DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kowalski, Jacek: Wizerunki architektury w Liście prezbitera Jana: tradycja literacka a rzeczywistość architektoniczna
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28184#0022
20
JACEK KOWALSKI
głej, centralnej lub wielokątnej - mamy tu wszak sugestię istnienia pięć-
dziesięciu kątów — był w połowie dwunastego wieku rzeczą nową, nie-
omal bez precedensu. Istnieją jednak, oprócz pokrewieństw literackich,
także odniesienia do rzeczywiście istniejących budowli centralnych.
Ryc. 1. Triconchos (z lewej, 2 ćw. IX w.) i Chrysotriclinium (z prawej, 3 ćw. VI w.). Frag-
ment rekonstrukcji planu i przekroju Wielkiego Pałacu w Konstantynopolu, repr. za:
J. Ebersolt, Le Grand Palais de Constantinople et le Livre des Ceremonies, Paris 1910
Nie ma chyba wątpliwości, że ważnym wzorem dla opisu drugiego pa-
łacu prezbitera Jana był także - jak i w przypadku pałacu króla Hugona
z Pelerinage - Chrysotriclinos, czyli Złote Triclinium (il. 1), wybudowane
w Konstantynopolu przez cesarza Justyna II (ww. 565-578)37. Od mo-
mentu swego powstania stanowiło ono największy i najokazalszy bydy-
nek Wielkiego Pałacu. Była to oktogonalna sala nakryta kopułą. W ścia-
nach otwierały się konchowo sklepione nisze, a w kopule - szesnaście
okien. W apsydzie, znajdującej się na wprost wejścia, stał tron cesarski.
37 Por. J. Ebersolt, Le Grand Palais de Constantinople et le Livre des Ceremonies,
Paris 1910, s. 77-92. Na temat Wielkiego Pałacu zob. również: E. Mambury, E. Wie-
gand, Die Kaiserpalaste von Konstantinopel, Berlin 1934; G. Brett, D. Talbot Rice,
The Great Pałace of The Bysantine Emperors, Edynburg 1947 (t. I), 1958 (t. II); R. Guil-
land, Etudes de topographie byzantine, I-II, Berlin-Amsterdam 1969; J. Bompaire, La
ville de Constantinople vue a traoers le Livre des Ceremonies, (w:) Jerusalem, Romę, Con-
stantinople. L’image et le mythe de la ville au Moyen Age, red. A. Poirion, Paris 1986.
JACEK KOWALSKI
głej, centralnej lub wielokątnej - mamy tu wszak sugestię istnienia pięć-
dziesięciu kątów — był w połowie dwunastego wieku rzeczą nową, nie-
omal bez precedensu. Istnieją jednak, oprócz pokrewieństw literackich,
także odniesienia do rzeczywiście istniejących budowli centralnych.
Ryc. 1. Triconchos (z lewej, 2 ćw. IX w.) i Chrysotriclinium (z prawej, 3 ćw. VI w.). Frag-
ment rekonstrukcji planu i przekroju Wielkiego Pałacu w Konstantynopolu, repr. za:
J. Ebersolt, Le Grand Palais de Constantinople et le Livre des Ceremonies, Paris 1910
Nie ma chyba wątpliwości, że ważnym wzorem dla opisu drugiego pa-
łacu prezbitera Jana był także - jak i w przypadku pałacu króla Hugona
z Pelerinage - Chrysotriclinos, czyli Złote Triclinium (il. 1), wybudowane
w Konstantynopolu przez cesarza Justyna II (ww. 565-578)37. Od mo-
mentu swego powstania stanowiło ono największy i najokazalszy bydy-
nek Wielkiego Pałacu. Była to oktogonalna sala nakryta kopułą. W ścia-
nach otwierały się konchowo sklepione nisze, a w kopule - szesnaście
okien. W apsydzie, znajdującej się na wprost wejścia, stał tron cesarski.
37 Por. J. Ebersolt, Le Grand Palais de Constantinople et le Livre des Ceremonies,
Paris 1910, s. 77-92. Na temat Wielkiego Pałacu zob. również: E. Mambury, E. Wie-
gand, Die Kaiserpalaste von Konstantinopel, Berlin 1934; G. Brett, D. Talbot Rice,
The Great Pałace of The Bysantine Emperors, Edynburg 1947 (t. I), 1958 (t. II); R. Guil-
land, Etudes de topographie byzantine, I-II, Berlin-Amsterdam 1969; J. Bompaire, La
ville de Constantinople vue a traoers le Livre des Ceremonies, (w:) Jerusalem, Romę, Con-
stantinople. L’image et le mythe de la ville au Moyen Age, red. A. Poirion, Paris 1986.