Instytut Historii Sztuki <Posen> [Hrsg.]: Artium Quaestiones (17.2006)

DYSKUSJA NAD ARTYKUŁEM MIEKE BAL - GRISELDA POLLOCK

365

filozofię. Zestawiając Leonarda, Ucella, Jaws i Brachę Ettinger, nie pa-
sowałam ani do żadnego modelu Historii Sztuki, ani do modelu Kultury
Wizualnej, której teoretycznym odniesieniem jest prawdopodobnie raczej
Foucault niż Freud. Mój referat traktował bezwstydnie o malarstwie, lub
raczej o tym, co nazywam „malarstwem po malarstwie po historii”; to
znaczy, jest to malarstwo „przegrupowane” ze świadomością zarówno
modernistycznych autotransformacji i postmodernistycznej pogardy oraz
trywializacji, w które popadło z powodu zatracenia sensu swoich wła-
snych historii i nadal niezebranych żniw możliwości istniejących w mo-
dernizmie. Będąc psychoanalityczną analizą traumy we współczesnym
malarstwie dotyczącej genealogii obecnych w nim reprezentacji tego, co
kobiece - gdzie moja praca była u siebie? Pytanie to odnosi się raczej do
idei domeny instytucjonalnej, aniżeli do intelektualnej autoetykiety.
Właśnie wobec tego rodzaju zaniechania ze strony Historii Sztuki, w
trakcie nieustannej pracy nad historiami i praktykami sztuki, przy
uwzględnieniu innych obszarów zainteresowań (jak teoria kultury, psy-
choanaliza, film), stworzyłam swoją własną praktykę w niezdefiniowanej
i nie poddającej się kategoryzacji przestrzeni krytycznego stawania się.
Praktykę, która zależy od przygodnych aliansów, stworzonych pokre-
wieństw, nieformalnych sieci i od najbardziej faworyzowanego z wszyst-
kich politycznych konceptów lat 70. - mianowicie od interwencji.
W Differencing the Canon (1999) deklarowałam zatem, że co prawda
dzielę domenę przedmiotów badawczych z dyscyplinarnymi formacjami,
takimi jak Historia Sztuki, jednak nie czuję się zdyscyplinowana w mo-
ich badaniach przez te wspólne przedmioty: zamiast posiadać taki
przedmiot (i zarazem produkt mojej pracy), jak idea „sztuki”, zajmuję się
historią praktyk artystycznych i reżimów reprezentacji w kontekście
różnicy seksualnej. Jednak różnica seksualna i sztuka nie należą do tego
samego porządku rzeczy. Zajmując się zatem różnicą seksualną, nie od-
rzucałam artystyczności sztuki [artness] i praktyk artystycznych jako
specyficznego sposobu artykulacji reżimu seksualnej różnicy lub jej
transformacji. Wcale nie musimy pojmować sztuki jako „sztuki” (czy
Sztuki), jak to ma miejsce w Historii Sztuki; i bez tego, nadal możemy
analizować to, co estetyczne jako afekt między traumą i fantazją, wyra-
stający, według Brachy Ettinger, z archaicznych sfer, w których wytwa-
rzana jest seksualność. To, co estetyczne, może być teoretyzowane psy-
choanalitycznie lub tekstualnie, w ramach analizy semantycznej a nawet
za pomocą kategorii rosyjskich formalistów - „literackości” literatury w
opozycji do prozaicznego, codziennego użycia języka. Zatem, nie dążąc do
podtrzymywania swoim dyskursem idealizującego i ahistorycznego poję-
cia Sztuki, mogę zajmować się również takimi praktykami, które określa
się (lub same się tak określają) mianem sztuki i badać sposób, w jaki one