DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Kiepuszewski, Łukasz: Fizjologia malowania: recepcja materii obrazu Cézanne'a
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.28180#0125
FIZJOLOGIA MALOWANIA
123
wia się jako jego jakość, powoduje, iż materia w żadnym poszczególnym
kontekście interpretacyjnym nie podlega pełnej absorpcji zachowując su-
plement neutralności.
Ten właśnie nie podlegający zawłaszczeniu suplement materialności
w chiazmatycznym doświadczeniu odwraca rolę między widzem a obra-
zem wymuszając zobowiązanie wobec siebie.
Obraz nie jest określony sam przez siebie, nie posiada autonomiczne-
go znaczenia, ale określony jest w swej kondycji przez doświadczenie i za-
wiera konieczność takiego doświadczenia. W konsekwencji oznacza to, iż
malarstwo pragnie być odbierane zgodnie z implikowanym przezeń ty-
pem uczestnictwa i w tym sensie odbiór jest jego integralną częścią. Na-
stępuje sprzężenie: to, co ma być oglądane, samo projektuje strukturę te-
go oglądania. Angażujący widza sposób obrazowania projektuje więc
warunki, na jakich odbywa się recepcja.
Nie ma jednak, jak już zauważyliśmy, ściśle implikowanej przez obraz
pozycji widza przed obrazem. Obraz w swej doświadczanej optycznie
zmienności i ruchliwości podlega wizualnemu dynamizmowi wywodzące-
mu się z określonego materialnego zdeterminowania. Nieobecność stałe-
go punktu widzenia w martwej naturze destruuje stabilność przyjmowa-
nych wobec niego odniesień i multiplikuje takie pozycje. Na tym polega
przemieszczanie pozycji widza implikowanych przez Cezanne’owską rein-
terpretację struktur perspektywicznych poprzez ujęcie płaszczyzny jako
swoistego ekranu, reinterpretującego swoje hierarchie. (Cezanne w nie-
których swoich wypowiedziach nazywa obraz ekranem - l’ecran.)
Sytuacyjność implikowana przez wizerunek uruchamia wyjściowe
współrzędne kinestetyczne przestrzennego terytorium: wertykalność i
horyzontalność. Z kolei poprzez artykulacje materii podniesiona zostaje
problematyczność miejsca, pozycji - wobec pola obrazowego, w którym
musi się znaleźć widz. Stanowisko widza wobec obrazu uruchamia więc
grę między potrzebą dystansu a koniecznością zbliżenia się do pola.
W tym sensie obraz apeluje do szczególnej aktywności, której nie moż-
na uogólnić, sformułować jakiejś obowiązującej doxa lekturowej. Artyku-
lacja obrazu poszukuje więc echa, którego warunkiem jest usytuowanie się
przed nim. Obraz odwołując się do takiej jednostkowości, która jest nie tyle
jednostkowością podmiotu, ale raczej jednostkowością pewnego możliwego
zdarzenia, zajścia, wyłania napięcie wobec procesu „upublicznienia”.
Obraz Denisa Hołd dla Cezanne’a jakby niechcący rozrysowuje napię-
cia związane z tak możliwym uczestnictwem. Płaskie sylwety postaci
poddają się pasmowej lekturze. Ich spojrzenia jednak nie kierują się ku
123
wia się jako jego jakość, powoduje, iż materia w żadnym poszczególnym
kontekście interpretacyjnym nie podlega pełnej absorpcji zachowując su-
plement neutralności.
Ten właśnie nie podlegający zawłaszczeniu suplement materialności
w chiazmatycznym doświadczeniu odwraca rolę między widzem a obra-
zem wymuszając zobowiązanie wobec siebie.
Obraz nie jest określony sam przez siebie, nie posiada autonomiczne-
go znaczenia, ale określony jest w swej kondycji przez doświadczenie i za-
wiera konieczność takiego doświadczenia. W konsekwencji oznacza to, iż
malarstwo pragnie być odbierane zgodnie z implikowanym przezeń ty-
pem uczestnictwa i w tym sensie odbiór jest jego integralną częścią. Na-
stępuje sprzężenie: to, co ma być oglądane, samo projektuje strukturę te-
go oglądania. Angażujący widza sposób obrazowania projektuje więc
warunki, na jakich odbywa się recepcja.
Nie ma jednak, jak już zauważyliśmy, ściśle implikowanej przez obraz
pozycji widza przed obrazem. Obraz w swej doświadczanej optycznie
zmienności i ruchliwości podlega wizualnemu dynamizmowi wywodzące-
mu się z określonego materialnego zdeterminowania. Nieobecność stałe-
go punktu widzenia w martwej naturze destruuje stabilność przyjmowa-
nych wobec niego odniesień i multiplikuje takie pozycje. Na tym polega
przemieszczanie pozycji widza implikowanych przez Cezanne’owską rein-
terpretację struktur perspektywicznych poprzez ujęcie płaszczyzny jako
swoistego ekranu, reinterpretującego swoje hierarchie. (Cezanne w nie-
których swoich wypowiedziach nazywa obraz ekranem - l’ecran.)
Sytuacyjność implikowana przez wizerunek uruchamia wyjściowe
współrzędne kinestetyczne przestrzennego terytorium: wertykalność i
horyzontalność. Z kolei poprzez artykulacje materii podniesiona zostaje
problematyczność miejsca, pozycji - wobec pola obrazowego, w którym
musi się znaleźć widz. Stanowisko widza wobec obrazu uruchamia więc
grę między potrzebą dystansu a koniecznością zbliżenia się do pola.
W tym sensie obraz apeluje do szczególnej aktywności, której nie moż-
na uogólnić, sformułować jakiejś obowiązującej doxa lekturowej. Artyku-
lacja obrazu poszukuje więc echa, którego warunkiem jest usytuowanie się
przed nim. Obraz odwołując się do takiej jednostkowości, która jest nie tyle
jednostkowością podmiotu, ale raczej jednostkowością pewnego możliwego
zdarzenia, zajścia, wyłania napięcie wobec procesu „upublicznienia”.
Obraz Denisa Hołd dla Cezanne’a jakby niechcący rozrysowuje napię-
cia związane z tak możliwym uczestnictwem. Płaskie sylwety postaci
poddają się pasmowej lekturze. Ich spojrzenia jednak nie kierują się ku