Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (3.1986)

GRUPA ARTYSTÓW PLASTYKÓW „ŚWIT’

153

„Jako kasjer Roguski mimo dopominania się »Switu« nie zwrócił kasy i ksiąg
rachunkowych. Za to w myśl innego paragrafu (statutu — przyp. M.B.) został usu-
nięty bez prawa powrotu i z odsądzeniem od honoru” 6S.
Pod koniec 1926 roku powstało w Poznaniu nowe ugrupowanie „Ogni-
wo”, co wiązało się z wcześniej podjętymi działaniami późniejszych człon-
ków tej grupy na rzecz zawodowej integracji poznańskiego środowiska
artystycznego. W początku 1927 roku ogłoszono komunikat o „fuzji”
„Świtu”, „Plastyki”, „Ogniwa” i Stowarzyszenia Artystów w jeden „Wiel-
kopolski Związek Artystów Plastyków”. „Plastyka” ostro zaprotestowała
przeciwko takiemu postawieniu sprawy:
„Wielkopolski Związek artystów-plastyków (.. .), jest ugrupowaniem czysto za-
wodowym i skupia w sobie prawie wszystkich artystów, mieszkających w Wielko-
polsce. Natomiast „Plastyka” (.. .), jest ugrupowaniem ideowym i jako taka nie
zgłaszała przystąpienia do Związku. Nie należy więc do niego, a tym samym nie
może mieć w nim swego przedstawiciela” 09.
Natomiast, co znamienne, „Świt” nie zdobył się na takie sprostowa-
nie, które świadczyłoby o obronie integralności grupy. Wręcz przeciw-
nie, „Switowcy” włączyli się czynnie do prac związkowych, a Stefan Tru-
chim, którego sąd był w dużym stopniu probierzem intencji grupy, od-
niósł się entuzjastycznie do zamierzonej „integracji” środowiska. Rozpad
grupy wiązał się zatem z podjęciem działań niejako przedłużających for-
my organizacyjne na podłożu czysto zawodowym. Gdy nastąpiła erozja
wspólnoty towarzyskiej, nie pozostawało nic innego, jak kontynuowanie
obrony interesów zawodowych w zmienionej formie instytucjonalnej —
szerokiego związku zawodowego plastyków.

* *

*

Przedstawiona powyżej próba rekonstrukcji historii i modelu funkcjo-
nowania „Świtu” stanowi jednocześnie próbę konkretyzacji historycznej
pojęcia „grupa artystyczna”. W przypadku „Świtu”, tym co najlepiej
charakteryzuje działalność grupy, jest jej wielofunkcyjność. Grupa arty-
styczna jawi się nam jako wielofunkcyjna instytucja życia artystycznego.
Perspektywa badawcza socjologii życia artystycznego zaprezentowana w
niniejszym tekście wymaga dopełnienia. Najistotniejszy element procesu
historyczno-artystycznego — dzieło sztuki ■— interesuje badacza instytu-
cji życia artystycznego tylko o tyle, o ile jest ono uwikłane we współ-
czesną mu recepcję społeczną. Poza obszarem dociekań pozostaje „poety-
ka” dzieła. Historię „Świtu” można by ująć jako historię artystów i ich

68 Dziennik S. Jagmina, op. cit., s. 106 - 107.
69 Kurier Poznański 1937, nr 12(8; por. Sztuki Piękne 1926/1027, s. 279.