DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Bernatowicz, Piotr: Picasso w Polsce zaraz po wojnie
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28179#0180
178
PIOTR BERNATOWICZ
przytoczyć fragment innego listu Włodarskiego pisanego w 1947 r. do Te-
resy Tyszkiewicz:
Co do wystawy w Poznaniu (chodzi tu III Ogólnopolski Salon Malarstwa, Rzeźby
i Grafiki, VI 1947 - przyp. P.B.), która Ciebie, jak widzę, interesuje, wyjaśniam Ci
wszystko. Przede wszystkim nie byłem w jury tego salonu. Na jury nie było ani
jednego reprezentanta awangardy. Zawalił tę sprawę Stażewski, który był wybra-
ny, a potem się zrzekł i nie zaproponował nikogo na swoje miejsce - w tym wypad-
ku ja bym wszedł. W tej sytuacji panowie profesorowie urządzili rzeź i utrącili du-
żo obrazów z bardzo obficie reprezentowanej moderny. O ile wiem, masz tam
jedną pracę. Nie wiedziałem, że posłałaś pięć67.
Owi profesorowie to przedwojenni koloryści, którzy po wojnie objęli
większość stanowisk w akademiach, a także kierownicze role w ZPAP.
Pierwszym prezesem związku został Stanisław Teisseyre, wiceprezesem
Jan Cybis. Właśnie oni, niegdysiejsi koloryści, a obecni artyści wpływają-
cy na kształt oficjalnych wystaw, stali się głównymi konkurentami Grupy
Młodych Plastyków.
Napięcie pomiędzy kolorystami-akademikami a artystami nowoczes-
nymi z GMP stanowi jeden z podstawowych akcentów w tekstach Mieczy-
sława Porębskiego, które na łamach czasopism kulturalno-społecznych
prezentowały Grupę. Jeżeli działania, o których wspomina Włodarski w
wyżej przytaczanych fragmentach, miały charakter instytucjonalny, to tek-
sty Porębskiego, ale także Kantora stanowiły ideologiczną płaszczyznę
taktyki - manifestowały bowiem ideologię artystyczną, z którą utożsamia
się Grupa, a która miała na celu uzasadnić jej obecność w nowej rzeczy-
wistości społecznej. Teksty były niejako wmontowane w taktykę promocji
sztuki nowoczesnej.
Dochodzimy tu do interesującego nas problemu recepcji Picassa, bo-
wiem właśnie pośród powyższych tekstów pojawiały się odniesienia do je-
go sztuki.
PICASSO I STRATEGIA IDEOLOGICZNA GMP
Spośród tekstów Porębskiego, jakie powstały w owym czasie, interesu-
jące w perspektywie tematu tego opracowania są szczególnie trzy: arty-
kuł O nową ideologię w malarstwie, który ukazał się w nr 4 „Kuźnicy” w
1946, O sztuce malarskiej publikowany także w „Kuźnicy” w nr 22, a także
tekst Grupa Młodych Plastyków po raz drugi drukowany w krakowskiej
„Twórczości” (1946, nr 9), którego współautorem był Tadeusz Kantor.
67
Ibidem, s.72.
PIOTR BERNATOWICZ
przytoczyć fragment innego listu Włodarskiego pisanego w 1947 r. do Te-
resy Tyszkiewicz:
Co do wystawy w Poznaniu (chodzi tu III Ogólnopolski Salon Malarstwa, Rzeźby
i Grafiki, VI 1947 - przyp. P.B.), która Ciebie, jak widzę, interesuje, wyjaśniam Ci
wszystko. Przede wszystkim nie byłem w jury tego salonu. Na jury nie było ani
jednego reprezentanta awangardy. Zawalił tę sprawę Stażewski, który był wybra-
ny, a potem się zrzekł i nie zaproponował nikogo na swoje miejsce - w tym wypad-
ku ja bym wszedł. W tej sytuacji panowie profesorowie urządzili rzeź i utrącili du-
żo obrazów z bardzo obficie reprezentowanej moderny. O ile wiem, masz tam
jedną pracę. Nie wiedziałem, że posłałaś pięć67.
Owi profesorowie to przedwojenni koloryści, którzy po wojnie objęli
większość stanowisk w akademiach, a także kierownicze role w ZPAP.
Pierwszym prezesem związku został Stanisław Teisseyre, wiceprezesem
Jan Cybis. Właśnie oni, niegdysiejsi koloryści, a obecni artyści wpływają-
cy na kształt oficjalnych wystaw, stali się głównymi konkurentami Grupy
Młodych Plastyków.
Napięcie pomiędzy kolorystami-akademikami a artystami nowoczes-
nymi z GMP stanowi jeden z podstawowych akcentów w tekstach Mieczy-
sława Porębskiego, które na łamach czasopism kulturalno-społecznych
prezentowały Grupę. Jeżeli działania, o których wspomina Włodarski w
wyżej przytaczanych fragmentach, miały charakter instytucjonalny, to tek-
sty Porębskiego, ale także Kantora stanowiły ideologiczną płaszczyznę
taktyki - manifestowały bowiem ideologię artystyczną, z którą utożsamia
się Grupa, a która miała na celu uzasadnić jej obecność w nowej rzeczy-
wistości społecznej. Teksty były niejako wmontowane w taktykę promocji
sztuki nowoczesnej.
Dochodzimy tu do interesującego nas problemu recepcji Picassa, bo-
wiem właśnie pośród powyższych tekstów pojawiały się odniesienia do je-
go sztuki.
PICASSO I STRATEGIA IDEOLOGICZNA GMP
Spośród tekstów Porębskiego, jakie powstały w owym czasie, interesu-
jące w perspektywie tematu tego opracowania są szczególnie trzy: arty-
kuł O nową ideologię w malarstwie, który ukazał się w nr 4 „Kuźnicy” w
1946, O sztuce malarskiej publikowany także w „Kuźnicy” w nr 22, a także
tekst Grupa Młodych Plastyków po raz drugi drukowany w krakowskiej
„Twórczości” (1946, nr 9), którego współautorem był Tadeusz Kantor.
67
Ibidem, s.72.