DOI Heft:
Recenzje i omówienia: Seminarium rogalińskie 1980 - "Teatr, teatralność, teatralizacja w kulturze plastycznej XIX wieku"
DOI Artikel:Lipowicz, Wojciech: Omówienie dyskusji
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.27013#0278
236
RECENZJE I OMÓWIENIA.
Suchocki stwierdzili, że historyczność konstruowanych ciągów ikonograficznych
ma charakter określonej konwencji. M. Poprzęcka zapytała czy wysuwając za-
rzuty wobec interprtacji „Kazania Skargi” S. Michalski kwestionuje w ogóle przy-
datność metod najogólniej mówiąc lingwistycznych w badaniach nad sztuką. Stwier-
dził on, że nie kwestionuje ich, ale zgłasza wątpliwości. Zauważył dalej, że o zasad-
ności interpretacji można wyrokować zastanawiając się nad jej prawdopodobień-
stwem, a o ile chodzi o wytłumaczenie psychologicznego zróżnicowania postaci ra
obrazie, co uznać należy za kluczowy moment całej interpretacji, ciąg tradycji przy-
wołanej przez niego jest bardziej prawdopodobny i przekonywujący.
5. Wokół referatu Marii Lewańskiej „Interwencje formy teatralnej w procesie
akceptacji nowych form sztuki plastycznej” rozwinęła się dyskusja na temat wtór-
ności źródeł wizualnych służących poznaniu XIX-wiecznego teatru. P. Piotrowski
i W. Suchocki zwracali uwagę, że malarstwo jest obecne w samym procesie po-
znawania teatru na etapie gromadzenia materiału do badań. M. Poprzęcka po-
dzieliła się swoim spostrzeżeniem dotyczącym prezentowanych przez referentkę ry-
sunków przedstawiających taneczne pozy Isadory Duncan — rysownik utrwalił te
momenty, w których gesty i poza postaci odsyłają wyraźnie do określonej konwen-
cji, wg określenia P. Piotrowskiego zaczerpniętej z tradycji antycznego relie-
fu. Niektóre, bardziej dopracowane rysunki robią wg. M. Poprzęckiej wrażenie
szkiców z galerii, a nie reporterskich notatek ze spektaklu. Ta sytuacja dowodzi,
jak trudno oderwać się od tego co widzieliśmy, jak wpasowujemy się w tkwiące
w naszej pamięci klisze wizualne. Nasze źródła ikoniczne służące poznaniu teatru
są zafałszowane, niezależnie od tego czy stanowią je rysunki i obrazy czy foto-
grafie, ponieważ nawet te ostatnie dokonują zawsze wyboru ujęcia. W. Suchocki
podkreślił, że w przypadku badań nad teatrem mamy zawsze do czynienia ze źródła-
mi pośrednimi, m. in. obrazami, na których ciąży własna tradycja formuł wizual-
nych. Stąd nasze rozeznanie co do najistotniejszej płaszczyzny związków między
teatrem a sztukami plastycznymi — płaszczyzny wizualności — jest od razu wypa-
czone w tym sensie, że patrzymy na teatr oczami malarza i malarstwo jest stale
obecne przy poznawaniu teatru.
6. Referat Justyny Guze skierował uwagę na kwestię różnic między funkcjami
teatru barokowego i romantycznego. K. Kalinowski zauważył w związku z tym,
że o ile w wieku XIX możemy mówić o paralelizmie teatru i życia i obie te sfery
istnieją wobec siebie w określonym stosunku, to w stuleciach XVII i XVIII sfery
te funkcjonowały jako całość, którą nazywamy teatralną, a której istota sprowadza-
ła się do tego, że teatralność ta była elementem komunikacji społecznej; odnajduje-
my ją w malarstwie, architekturze i życiu społecznym. Referat Łukasza Kossow-
skiego „O Japończykach w teatrze” sprowokował do dyskusji na temat konwencji
teatru japońskiego i recepcji japońszczyzny w Europie, a referat W. Lipowicza
skierował uwagę na problem toposu vates biformis w wyobrażeniach aktora.
