DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Gębarowicz, Mieczysław: Prolegomena do dziejów lwowskiej rzeźby rokokowej
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27013#0044
26
M. GĘBAHOWICZ
mowania, wystarczy przedstawić w skrócie odtworzone na tej zasadzie
dzieje wyposażenia kościoła w Hodowicy (il. 24). Otóż zbudowany on
został w latach 1751 - 17-58 przez Meretyna, a w 1757 r. otrzymał poli-
chromię — zapewne tylko prezbiterium — gdzie wykonano „prowizo-
rycznie” iluzoryczną architekturę wielkiego ołtarza. W 1758 r. ksiądz
Mikulski, fundator kościoła, powierzył Meretynowi pieczę nad wyposa-
żeniem rzeźbiarskim. Zaczął ją od zaprojektowania tradycyjnej budowy
wielkiego ołtarza i ambony, zaś do ich wykonania zaangażował Pinsla.
Ten zdołał wykonać tylko ambonę, co Meretyn potwierdził podpisem na
przeznaczonej do niej płaskorzeźbie; ponadto wspaniałą konsolę pod fi-
gurę Matki Boskiej Bolejącej pod krzyżem, i tę przymocowano do ścia-
ny ołtarzowej na malowanej architekturze. Z początkiem 1759 r. Mere-
tyn umiera i z tą chwilą stosunki Pinsla z Iiodowicą urywają się, że zaś
ksiądz Mikulski nie mógł ścierpieć prowizorycznego stanu, w jakim znaj-
dował się wielki ołtarz składający się z mensy, tabernakulum i jednej
lub dwu konsol (il. 25), postanowił go uzupełnić — rzecz dziwna — nie
strukturą architektoniczną, ale figurami. Odnośne zadanie zlecił — rzecz
znowu dziwna ■— nie Pinslowi, który je zaczął, ale Osińskiemu i ten do-
piero wykonał je w latach ok. 1762 - 65. Dodajmy od siebie, że udział
Pinsla i Osińskiego nie jest potwierdzony przez żadne źródło, ale opiera
się wyłącznie na analizie formalnej odnośnych dzieł i danych biograficz-
nych odnoszących się do obu artystów. Natomiast wizytacja kanoniczna
z 1762 r. podaje, że ksiądz Mikulski
„około 1737 r. wybudował i kazał wymalować kościół w Hodowicy, ozdobić
w najbardziej przyzwoity sposób od wewnątrz i od zewnątrz, i zaopatrzył we
wszystko, co potrzebne”.
Miejscowa zaś tradycja zanotowana w inwentarzu kościelnym z
1793 r. podaje, że kościół został w latach 1751 - 58 zbudowany i ozdobio-
ny „bardzo znakomitymi malowidłami” 28. W tym stanie rzeczy polemika
z przedstawionym tutaj spekulacyjnym obrazem wydaje się zbędna. On
sam stanowi przestrogę przed przerostami analizy formalnej. Uderza je-
dynie, że przy takim wysubtelnieniu analizy formalnej, uszedł uwagi
.szczegół, zdaje się, niebłahy. Otóż w obu związanych z sobą figurach,
Heraklesa w walce z lwem nemejskim w Buczaczu i Samsona w Hodowi-
cy (il. 13), przy poprawnej na ogół anatomii muskulatura ramion jest
błędnie oddana, w każdym wypadku w inny sposób. Czyżby fascynacja
Osińskiego sztuką Pinsla poszła tak daleko, że naśladował jego potknię-
cia indywidualnie je interpretując? Chyba że chcielibyśmy utrzymywać,
że Osiński był twórcą obu figur, ale na to nie mamy żadnego dowodu.
18 Z. Hornung, Majster Pinsel..., s. 40-45.
M. GĘBAHOWICZ
mowania, wystarczy przedstawić w skrócie odtworzone na tej zasadzie
dzieje wyposażenia kościoła w Hodowicy (il. 24). Otóż zbudowany on
został w latach 1751 - 17-58 przez Meretyna, a w 1757 r. otrzymał poli-
chromię — zapewne tylko prezbiterium — gdzie wykonano „prowizo-
rycznie” iluzoryczną architekturę wielkiego ołtarza. W 1758 r. ksiądz
Mikulski, fundator kościoła, powierzył Meretynowi pieczę nad wyposa-
żeniem rzeźbiarskim. Zaczął ją od zaprojektowania tradycyjnej budowy
wielkiego ołtarza i ambony, zaś do ich wykonania zaangażował Pinsla.
Ten zdołał wykonać tylko ambonę, co Meretyn potwierdził podpisem na
przeznaczonej do niej płaskorzeźbie; ponadto wspaniałą konsolę pod fi-
gurę Matki Boskiej Bolejącej pod krzyżem, i tę przymocowano do ścia-
ny ołtarzowej na malowanej architekturze. Z początkiem 1759 r. Mere-
tyn umiera i z tą chwilą stosunki Pinsla z Iiodowicą urywają się, że zaś
ksiądz Mikulski nie mógł ścierpieć prowizorycznego stanu, w jakim znaj-
dował się wielki ołtarz składający się z mensy, tabernakulum i jednej
lub dwu konsol (il. 25), postanowił go uzupełnić — rzecz dziwna — nie
strukturą architektoniczną, ale figurami. Odnośne zadanie zlecił — rzecz
znowu dziwna ■— nie Pinslowi, który je zaczął, ale Osińskiemu i ten do-
piero wykonał je w latach ok. 1762 - 65. Dodajmy od siebie, że udział
Pinsla i Osińskiego nie jest potwierdzony przez żadne źródło, ale opiera
się wyłącznie na analizie formalnej odnośnych dzieł i danych biograficz-
nych odnoszących się do obu artystów. Natomiast wizytacja kanoniczna
z 1762 r. podaje, że ksiądz Mikulski
„około 1737 r. wybudował i kazał wymalować kościół w Hodowicy, ozdobić
w najbardziej przyzwoity sposób od wewnątrz i od zewnątrz, i zaopatrzył we
wszystko, co potrzebne”.
Miejscowa zaś tradycja zanotowana w inwentarzu kościelnym z
1793 r. podaje, że kościół został w latach 1751 - 58 zbudowany i ozdobio-
ny „bardzo znakomitymi malowidłami” 28. W tym stanie rzeczy polemika
z przedstawionym tutaj spekulacyjnym obrazem wydaje się zbędna. On
sam stanowi przestrogę przed przerostami analizy formalnej. Uderza je-
dynie, że przy takim wysubtelnieniu analizy formalnej, uszedł uwagi
.szczegół, zdaje się, niebłahy. Otóż w obu związanych z sobą figurach,
Heraklesa w walce z lwem nemejskim w Buczaczu i Samsona w Hodowi-
cy (il. 13), przy poprawnej na ogół anatomii muskulatura ramion jest
błędnie oddana, w każdym wypadku w inny sposób. Czyżby fascynacja
Osińskiego sztuką Pinsla poszła tak daleko, że naśladował jego potknię-
cia indywidualnie je interpretując? Chyba że chcielibyśmy utrzymywać,
że Osiński był twórcą obu figur, ale na to nie mamy żadnego dowodu.
18 Z. Hornung, Majster Pinsel..., s. 40-45.