλμάτιον Ποιμένος μετά γενείου εΟρεθέν κατά τάς άνα-
σζαφάς τοΰ Ο. Οΐβΐϊΐβΐΐΐβ τω 1887 έν Ρώμη, τό Ν° 13 = τά
γνωστόν άγαλμάτιον τής 0383 άβ Ρίΐ3ίθ8 τό Οπάρ/ον έν Σεβίλλη
τής Ισπανίας — και προσθέτομε* το νεώτερον τών Αθηνών και τό έν
Πετρουπόλει άπό τοΰ 1910 Οπάρ/ον άγαλμάτ ον ( Ερμιτάζ), τό νεω-
στ'ι άνακα'υφθέν έν ΙΙαντέρμω τοΰ Μαρμαρά και άγορασθέν υπό τοΰ
έν Κωνσταντινουπόλει Ρωσσ. άρ/αιολ. Ινστιτούτου, περί ού γράφει
πρός ήμας ό κ. Γ. Βεγλερής. δτι «είνε έργον Οπό καλλιτεχνικήν
έποψιν ουχί πολύ Οποδεέστερον τοΰ Καλοΰ ΙΙοιμένος τής Ρώμης»
κα'ι περί τοΰ όποιου δυστυχώ; δέν ήδυνήθην πλειότερα νά μάθω'
ήτοι έν δλω έ/ομεν ήδη ένδεκα αγαλμάτια Καλών Ποιμένων.
Νεώτερος Κάλος Ποιμήν τοϋ Μουσείου Αθηνών ύπό Γ. Σωτηρίου. 37
Α ή τάς αρχάς τοΰ Β υ. Χ. αιώνος, ώς και ανω-
τέρω είπομεν.
Τρεις τοιχογραφίαι της Κατακόμβης της Άγ.
Δομιτίλλης μέ την παράστασιν του Κάλου Ποιμέ-
να; ανάγονται εις τά τέλη τοΟ Α αιώνος1 και
ταύτας ακολουθεί σειρά όλη μεταγενεστέρων πα-
ραστάσεων έπι τοιχογραφιών πρώτον και είτα έπι
Σχρκοφάγων, ψηφιδωτών, λυχνιών, δακτυλιολί-
0(ον, μεταλλίνων εγκολπίων, υφασμάτων κλπ.2.
Ή Χριστιανική αύτη παράστασις εμφανίζεται
εϊς τά μνημεία κατά δύο κυρίως τρόπους: 10ν) Ό
Καλός Ποιμήν φέρει έπ'ι τών ώμων τό πρόβατον
και ή παρίσταται μόνος ή ΰπάρχουσι παρά τους
πόδας αύτου εκατέρωθεν δύο πρόβατα ή ολόκληρος
ποίμνη, ή και εν μόνον πρόβατον' και 20ν) ο Κα-
λός Ποιμήν παρίσταται άνευ τοΟ προβάτου έπι τών
ώμων (μετά ποιμενικής δμως ενδυμασίας και ποι-
μενικών γνωρισμάτων — ράβδου, ποιμεν. σάκκου
κλπ.,— άτινα δεν έλλείπουσι και εις τον πρώτον
τύπον) και συνοδεύεται ύπό τών δύο εκατέρωθεν
αυτοΟ προβάτων, ή του ενός, ή και ολοκλήρου ποί-
μνης, εχει οε ιοιαιτερον γνώρισμα το οτι η ισταται
ή κάΟηται, ή τέλος καθήμενος φαίνεται άμέλγων
εν τών προβάτων της ποίμνης.
Ούτω παρίσταται ό Καλός Ποιμήν εις τά μνη-
μεία της Γραφικής και εις τάνάγλυφα έπι Σαρκο-
φάγων, λυχνιών κλπ." εις τά έργα όμως της κυ-
ρίως Πλαστικής, ώς είνε τάγαλμάτια του ΚαλοΟ
Ποιμένος, παρίσταται ώς έπ'ι το πολύ μόνος ό Ποι-
μήν φέρων έπ'ι τών ώμων τό πρόβατον και ενίοτε
ή κρατεί τήν ράβδον ή από του ώμου αύτου κρέ-
μαται ό ποιμενικός σάκκος.
Μέχρι τοοδε εννέα μαρμάρινα αγαλμάτια Κα-
λών Ποιμένων εϊνε γνωστά 3' τούτων προεξέχει
1 "Ιδε Ιν "ννϊΙρβΓΐ, ϋίβ ΜδΙβΓβίβη άβι- ΚΗίαΙίοιπΙίθη Κοηιβ
ΡΓβΐΙ)ίΐΓ§ ϊ. Β. 1903, Β3ηά II, Τβί. 11, 2, 9, 11 3" τφ. και
\να1{ί, Ι.ά. σ. 63.
