DOI Artikel:
Staēs, Balerios N.: Souniou anaskaphai
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14278#0191
Λ Β ΙίΙΙΤ
χοΟ τεμένους δηλοΟται, σ/εδον καθ άπασαν τήν
ιχεσημ^ρινήν και δυτικήν τοΟ λόφου πλευράν.
Κατα τήν βορειον αύτοΰ πλευράν το τείχος έςη-
^ανίσΟη τελεον. άλλ' ή ΒΛ. γωνία αύτοΰ συναν-
τάται προ; κυκλικον περίβολον ίΐδ. σχεδιάγραμμα),
έ/. μεγάλων χραιών όγκολίθων, ίκτεινόμενον 3ο-
οείω; τοΰ τεμένους χαϊ έξωθεν αύτοΰ, τοΟ όποιου
ή σημασία και ο οκοπο; είνε ήμΐν άγνωστο;. Εί-
χαστικώς μόνον δυνάμεθα νά διακινδυνεύσωμεν την
γνώμην, μη ό περίβολος ούτος, χατά τήν παναρ-
/αίαν υπαιθρον λατρείαν, ,έχρησίμευσεν ώς Ιερός
/ώοο;. επί τώ λόγω δε τούτω χαΐ χνηγέρθησαν
(μεταγενεστέρως τά ι-ι του λόφου τούτου οπόστεγα
ίεοά. Άλλ' ή εικασία ήμών χύτη ουδαμώς στηρί-
ζεται ΙπΙ δεδομένων σταθερών καΐ άναμφισβητή-
των. Την χνατολιχήν πλευράν του λόφου, προή-
σπιζί τί'./ο: Ισοόομικόν, έκ πωρίνων όγκολίθων
ορθογωνίων άποτελούμενον, πάντως οέ μεταγενε-
στέρως κτισθέν, εκτοπισθέντος τοΟ άρ/ήΟεν κύκλω
βεβαίως έκτεινομένου πολυγωνικοΟ. Κατά την
πλευράν ταύτην άπεκαλύφθησαν χαϊ τά λείψανα
χλίμακος τίνος ή ίπικλινοΟς ανόδου (ι·3ΐτιρβ) ήτις
χπετέλει ούτω; ειπείν το πράπυλον ή τήν είσοοον
εις το τεαενο; χπο της οδού της έκ του λιμενί-
σκου 1 ίου προς ανατολάς κειμένου, ει; το ιερόν
τοΟτο χγούσης.
Ίο δάπεδον του οία τείχους περιβαλλομένου
ίερου τεμένους ήτο ίσόπεδον χαϊ έςώμαλισμένον
τοΟτο μέν δι έκβραχισμοΟ, τοΟτο οέ δια τεχνητής
έπιχώσεως /.ατά τήν άνατολικήν ίδια επικλινή αύ-
του πλευράν. Περιέκλειε δε το τέμενος τούτο δύο
ναούς ΐχετά τών προ χύτών βωμών, κειμένων, του
αέν πρΌς ανατολάς του μικροΟ ναοΰ. του δε προς
μεσημβρίαν του μείζονος, και του όποιου ίχνη μό-
νον διασώζονται.
Κατά τήν πρώτην ήμών εκθεσιν, τήν δημοσιευ
Οείσαν εν τη ΑΕ (ενθ. άνωτ.). έγνωρίζομεν έν τώ
τεαενει τούτω ένα υ,όνον ναόν, τον ύπο ΤΟΟ Βιτρού-
βιου μνημονευόμενον χαϊ ίδιόρρυθμον τήν κατα
σκευήν. Τό παραπλεύρως Βορείως του ναοΰ τούτου
και έν τω πίν. Η':' του τεύχους εκείνου δημοσιευ-
1 Και έν τώ λιμενίσκοι τούτω τώ έπί τοΰ σαγματος τοΰ ένοϋν-
τος τήν ^ερσονηοον πρός τήν στερεάν, παρατηρούνται ϊ/νη νεωσοί-
κων, δπως και έν τω προς δυσμάς το3 φρουρίου ίτερω μικρω λι-
αένι. πεοί ου εί'πομεν ίινωτέρω.