Na podstawie taśm magnetofonowych
opracował Wojciech Lipowicz
RECENZJE I OMÓWIENIA.
Suchocki stwierdzili, że historyczność konstruowanych ciągów ikonograficznych
ma charakter określonej konwencji. M. Poprzęcka zapytała czy wysuwając za-
rzuty wobec interprtacji „Kazania Skargi” S. Michalski kwestionuje w ogóle przy-
datność metod najogólniej mówiąc lingwistycznych w badaniach nad sztuką. Stwier-
dził on, że nie kwestionuje ich, ale zgłasza wątpliwości. Zauważył dalej, że o zasad-
ności interpretacji można wyrokować zastanawiając się nad jej prawdopodobień-
stwem, a o ile chodzi o wytłumaczenie psychologicznego zróżnicowania postaci ra
obrazie, co uznać należy za kluczowy moment całej interpretacji, ciąg tradycji przy-
wołanej przez niego jest bardziej prawdopodobny i przekonywujący.
5. Wokół referatu Marii Lewańskiej „Interwencje formy teatralnej w procesie
akceptacji nowych form sztuki plastycznej” rozwinęła się dyskusja na temat wtór-
ności źródeł wizualnych służących poznaniu XIX-wiecznego teatru. P. Piotrowski
i W. Suchocki zwracali uwagę, że malarstwo jest obecne w samym procesie po-
znawania teatru na etapie gromadzenia materiału do badań. M. Poprzęcka po-
dzieliła się swoim spostrzeżeniem dotyczącym prezentowanych przez referentkę ry-
sunków przedstawiających taneczne pozy Isadory Duncan — rysownik utrwalił te
momenty, w których gesty i poza postaci odsyłają wyraźnie do określonej konwen-
cji, wg określenia P. Piotrowskiego zaczerpniętej z tradycji antycznego relie-
fu. Niektóre, bardziej dopracowane rysunki robią wg. M. Poprzęckiej wrażenie
szkiców z galerii, a nie reporterskich notatek ze spektaklu. Ta sytuacja dowodzi,
jak trudno oderwać się od tego co widzieliśmy, jak wpasowujemy się w tkwiące
w naszej pamięci klisze wizualne. Nasze źródła ikoniczne służące poznaniu teatru
są zafałszowane, niezależnie od tego czy stanowią je rysunki i obrazy czy foto-
grafie, ponieważ nawet te ostatnie dokonują zawsze wyboru ujęcia. W. Suchocki
podkreślił, że w przypadku badań nad teatrem mamy zawsze do czynienia ze źródła-
mi pośrednimi, m. in. obrazami, na których ciąży własna tradycja formuł wizual-
nych. Stąd nasze rozeznanie co do najistotniejszej płaszczyzny związków między
teatrem a sztukami plastycznymi — płaszczyzny wizualności — jest od razu wypa-
czone w tym sensie, że patrzymy na teatr oczami malarza i malarstwo jest stale
obecne przy poznawaniu teatru.
6. Referat Justyny Guze skierował uwagę na kwestię różnic między funkcjami
teatru barokowego i romantycznego. K. Kalinowski zauważył w związku z tym,
że o ile w wieku XIX możemy mówić o paralelizmie teatru i życia i obie te sfery
istnieją wobec siebie w określonym stosunku, to w stuleciach XVII i XVIII sfery
te funkcjonowały jako całość, którą nazywamy teatralną, a której istota sprowadza-
ła się do tego, że teatralność ta była elementem komunikacji społecznej; odnajduje-
my ją w malarstwie, architekturze i życiu społecznym. Referat Łukasza Kossow-
skiego „O Japończykach w teatrze” sprowokował do dyskusji na temat konwencji
teatru japońskiego i recepcji japońszczyzny w Europie, a referat W. Lipowicza
skierował uwagę na problem toposu vates biformis w wyobrażeniach aktora.
Na podstawie taśm magnetofonowych
opracował Wojciech Lipowicz