Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (2.1983)

62

2. FAŁAT

Stwierdzenie, że zróżnicowanie stylistyczne budowli wzniesionych
przy poznańskim Ringu było rezultatem braku koordynacji projektów
architektonicznych, w konsekwencji którego można by mówić tylko
o zgrupowaniu niezależnie zaprojektowanych gmachów, nie jest w pełni
prawdziwe. Prawdą jest, że poszczególne gmachy oraz zespół budowli
składający się z Zamku oraz gmachów Dyrekcji Poczty i Ziemstwa, za-
projektowane zostały niezależnie przez różnych architektów18. Nie ma.
też podstaw do przypuszczenia, by style tych budowli ustalał jakiś obo-
wiązujący wszystkich „scenariusz”. Wybór stylu architektonicznego za-
leżał zapewne od poszczególnych zleceniodawców. Jednolitość stylistycz-
na traktowanego całościowo zespołu budowli nie stanowiła jednakowoż
wtedy powszechnie respektowanej normy. Budowane niemal równocześ-
nie w przeciągu pięciu lat obiekty skoordynowane zostały przecież w pla-
nie urbanistycznym, i to wystarcza, aby można było interpretować nie
tylko każdą budowlę z osobna i osobno rozwiązania urbanistyczne, ale
również całość urbanistyczno-architektonicznego założenia17. Jego sym-
bolika okaże się spoista, ponieważ wszystkim niezależnie tworzonym dla
poszczególnych gmachów programom ikonograficznym, niezależnie do-
bieranym środkom architektonicznego wyrazu oraz samej koncepcji ur-

tyiczyć może tylko części wydzielonego fragmentu tefcstu. Heinemann pozytywnie
ocenił całe założenie: „Die Verbindung zwischen den Anlagen und den oben er-
wähnten Monumentalbauten hat ein so reizvolles 'Bild geschaffen, wie es in we-
nigen Städten wieder gefunden werden wird.” (He ine mann, oip. bit., s. 115),
14 Projekty Zamku oiraz gmachów Dyrekcji Poczty i Ziemsitiwa opracował
Franz Schwechten na zlecenie i w konsultacji z Wilhelmem II. Por. Aus dem
Posener Lande, 11903, s. 290. Teatr zaprojektował Max Littimainn, a wykonała bu-
dynek monachijska firma Heilmann & Littmann. Por. Aus der Posener Theaterzeit
1879 bis 1911. W: Die Residenzstadt..., op. eit., s. 399. Projekty gmachów Komisji
Osadniczej i Akademii sporządzono w Ministerstwie Robót Publicznych. Pracami
projektowymi związanymi z budynkiem KomiSiJi Osadniczej kierował starszy radca
budowlany Deliua. Pion F. Teubner, Der Neubau der Ansiedlungskommission.
W: Aus dem Posener Lande, 19111, s. 233. Autorem projektu Akademii jest radica
stanu i radca budowlany Fürstenau. Wykorzystał on szkice projektowe radcy stanu
i radcy budowlanego Butza. Por. Zeitschrift für Bauwesen, 1011, s. 522 i n. Gmach
Krajowego Banku Spółdzielczego zaprojektowała i wykonała firma Hartmann &
SeMemzig z Berlina. Por. Zentralblatt der Bauverwaltung, 1910, si il4 ł n. Autorem
prdłjektu Domu Ewangelickiego jest Johannes — architekt z Chairlotenbuirga. Por.
Ostdeutsche Bau-Zeitung, 1911, s. 290.
77 Poznański nauczyciel i architekt A. Grotte podaje wprost, że myśl zgru-
powania budowli monumentalnych w najwyższym punkcie Ringu pochodziła od
Stübbena. Por. Die neue Ringstrasse in Posen. W: Ostdeutsche Bau-Zeituing, 1911,
s. 225,