θέν όρΟογώνιον κτίσμα, σωζόμενον μόνον κατά τά
θεμέλια αύτοΰ, /.α'ι τό όποιον τότε, μη εισέτι ές"η-
ρευνημένον ον, έχαρακτηρήσαμεν, ώς έκ της μι-
κρότατο; του κα'ι της ευτέλεια; των θεμελίων του,
ώ; παράρτημα τι τοΰ ναου, /ρησιμον εί; τήν ύπη-
ρεσίαν του ίερου, άνασκαφέν τελείω; μετά πάρο-
δον :τών τινών, κατεδεί/Οη ον το πάλαι, κα'ι οή
έν αρχαιότατη έποχη, μικρός ναό; πρόστυλος 2
άλλα ευτελούς κατασκευή;, άνήκει οέ, ώς φαί-
νεται, κα'ι ούτος εις τήν λατρείαν της "Αθηνά;
(είκ. 5).
Η αποκάλυψις τοΰ ναοΰ τούτου, διασώζοντος
ετι κατά το δυτικόν άκρον τοΰ σηκοΟ αύτοΰ τό έκ
κυανοχρόου λίθου, επιμελώς εΐργασμένον] βάθρον
τοΰ λατρευτικού της θεάς αγάλματος κατά νώ-
ραν, διηυκόλυνεν ήμά; εις τήν λύσιν ένίων προ-
βλημάτων της ανασκαφής, ίδια χρονολογικών.
Λέν ήδυνάμεθα, ώς έν παραδείγματι, νά έξηγη-
σωμεν προ της άποχαλύψεως τοΰ ναοΟ τούτου, τίνα
σχέσιν ήδύναντο νά εχωσιν εύρηματά τίνα γενό-
μενα έν τη έπιχώσει του τεμένου; κα'ι άνερνόμενα
άσφαλώ; ει; τον έκτον κα'ι πιθανώς τον εβδομον
πΧ αιώνα, προς τον μόνον τότε γνωστόν μείζονα
ναόν, δστις, κα'ι ώ; έκ της έν ΐωνικώ ρυθμώ περι-
στάσεως αύτοΰ κα'ι άλλων τίνων ενδείξεων, οέν
ήδύνατο νά χρονολογηθή πέραν τοΰ πρώτου ήμί-
σεος του Εου πΧ αιώνος.
Αέν ήδυνάμεθα έξ άλλου νά έννοήσωμεν πώ; ό
ναός οΰτο; 'ό μείζων), εις δν τότε κατ ανάγκην
άπεοίδομεν τά αρχαϊκά ευρήματα, καϊ ον κατ
άκολουθίαν έθεωροΰμεν ώ; προυπάρξαντα της εισ-
βολής τών ΙΙερσών,πώς, λέγομεν, διέφυγε τήν σύ-
λησιν κα'ι καταστροφήν ΰπο τών εΐσβαλόντων βαρ-
βάρων, συλησάντων και καταστρεψάντων τόνάπω-
τέρω της άποβάσεως αύτών κείμενον ναόν τοΰ ΙΙο
σειδώνος. Ότι δε δεν εΐχεν ό ναός οδτος ύποστη
τήν βαρβαρικήν έπίθεσιν είνε πρόοηλον και ϊί άλ-
λων μεν λόγων, άλλα και έκ της γνώσεως, έστω
άλλοθεν εΐλημμένης, ήν περί αύτοΰ ειχεν ό Βι-
τρούβιο;.
1 Καλοΰυ.ΐν ούτοι τόν ναίσ/.ον ώς φέροντα πρό αύτοΰ τάς βάσε:;
δύο κιόνων (πρ[ί είζ. Β). Άλλ' αν οί δύο ούτοι κίονες ΰπήρ·/ον άρ-
/ικώς ι] Ετέθησαν αεταγενεστέρ>ος, κατ' έπισκευήν τινα, <»% και ή έν
τη εϊσόδΐ;) αύτοΰ μεγάλτ; πλϊξ (ούδό;) είνε ζητήματα δυσ/εροΰς λύ-
σεως.
