DOI Artikel:
Euangelidēs, Dēmētrios E.: Epitymbioi stēlai tēs Samou
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.14363#0091
ΑΕ 1924
Περαιτέρω έξέλιξιν παρουσιάζει ή στήλη 11. Έν αύτη αί άναλογίαι είναι σχεδόν
αί αύται προς τάς της προηγουμένης, άλλ' ή επεξεργασία τών μορφών είναι μάλλον
προοδευμένη. Τά φύλλα καΐ αί έλικες είναι βαθύτερον έσκαμμένα, τό άνθέμιον πλουσιώ-
τερον εις φύλλα και γραφικότητα, αί λεπτομέρειαι μάλλον περιτετεχνημέναι και ή ένότης
τών μορφών περισσότερον σφικτή.
"Ετι μάλλον περίτεχνον μέχρις έπιτηδεύσεως είναι το άνθέμιον 12, δπερ ό Βοβίιΐβυ
(ένθ. άν. σ. 153) έπικαλεΐ «κατατηξίτεχνον», και τό τεμάχιον εκ βάσεως στέψεως 2. Το
όλον σχήμα έ'λαβε ραδινότητα και κίνησιν, τά δε φύλλα εύλύγιστα και λεπτά, ελεύθερα
πλέον τοΰ περισφίγγοντος και συγκρατοΰντος αύτά κλοιού τοϋ τοξωτού περιγράμματος
άνέπνευσαν άνοικτά και ολίγον άραιώσαντα την πρώην πεπιεσμένην αυτών βλάστησιν
άφήνουσι νά διολισί)αίνη άναμέσον αυτών τό λεπτότατον και εύθραυστον στέ?^εχος τών
λογχοειδών φύλλων* νομίζει τις ότι ταϋτα εξερχόμενα εις τον άνοικτόν άέρα κάμπτουσι
την κορυφήν ώς τρυφεροί κλώνοι έαρινοΰ χόρτου υπό την άνεπαίσθητον π\Όην πρωινής
αύρας. Προς τούτοις αί λεπτότατοι γραμμαί τών πετάλων τοϋ λωτοΰ τοΰ τεμαχίου 2, τό
κομψοτέχνημα τοϋ μικροϋ εγγεγραμμένου άνθεμίου τοϋ 12 εΐναι δείγματα τής αύτής
έπιτηδεύσεως και έκζητήσεως, αΐτινες χαρακτηρίζουσι την τέχνην ταύτην. Άλλα και ή
εργασία έφθασε τό άκρον άωτον τής λεπτότητος. Ή απαλή εκείνη κοίλανσις τών φύλ-
λων, ήτις διακρίνεται θαυμάσια και έπι τοϋ κρεμάμενου άνθεμίου τοΰ τεμαχίου 2 και
ή μαλακότης τών επιφανειών παράγουσι αίσθημα τι ώσει θωπείας, ήτις ήπλώθη επί τών
μορφών και έδημιούργησε μίαν άτμόσφαιραν χλιδής, ήν άποπνέουσιν αί πυκναί γράμ-
μα! και αί ελαφρώς κυμαινόμενα! έπιφάνειαι (.τρβ. άνάλογον έπιτήδευσιν συγχρόνου
πλαστικής: Α. ν. 8&1Ϊ8, Όιβ ΚιιηβΙ άβΓ Οιϊβοΐιβη 2 σ. 64).
Τέλος επιστροφή τις Αναφαίνεται έπι τής μαρμάρινης στήλης της τελευταίας πασών
και χρονολογικώς. Βεβαίως αύτό τό ύλικόν, τό μάρμαρον, ούτινος ή μαλακότης δεν δύναται
νά παραβληθή προς την τοϋ πώρου, δεν επέτρεπε την απεριόριστων έκείνην λεπτολόγησιν
τών μορφών, ούχ ήττον αύτη ή εργασία δεν εΐναι επιμελής, </.ί δέ μορφαί ουχί χυμώ-
δεις και ζωνταναί. Τό άνάγλυΓρον τοΰ άνθους τοϋ λωτοΰ και τοΰ κάλυκος υψοΰτα· κατα-
κορύφως και άποτόμοος από τοϋ βάθους, ή δέ δήλοσις τών λεπτομερειών αυτών γίνεται
άνευ ούδεμιάς οργανικής κινήσεως τής επιφανείας, ήτις έν γένει παραμένει άνευ πλαστι-
κότητος και σχεδόν νεκρά. Καθόλου ή τέχνη αύτής λαμβάνει ΰπ' όψει τάς μεγάλας γραμ-
μάς και επίπεδα προτιμώσα την αδρότητα και λιτότητα ή την έζητημένην λεπτότητα κα)
μαλακότητα τών πώρινων άδελφών της.
