1614 MAI 14. 373
So hat man sich auch nit zu befahren, daß dem bapst hierdurch ein mehrers,
dan ihme gebürt, eingeraumbt werde, sintemal dasselbe ius in evangelischen orten
änderst nicht profitirt und gelesen, als es usurpirt und in foro gebraucht wird.
Nun wird es aber nit auß zwang vdeß babsts oder vi iurisdictionis aut imperii
pontificii, sondern ex approbatione principum nostrorum et statuum imperii 6
communi usurpatione allein in causis profanis, und so fern es dem h. wort gottes
(wie es die Augspurgische confession selbsten art. 16. zuläst) nit zuwieder, für
ein recht angezogen und gehalten.
Und zwar eben darumb, weiln an vielen orten iuris canonici, wie von etlichen
fürnemmen gelehrten so wol theologen alß iuristen oftmals wahrgenommen, hin io
und wieder Sachen zu finden, dadurch die papisten zum stercksten wiederlegt
und eingetrieben werden können ■— inmaßen dan uniengsten Simon Schardius
electorum imperii iura et antiquitatem contra Onophrium Panevinium Italum ex
decretalibus statlich erwiesen —, wird nit allein für rathsam, sondern auch
notwendig erachtet, daß die iura canonica, wie sie genant, in scholis behalten 15
werden, in welcher meinung dan auch viel ex neotericis orthodoxis iureconsultis
und mit namen Eberhardus von Weihe, etwan professor zu Wittenberg, f. landt-
gravischer rhat zu Cassel, und Iohannes Dauth, etwan Leipzicher professor iuris,
beede berümte vorneme iuristen, gewesen, mit denen wir es noch zur zeit halten.
Und lassen es diesem allem nach bei deme, waß in vorberürten iüngern refor- 20
mationibus hievor geordnet und etwan in brauch gewesen, daß nemlich der proceß
ex secundo decretalium und nach gelegenheit auch ius feudale eines umb das ander
vom canonisten fürterhin gelesen werde, unserm einfeltigen bedencken nach
bewenden. '
Aus Ann. XXIII, 52?—57 v. 25
-36. Paul Tossanus berichtet an Dorville in Oxford über die Verhältnisse in der kirche
und der Universität. Heidelberg 1614 mai 14.
Virtute et doctrina excultissimo viro, iuveni dn. Friderico Dorvillio, affini suo
charissimo, Oxoniae.-------x). Pitisco nemo adhuc successit nee certum est, quis sit
successurus. Nominatus et auditus fuit inspector Bensheimensis, quem nosti, sed 30
minus placuit; et ut placuisset, locum suum cum aulico aegre commutasset. Auditus
quoque et prineipi commendatus fuit Zonsius inspector Brettanus; verum conciones
ipsius visae sunt satis ieiunae et rustico magis seu plebeio auditorio quam aulico con-
venientes. Ita res adhuc in suspenso est. Copiam eximiorum ministrorum non
habemus nee quivis isti loco aptus nee qui aptus, eundem suseipere paratus aut 35
cupidus. Suffragia plerorumque in Scultetum, cui prineeps et auliei assueti sunt, pro-
Pendent. Verum is hactenus sive tergiversatus sive serio reluctatus est et nunc abest,
m marchionatum Brandeburgensem petente electore missus, ut illic reformationis
mstituendae fundamenta iaciat. Nam elector ille aperte iam religionem nostram
Profitetur. Ergo quoad aulicum ministerium reditus Sculteti exspeetabitur, qui 40
quando futurus sit, valde in incerto est. D. Maenium, collegamet vicinum meum,
UIUS an«i initio obiisse forte iam ante intellexisti. Ei ex electoris nostri com-
tteßdatione meoque voto et suffragio successit d. Kolbius, vir ut scis pius, sincerus
Wl loc<> dignissimus. Lassio successit nemo, quia non ipse, sed Obsopoeus
So hat man sich auch nit zu befahren, daß dem bapst hierdurch ein mehrers,
dan ihme gebürt, eingeraumbt werde, sintemal dasselbe ius in evangelischen orten
änderst nicht profitirt und gelesen, als es usurpirt und in foro gebraucht wird.