χοΟ τεμένους δηλοΟται, σ/εδον καθ άπασαν τήν
ιχεσημ^ρινήν και δυτικήν τοΟ λόφου πλευράν.
Κατα τήν βορειον αύτοΰ πλευράν το τείχος έςη-
^ανίσΟη τελεον. άλλ' ή ΒΛ. γωνία αύτοΰ συναν-
τάται προ; κυκλικον περίβολον ίΐδ. σχεδιάγραμμα),
έ/. μεγάλων χραιών όγκολίθων, ίκτεινόμενον 3ο-
οείω; τοΰ τεμένους χαϊ έξωθεν αύτοΰ, τοΟ όποιου
ή σημασία και ο οκοπο; είνε ήμΐν άγνωστο;. Εί-
χαστικώς μόνον δυνάμεθα νά διακινδυνεύσωμεν την
γνώμην, μη ό περίβολος ούτος, χατά τήν παναρ-
/αίαν υπαιθρον λατρείαν, ,έχρησίμευσεν ώς Ιερός
/ώοο;. επί τώ λόγω δε τούτω χαΐ χνηγέρθησαν
(μεταγενεστέρως τά ι-ι του λόφου τούτου οπόστεγα
ίεοά. Άλλ' ή εικασία ήμών χύτη ουδαμώς στηρί-
ζεται ΙπΙ δεδομένων σταθερών καΐ άναμφισβητή-
των. Την χνατολιχήν πλευράν του λόφου, προή-
σπιζί τί'./ο: Ισοόομικόν, έκ πωρίνων όγκολίθων
ορθογωνίων άποτελούμενον, πάντως οέ μεταγενε-
στέρως κτισθέν, εκτοπισθέντος τοΟ άρ/ήΟεν κύκλω
βεβαίως έκτεινομένου πολυγωνικοΟ. Κατά την
πλευράν ταύτην άπεκαλύφθησαν χαϊ τά λείψανα
χλίμακος τίνος ή ίπικλινοΟς ανόδου (ι·3ΐτιρβ) ήτις
χπετέλει ούτω; ειπείν το πράπυλον ή τήν είσοοον
εις το τεαενο; χπο της οδού της έκ του λιμενί-
σκου 1 ίου προς ανατολάς κειμένου, ει; το ιερόν
τοΟτο χγούσης.
Ίο δάπεδον του οία τείχους περιβαλλομένου
ίερου τεμένους ήτο ίσόπεδον χαϊ έςώμαλισμένον
τοΟτο μέν δι έκβραχισμοΟ, τοΟτο οέ δια τεχνητής
έπιχώσεως /.ατά τήν άνατολικήν ίδια επικλινή αύ-
του πλευράν. Περιέκλειε δε το τέμενος τούτο δύο
ναούς ΐχετά τών προ χύτών βωμών, κειμένων, του
αέν πρΌς ανατολάς του μικροΟ ναοΰ. του δε προς
μεσημβρίαν του μείζονος, και του όποιου ίχνη μό-
νον διασώζονται.
Κατά τήν πρώτην ήμών εκθεσιν, τήν δημοσιευ
Οείσαν εν τη ΑΕ (ενθ. άνωτ.). έγνωρίζομεν έν τώ
τεαενει τούτω ένα υ,όνον ναόν, τον ύπο ΤΟΟ Βιτρού-
βιου μνημονευόμενον χαϊ ίδιόρρυθμον τήν κατα
σκευήν. Τό παραπλεύρως Βορείως του ναοΰ τούτου
και έν τω πίν. Η':' του τεύχους εκείνου δημοσιευ-
1 Και έν τώ λιμενίσκοι τούτω τώ έπί τοΰ σαγματος τοΰ ένοϋν-
τος τήν ^ερσονηοον πρός τήν στερεάν, παρατηρούνται ϊ/νη νεωσοί-
κων, δπως και έν τω προς δυσμάς το3 φρουρίου ίτερω μικρω λι-
αένι. πεοί ου εί'πομεν ίινωτέρω.
