DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Pałat, Zenon: Ostatnie Forum Cesarskie: forma i symbolika urbanistyczno-architektonicznego założenia poznańskiego Ringu
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27012#0092
66
Z. PAŁAt
Poprzez ogród zamkowy, ogrodzony ażurowym oraz częściowo tylko
pełnym płotem, otwiera się z obwodnicy widok na monumentalną fasadę
gmachu Komisji Osadniczej. Gmach ten wzniesiono bezpośrednio przy
północnej pierzei Pauli-Kirche-Str. Zbliżenie do ulicy monumentalnej
fasady potęguje pożądane wrażenie wielkości gmachu wzniesionego na
wzór barokowego pałacu. Lecz gdy w przypadku sytuowania Teatru
i Akademii uzyskał Stiibben malownicze, udane połączenie dwu placów
o zróżnicowanej funkcji oraz zdołał podporządkować częściowo regularne,
częściowo swobodne założenie parkowe architektonicznym dominantom;
jeśli w zabudowie przedpola zburzonej Bramy Berlińskiej udało się zhar-
monizować budowle o zróżnicowanej funkcji w jednolity stylistycznie
kompleks, to wzniesienie wielkiego, zwartego gmachu Komisji Osadni-
czej naprzeciw ogrodu zamkowego zamyka jedynie od pn.-wsch. rozległy
obszar zajimioiwiany przez założetniia teatralne i zaimkowe. Upośledza Ito
w pewnym stopniu usytuowanie gmachu Komisji Osadniczej wobec
względnie samodzielnych rozwiązań przestrzennych przed Teatrem, Aka-
demią oraz względem założenia zamkowego, ale w efekcie daje silne
zwarcie całości, co pozwala mówić o obszarze między Akademią, Zam-
kiem, Teatrem i gmachem Komisji Osadniczej jako o Forum, już nie
tylko z ideowych, ale poniekąd również i z formalnych względów.
6. Cały obszar od ulicy Am Berliner Tor na południu do Pauli-Kirche-
-Str. na północy oraz od zachodniej promenady do wewnętrznej obwod-
nicy (Ober-Wall-Str.) zróżnicowany został pod względem wyrazowym.
Przedpole dawnej Bramy Berlińskiej określone było treściowo pro-
gramem legitymizmu. Kompleks budowli utrzymanych w stylu romań-
skim, dający obraz średniowiecznego zamku, służył unaocznieniu obec-
ności niemieckiej w Wielkopolsce; był symbolem panowania na tych
ziemiach spadkobierców Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Nie-
mieckiego. Romański styl zamku oraz jego program ikonograficzny wy-
rażały treści skupione wokół tych zagadnień28. Chodziło również o pod-
23 W sali tronowej Zamku umieszczono malowane 'przedstawienia średnio-
wiecznych władców Niemiec poczynając oid Karola Wielkiego. Wystrój rzeźbiarski
elewacji ezęśdi gmachu mieszczącej apartamenty cesarza prezentował średniowiecz-
ną historię niemieckiej ekspansji w granice państwa polskiego. Ustawiono tam
figury margrabiego Gelnana, cesarzy Henryka II i Kryderyka Barbarosisy oraz księ-
cia śląskiego Władysława. Kaplica zamkowa była miejscem legitymowania władzy
na płaszczyźnie metafizycznej. Przedstawienie Salomona, ucharakteryizowanego na
idealnego władcę niemieckiego, opatrzono banderolą z wersetem: „lich halte das
Werft des Königs und den Eid Gottes”. W epoce wzmożonych tendencji nacjona-
listycznych powoływanie się tylko na dawne i boskie pochodzenia władzy prze-
stało wylstaircBać, Stąd nacjonalistyczny składnik historycznej i metafizycznej mo-
Z. PAŁAt
Poprzez ogród zamkowy, ogrodzony ażurowym oraz częściowo tylko
pełnym płotem, otwiera się z obwodnicy widok na monumentalną fasadę
gmachu Komisji Osadniczej. Gmach ten wzniesiono bezpośrednio przy
północnej pierzei Pauli-Kirche-Str. Zbliżenie do ulicy monumentalnej
fasady potęguje pożądane wrażenie wielkości gmachu wzniesionego na
wzór barokowego pałacu. Lecz gdy w przypadku sytuowania Teatru
i Akademii uzyskał Stiibben malownicze, udane połączenie dwu placów
o zróżnicowanej funkcji oraz zdołał podporządkować częściowo regularne,
częściowo swobodne założenie parkowe architektonicznym dominantom;
jeśli w zabudowie przedpola zburzonej Bramy Berlińskiej udało się zhar-
monizować budowle o zróżnicowanej funkcji w jednolity stylistycznie
kompleks, to wzniesienie wielkiego, zwartego gmachu Komisji Osadni-
czej naprzeciw ogrodu zamkowego zamyka jedynie od pn.-wsch. rozległy
obszar zajimioiwiany przez założetniia teatralne i zaimkowe. Upośledza Ito
w pewnym stopniu usytuowanie gmachu Komisji Osadniczej wobec
względnie samodzielnych rozwiązań przestrzennych przed Teatrem, Aka-
demią oraz względem założenia zamkowego, ale w efekcie daje silne
zwarcie całości, co pozwala mówić o obszarze między Akademią, Zam-
kiem, Teatrem i gmachem Komisji Osadniczej jako o Forum, już nie
tylko z ideowych, ale poniekąd również i z formalnych względów.
6. Cały obszar od ulicy Am Berliner Tor na południu do Pauli-Kirche-
-Str. na północy oraz od zachodniej promenady do wewnętrznej obwod-
nicy (Ober-Wall-Str.) zróżnicowany został pod względem wyrazowym.
Przedpole dawnej Bramy Berlińskiej określone było treściowo pro-
gramem legitymizmu. Kompleks budowli utrzymanych w stylu romań-
skim, dający obraz średniowiecznego zamku, służył unaocznieniu obec-
ności niemieckiej w Wielkopolsce; był symbolem panowania na tych
ziemiach spadkobierców Świętego Cesarstwa Rzymskiego Narodu Nie-
mieckiego. Romański styl zamku oraz jego program ikonograficzny wy-
rażały treści skupione wokół tych zagadnień28. Chodziło również o pod-
23 W sali tronowej Zamku umieszczono malowane 'przedstawienia średnio-
wiecznych władców Niemiec poczynając oid Karola Wielkiego. Wystrój rzeźbiarski
elewacji ezęśdi gmachu mieszczącej apartamenty cesarza prezentował średniowiecz-
ną historię niemieckiej ekspansji w granice państwa polskiego. Ustawiono tam
figury margrabiego Gelnana, cesarzy Henryka II i Kryderyka Barbarosisy oraz księ-
cia śląskiego Władysława. Kaplica zamkowa była miejscem legitymowania władzy
na płaszczyźnie metafizycznej. Przedstawienie Salomona, ucharakteryizowanego na
idealnego władcę niemieckiego, opatrzono banderolą z wersetem: „lich halte das
Werft des Königs und den Eid Gottes”. W epoce wzmożonych tendencji nacjona-
listycznych powoływanie się tylko na dawne i boskie pochodzenia władzy prze-
stało wylstaircBać, Stąd nacjonalistyczny składnik historycznej i metafizycznej mo-