2 Κατάλογον πλήρη τοΰ υπάρχοντος ύλικοΰ έδημοσίευσεν ό 013118-
ηίΙζβΓ (ϋϊβ ΗίιΊβηβΐΙάβι· ϊη άβι· ηΙΙοΙιγ. ΚιιπβΙ, Ηαΐΐβ 3. 8.
1904, (ΒΪ88.) σελ. 1-46). Εις τάς επί ύφασμάτων παραστάσεις πα-
ραθέτω και παράστασιν έπ'ι ύφάσματο; τών Αθηνών εχ της σειράς
των Κοπτικών της άποκειμένπς έν τω ήμετέρω Μουσείω Οπ' άριθ.
3270.
3 "Ιδε ΟίΗΙΙδηίΙΖΘΓ, ε. ά. σελ. 32-34, όπου σημειοΰνται μεν δέκα
πέντε άλλ' έ? αυτών τά εξ (Ν° 1, 9-11, 14 και 15) δεν συμπεριλαμ-
ό'άνοαεν έν τη ανωτέρω απαριθμήσει τών γνωστών αγαλματίων Κα-
λών Ποιμένων, καθ'οσον τινά μεν τούτων είνε ίζ άλλης Ολης κα'ι ήτ-
τονος αξίας εργα (Ν° 9, 14 κα'ι 15= μικρότερα πήλινα αγαλμάτια,
το περίφημον άγαλμάτιον του" Αατερανου Μουσείου
της Ρώμης (είκ. 2). Καίτοι τινές εξέφρασαν άμ-
Είκ. 2. Κάλος Ποιμήν Λατερανον Ρώμης (παράδειγμα τον λεγομένου
Ιου τύπον έργον τοϋ τέλους τοϋ Γ μ. Χ αιώνος).
φιβολίας περί του χριστιανικού αύτου χαρακτήρος,
σήμερον γενικώς άνεγνωρίσθη ώς χριστιανικόν και
κατέχει τήν πρώτην Οέσιν έν τή σειρά τών περιά-
πτων γλυπτών χριστιανικών έργων εϊνε ύψους 1
μ. περίπου, άγνωστου δυστυχώς προελεύσεως, και
παρίσταται έν μορφή έφήβου μέ ιδεώδη ώραίαν
κεφαλήν έχουσαν στροφήν πρός τά δεξιά και στε-
φομένην ύπό κόμης, ης οί βόστρυχοι καταπίπτουσι
Ν° 11= έλεφαντοστοϋ). άλλων δέ αμφισβητείται δικαίως ό χρι-
στιανικός -/αρακτήρ (Ν° 10 = Ποιμήν συνοδευόμενος Οπό κυνός,
Μουσείου ΚίΓθ1ΐβΓΪ3Πυ 111 Ρώμης, και Ν° 1 Ποιμήν έν σχήματι
μικρού Ερμου = επί του ανω μέρου: παραστάδο: τοΰ λεγομένου Μαυ-
σωλείου τήν Άγιας'Κλένης έν Ρώμη). ΙΙμεΐς ένταϋθα μο'νον τά έκ
μαρμάρου αγαλμάτια τά γενικοί; ώς χριστιανικά θεωρούμενα έξεταζο-
μεν, ήτοι Ικ της απαριθμήσεως τοΰ ( ΐ3118ηϊΙΖβΓ τά: Ν° 2-8, τί>
Ν° 12 = άγαλμάτιον Ποιμένος μετά γενείου εΟρεθέν κατά τάς άνα-
σζαφάς τοΰ Ο. Οΐβΐϊΐβΐΐΐβ τω 1887 έν Ρώμη, τό Ν° 13 = τά
γνωστόν άγαλμάτιον τής 0383 άβ Ρίΐ3ίθ8 τό Οπάρ/ον έν Σεβίλλη
τής Ισπανίας — και προσθέτομε* το νεώτερον τών Αθηνών και τό έν
Πετρουπόλει άπό τοΰ 1910 Οπάρ/ον άγαλμάτ ον ( Ερμιτάζ), τό νεω-
στ'ι άνακα'υφθέν έν ΙΙαντέρμω τοΰ Μαρμαρά και άγορασθέν υπό τοΰ
έν Κωνσταντινουπόλει Ρωσσ. άρ/αιολ. Ινστιτούτου, περί ού γράφει
πρός ήμας ό κ. Γ. Βεγλερής. δτι «είνε έργον Οπό καλλιτεχνικήν
έποψιν ουχί πολύ Οποδεέστερον τοΰ Καλοΰ ΙΙοιμένος τής Ρώμης»
κα'ι περί τοΰ όποιου δυστυχώ; δέν ήδυνήθην πλειότερα νά μάθω'
ήτοι έν δλω έ/ομεν ήδη ένδεκα αγαλμάτια Καλών Ποιμένων.