θέν όρΟογώνιον κτίσμα, σωζόμενον μόνον κατά τά
θεμέλια αύτοΰ, /.α'ι τό όποιον τότε, μη εισέτι ές"η-
ρευνημένον ον, έχαρακτηρήσαμεν, ώς έκ της μι-
κρότατο; του κα'ι της ευτέλεια; των θεμελίων του,
ώ; παράρτημα τι τοΰ ναου, /ρησιμον εί; τήν ύπη-
ρεσίαν του ίερου, άνασκαφέν τελείω; μετά πάρο-
δον :τών τινών, κατεδεί/Οη ον το πάλαι, κα'ι οή
έν αρχαιότατη έποχη, μικρός ναό; πρόστυλος 2
άλλα ευτελούς κατασκευή;, άνήκει οέ, ώς φαί-
νεται, κα'ι ούτος εις τήν λατρείαν της "Αθηνά;
(είκ. 5).
Η αποκάλυψις τοΰ ναοΰ τούτου, διασώζοντος
ετι κατά το δυτικόν άκρον τοΰ σηκοΟ αύτοΰ τό έκ
κυανοχρόου λίθου, επιμελώς εΐργασμένον] βάθρον
τοΰ λατρευτικού της θεάς αγάλματος κατά νώ-
ραν, διηυκόλυνεν ήμά; εις τήν λύσιν ένίων προ-
βλημάτων της ανασκαφής, ίδια χρονολογικών.
Λέν ήδυνάμεθα, ώς έν παραδείγματι, νά έξηγη-
σωμεν προ της άποχαλύψεως τοΰ ναοΟ τούτου, τίνα
σχέσιν ήδύναντο νά εχωσιν εύρηματά τίνα γενό-
μενα έν τη έπιχώσει του τεμένου; κα'ι άνερνόμενα
άσφαλώ; ει; τον έκτον κα'ι πιθανώς τον εβδομον
πΧ αιώνα, προς τον μόνον τότε γνωστόν μείζονα
ναόν, δστις, κα'ι ώ; έκ της έν ΐωνικώ ρυθμώ περι-
στάσεως αύτοΰ κα'ι άλλων τίνων ενδείξεων, οέν
ήδύνατο νά χρονολογηθή πέραν τοΰ πρώτου ήμί-
σεος του Εου πΧ αιώνος.
Αέν ήδυνάμεθα έξ άλλου νά έννοήσωμεν πώ; ό
ναός οΰτο; 'ό μείζων), εις δν τότε κατ ανάγκην
άπεοίδομεν τά αρχαϊκά ευρήματα, καϊ ον κατ
άκολουθίαν έθεωροΰμεν ώ; προυπάρξαντα της εισ-
βολής τών ΙΙερσών,πώς, λέγομεν, διέφυγε τήν σύ-
λησιν κα'ι καταστροφήν ΰπο τών εΐσβαλόντων βαρ-
βάρων, συλησάντων και καταστρεψάντων τόνάπω-
τέρω της άποβάσεως αύτών κείμενον ναόν τοΰ ΙΙο
σειδώνος. Ότι δε δεν εΐχεν ό ναός οδτος ύποστη
τήν βαρβαρικήν έπίθεσιν είνε πρόοηλον και ϊί άλ-
λων μεν λόγων, άλλα και έκ της γνώσεως, έστω
άλλοθεν εΐλημμένης, ήν περί αύτοΰ ειχεν ό Βι-
τρούβιο;.
1 Καλοΰυ.ΐν ούτοι τόν ναίσ/.ον ώς φέροντα πρό αύτοΰ τάς βάσε:;
δύο κιόνων (πρ[ί είζ. Β). Άλλ' αν οί δύο ούτοι κίονες ΰπήρ·/ον άρ-
/ικώς ι] Ετέθησαν αεταγενεστέρ>ος, κατ' έπισκευήν τινα, <»% και ή έν
τη εϊσόδΐ;) αύτοΰ μεγάλτ; πλϊξ (ούδό;) είνε ζητήματα δυσ/εροΰς λύ-
σεως.