Τό νεκροταφεΐον, έν ω ευρέθησαν αί στήλαι αύται, ανήκει εις τό δεύτερον ήμισυ
τοϋ έκτου αιώνος έν τω συνόλω κατά τάς γενομένας παρατηρήσεις τοΰ Βουΐιίαα (ένί). άν.
σ. 30-32), άρα εις τους χρόνους τούτους πρέπει νά ταχΟώοι και αί άνω στήλαι, άλλ'
ύπάρχουσι και άρχαιότεραι, ιόν αί επιστέψεις δεν έσώθησαν (Βοβίιίαιι ενθ. άν. πιν, I .
5,6,7.). Αί περιγραφεΐσαι δεν έποιήθησαν βεβαίως άπασαι συγχρόνους—ί| ρυθμική έξέλιξις
τών μορφών αύτών, ό)ς άνελύσαμεν αυτήν, τοϋτο τουλάχιστον δεικνύει, άν και δεν έχε
<ύς άναγκαΐον έπακολούθημα μεγάλην χρονολογικήν διαβάθμισιν: είναι δυνατόν δηλα-
δή έκ δύο καλλιτεχνών συγχρόνως εργαζομένων ό συντηρητικός νά κράτη έτι πολύ της
παραδόσεως, άλλως τε και διότι αί έπι μέρους διάφορα! είναι μικραί. Ούχ ήττον άν αί
πιόριναι ταχθώσι είς τό τρίτον τέταρτον τοΰ έκτου αιώνος και έξ αύτών τό κατατηξίτεχνον
1 I
Περαιτέρω έξέλιξιν παρουσιάζει ή στήλη 11. Έν αύτη αί άναλογίαι είναι σχεδόν
αί αύται προς τάς της προηγουμένης, άλλ' ή επεξεργασία τών μορφών είναι μάλλον
προοδευμένη. Τά φύλλα καΐ αί έλικες είναι βαθύτερον έσκαμμένα, τό άνθέμιον πλουσιώ-
τερον εις φύλλα και γραφικότητα, αί λεπτομέρειαι μάλλον περιτετεχνημέναι και ή ένότης
τών μορφών περισσότερον σφικτή.
"Ετι μάλλον περίτεχνον μέχρις έπιτηδεύσεως είναι το άνθέμιον 12, δπερ ό Βοβίιΐβυ
(ένθ. άν. σ. 153) έπικαλεΐ «κατατηξίτεχνον», και τό τεμάχιον εκ βάσεως στέψεως 2. Το
όλον σχήμα έ'λαβε ραδινότητα και κίνησιν, τά δε φύλλα εύλύγιστα και λεπτά, ελεύθερα
πλέον τοΰ περισφίγγοντος και συγκρατοΰντος αύτά κλοιού τοϋ τοξωτού περιγράμματος
άνέπνευσαν άνοικτά και ολίγον άραιώσαντα την πρώην πεπιεσμένην αυτών βλάστησιν
άφήνουσι νά διολισί)αίνη άναμέσον αυτών τό λεπτότατον και εύθραυστον στέ?^εχος τών
λογχοειδών φύλλων* νομίζει τις ότι ταϋτα εξερχόμενα εις τον άνοικτόν άέρα κάμπτουσι
την κορυφήν ώς τρυφεροί κλώνοι έαρινοΰ χόρτου υπό την άνεπαίσθητον π\Όην πρωινής
αύρας. Προς τούτοις αί λεπτότατοι γραμμαί τών πετάλων τοϋ λωτοΰ τοΰ τεμαχίου 2, τό
κομψοτέχνημα τοϋ μικροϋ εγγεγραμμένου άνθεμίου τοϋ 12 εΐναι δείγματα τής αύτής
έπιτηδεύσεως και έκζητήσεως, αΐτινες χαρακτηρίζουσι την τέχνην ταύτην. Άλλα και ή
εργασία έφθασε τό άκρον άωτον τής λεπτότητος. Ή απαλή εκείνη κοίλανσις τών φύλ-
λων, ήτις διακρίνεται θαυμάσια και έπι τοϋ κρεμάμενου άνθεμίου τοΰ τεμαχίου 2 και
ή μαλακότης τών επιφανειών παράγουσι αίσθημα τι ώσει θωπείας, ήτις ήπλώθη επί τών
μορφών και έδημιούργησε μίαν άτμόσφαιραν χλιδής, ήν άποπνέουσιν αί πυκναί γράμ-
μα! και αί ελαφρώς κυμαινόμενα! έπιφάνειαι (.τρβ. άνάλογον έπιτήδευσιν συγχρόνου
πλαστικής: Α. ν. 8&1Ϊ8, Όιβ ΚιιηβΙ άβΓ Οιϊβοΐιβη 2 σ. 64).