Nun wird es aber nit auß zwang vdeß babsts oder vi iurisdictionis aut imperii
pontificii, sondern ex approbatione principum nostrorum et statuum imperii 6
communi usurpatione allein in causis profanis, und so fern es dem h. wort gottes
(wie es die Augspurgische confession selbsten art. 16. zuläst) nit zuwieder, für
ein recht angezogen und gehalten.
Und zwar eben darumb, weiln an vielen orten iuris canonici, wie von etlichen
fürnemmen gelehrten so wol theologen alß iuristen oftmals wahrgenommen, hin io
und wieder Sachen zu finden, dadurch die papisten zum stercksten wiederlegt
und eingetrieben werden können ■— inmaßen dan uniengsten Simon Schardius
electorum imperii iura et antiquitatem contra Onophrium Panevinium Italum ex
decretalibus statlich erwiesen —, wird nit allein für rathsam, sondern auch
notwendig erachtet, daß die iura canonica, wie sie genant, in scholis behalten 15
werden, in welcher meinung dan auch viel ex neotericis orthodoxis iureconsultis
und mit namen Eberhardus von Weihe, etwan professor zu Wittenberg, f. landt-
gravischer rhat zu Cassel, und Iohannes Dauth, etwan Leipzicher professor iuris,
beede berümte vorneme iuristen, gewesen, mit denen wir es noch zur zeit halten.
Und lassen es diesem allem nach bei deme, waß in vorberürten iüngern refor- 20
mationibus hievor geordnet und etwan in brauch gewesen, daß nemlich der proceß
ex secundo decretalium und nach gelegenheit auch ius feudale eines umb das ander
vom canonisten fürterhin gelesen werde, unserm einfeltigen bedencken nach
bewenden. '
Aus Ann. XXIII, 52?—57 v. 25
-36. Paul Tossanus berichtet an Dorville in Oxford über die Verhältnisse in der kirche
und der Universität. Heidelberg 1614 mai 14.
Virtute et doctrina excultissimo viro, iuveni dn. Friderico Dorvillio, affini suo
charissimo, Oxoniae.-------x). Pitisco nemo adhuc successit nee certum est, quis sit
successurus. Nominatus et auditus fuit inspector Bensheimensis, quem nosti, sed 30
minus placuit; et ut placuisset, locum suum cum aulico aegre commutasset. Auditus
quoque et prineipi commendatus fuit Zonsius inspector Brettanus; verum conciones
ipsius visae sunt satis ieiunae et rustico magis seu plebeio auditorio quam aulico con-
venientes. Ita res adhuc in suspenso est. Copiam eximiorum ministrorum non
habemus nee quivis isti loco aptus nee qui aptus, eundem suseipere paratus aut 35
cupidus. Suffragia plerorumque in Scultetum, cui prineeps et auliei assueti sunt, pro-
Pendent. Verum is hactenus sive tergiversatus sive serio reluctatus est et nunc abest,
m marchionatum Brandeburgensem petente electore missus, ut illic reformationis
mstituendae fundamenta iaciat. Nam elector ille aperte iam religionem nostram
Profitetur. Ergo quoad aulicum ministerium reditus Sculteti exspeetabitur, qui 40
quando futurus sit, valde in incerto est. D. Maenium, collegamet vicinum meum,
UIUS an«i initio obiisse forte iam ante intellexisti. Ei ex electoris nostri com-
tteßdatione meoque voto et suffragio successit d. Kolbius, vir ut scis pius, sincerus
Wl loc<> dignissimus. Lassio successit nemo, quia non ipse, sed Obsopoeus