DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bryl, Mariusz: Grupa artystów plastyków "Świt" jako wielofunkcyjna instytucja życia artystycznego Poznania w latach 1921 - 1927
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27013#0172
138
M. BRYL
„Urządzenie jej (wystawy „Sztuki” ■— przyp. M.B.), połączone zapewne ze
znacznymi kosztami uważamy za czyn obywatelski »Switu«, którego wystawy
■odznaczają się stale wysokim poziomem artystycznym, przyczyniając się w wy-
sokiej mierze do podniesienia ogólnego poziomu wystaw plastycznych w Poznaniu
i wychowania artystycznego społeczeństwa” 15.
Kryterium „poziomu” stosowane było również w odniesieniu do wy-
staw grupowych „Świtu”, co odpowiadało intencjom samych artystów,
którzy w swym programie szczególny nacisk kładli na ten właśnie aspekt
(całkowicie pomijając próbę określenia się w kategoriach poetyki) jako
środek służący podstawowemu celowi grupy, tzn. „podnoszeniu estetycz-
nego wychowania publiczności”. Witold Noskowski pisał np. o pierwszej
wystawie „Świtu”:
„Wystawa obecna dobrze wróży o przyszłości »poziomu«. Wiele dzieł stoi znacz-
nie powyżej minimum (...), kilka kapitalnych. (...) Poziom zachowany nieskazitel-
nie. To najważniejsze.” 16.
J. Żyznowski z okazji wystawy w Zachęcie (1923) konstatował:
„Na wysokim zresztą poziomie stoją prace wszystkich członków »Świtu«”17.
„Gazeta Poranna” (Lwów, 1025) donosiła:
„Radością jest dla nas współudział »Świtu« w obecnej wystawie (...) ze wzglę-
du na jego poziom (...)” 18.
Tom. we „Widnokręgu” (1925) o poznańskiej wystawie grupy pisał:
„Całość (...) wykazuje bardzo ciekawe rezultaty rzetelnej pracy artystycznej,
■ cechującej zawszę tę grupę i stoi na nieprzeciętnym poziomie” 10.
Nie tylko explicite wypowiadane sądy o „wysokim poziomie artys-
tycznym” członków „Switu”, ale i pochlebny ogólny ton większości re-
cenzji, świadczy o prestiżu grupy jako stowarzyszenia artystów wybit-
nych, a jeśli chodzi o Poznań •— najwybitniejszych. Wystawy, zarówno
sprowadzane przez grupę, jak i jej własne manifestacje, spotykały się
z powszechnym pozytywnym oddźwiękiem wśród krytyków, odbierano
przy tym ich sens, zgodnie z zamierzeniami grupy, jako działalność na
rzecz podnoszenia poziomu kultury plastycznej Poznania.
Następnym z celów grupy, ogłoszonym w momencie powstania, było
„ułatwienie publiczności bezpośredniego nabywania autentycznych prac
. artystycznych z pierwszej ręki” — czyli obrona interesów zawodowych
15 Przegląd Poranny 1923, nr 187.
18 Świat 1921, nr 41.
17 Pani 1923, nr 4-5.
18 Gazeta Poranna 1925, nr 7410.
18 Wittnokręg 1925, nr 1.
M. BRYL
„Urządzenie jej (wystawy „Sztuki” ■— przyp. M.B.), połączone zapewne ze
znacznymi kosztami uważamy za czyn obywatelski »Switu«, którego wystawy
■odznaczają się stale wysokim poziomem artystycznym, przyczyniając się w wy-
sokiej mierze do podniesienia ogólnego poziomu wystaw plastycznych w Poznaniu
i wychowania artystycznego społeczeństwa” 15.
Kryterium „poziomu” stosowane było również w odniesieniu do wy-
staw grupowych „Świtu”, co odpowiadało intencjom samych artystów,
którzy w swym programie szczególny nacisk kładli na ten właśnie aspekt
(całkowicie pomijając próbę określenia się w kategoriach poetyki) jako
środek służący podstawowemu celowi grupy, tzn. „podnoszeniu estetycz-
nego wychowania publiczności”. Witold Noskowski pisał np. o pierwszej
wystawie „Świtu”:
„Wystawa obecna dobrze wróży o przyszłości »poziomu«. Wiele dzieł stoi znacz-
nie powyżej minimum (...), kilka kapitalnych. (...) Poziom zachowany nieskazitel-
nie. To najważniejsze.” 16.
J. Żyznowski z okazji wystawy w Zachęcie (1923) konstatował:
„Na wysokim zresztą poziomie stoją prace wszystkich członków »Świtu«”17.
„Gazeta Poranna” (Lwów, 1025) donosiła:
„Radością jest dla nas współudział »Świtu« w obecnej wystawie (...) ze wzglę-
du na jego poziom (...)” 18.
Tom. we „Widnokręgu” (1925) o poznańskiej wystawie grupy pisał:
„Całość (...) wykazuje bardzo ciekawe rezultaty rzetelnej pracy artystycznej,
■ cechującej zawszę tę grupę i stoi na nieprzeciętnym poziomie” 10.
Nie tylko explicite wypowiadane sądy o „wysokim poziomie artys-
tycznym” członków „Switu”, ale i pochlebny ogólny ton większości re-
cenzji, świadczy o prestiżu grupy jako stowarzyszenia artystów wybit-
nych, a jeśli chodzi o Poznań •— najwybitniejszych. Wystawy, zarówno
sprowadzane przez grupę, jak i jej własne manifestacje, spotykały się
z powszechnym pozytywnym oddźwiękiem wśród krytyków, odbierano
przy tym ich sens, zgodnie z zamierzeniami grupy, jako działalność na
rzecz podnoszenia poziomu kultury plastycznej Poznania.
Następnym z celów grupy, ogłoszonym w momencie powstania, było
„ułatwienie publiczności bezpośredniego nabywania autentycznych prac
. artystycznych z pierwszej ręki” — czyli obrona interesów zawodowych
15 Przegląd Poranny 1923, nr 187.
18 Świat 1921, nr 41.
17 Pani 1923, nr 4-5.
18 Gazeta Poranna 1925, nr 7410.
18 Wittnokręg 1925, nr 1.