Τέλος επιστροφή τις Αναφαίνεται έπι τής μαρμάρινης στήλης της τελευταίας πασών
και χρονολογικώς. Βεβαίως αύτό τό ύλικόν, τό μάρμαρον, ούτινος ή μαλακότης δεν δύναται
νά παραβληθή προς την τοϋ πώρου, δεν επέτρεπε την απεριόριστων έκείνην λεπτολόγησιν
τών μορφών, ούχ ήττον αύτη ή εργασία δεν εΐναι επιμελής, </.ί δέ μορφαί ουχί χυμώ-
δεις και ζωνταναί. Τό άνάγλυΓρον τοΰ άνθους τοϋ λωτοΰ και τοΰ κάλυκος υψοΰτα· κατα-
κορύφως και άποτόμοος από τοϋ βάθους, ή δέ δήλοσις τών λεπτομερειών αυτών γίνεται
άνευ ούδεμιάς οργανικής κινήσεως τής επιφανείας, ήτις έν γένει παραμένει άνευ πλαστι-
κότητος και σχεδόν νεκρά. Καθόλου ή τέχνη αύτής λαμβάνει ΰπ' όψει τάς μεγάλας γραμ-
μάς και επίπεδα προτιμώσα την αδρότητα και λιτότητα ή την έζητημένην λεπτότητα κα)
μαλακότητα τών πώρινων άδελφών της.
Τό νεκροταφεΐον, έν ω ευρέθησαν αί στήλαι αύται, ανήκει εις τό δεύτερον ήμισυ
τοϋ έκτου αιώνος έν τω συνόλω κατά τάς γενομένας παρατηρήσεις τοΰ Βουΐιίαα (ένί). άν.
σ. 30-32), άρα εις τους χρόνους τούτους πρέπει νά ταχΟώοι και αί άνω στήλαι, άλλ'
ύπάρχουσι και άρχαιότεραι, ιόν αί επιστέψεις δεν έσώθησαν (Βοβίιίαιι ενθ. άν. πιν, I .
5,6,7.). Αί περιγραφεΐσαι δεν έποιήθησαν βεβαίως άπασαι συγχρόνους—ί| ρυθμική έξέλιξις
τών μορφών αύτών, ό)ς άνελύσαμεν αυτήν, τοϋτο τουλάχιστον δεικνύει, άν και δεν έχε
<ύς άναγκαΐον έπακολούθημα μεγάλην χρονολογικήν διαβάθμισιν: είναι δυνατόν δηλα-
δή έκ δύο καλλιτεχνών συγχρόνως εργαζομένων ό συντηρητικός νά κράτη έτι πολύ της
παραδόσεως, άλλως τε και διότι αί έπι μέρους διάφορα! είναι μικραί. Ούχ ήττον άν αί
πιόριναι ταχθώσι είς τό τρίτον τέταρτον τοΰ έκτου αιώνος και έξ αύτών τό κατατηξίτεχνον
1 I