DOI Heft:
Recenzje
DOI Artikel:Mencfel, Michał: Lidia Głuchowska, Avantgarde und Liebe - Margarete und Stanislaw Kubicki 1910 - 1945: [Rezension]
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29067#0351
RECENZJE
349
Lidia Głuchowska, Auantgarde und Liebe. Margarete und Stanisław Kubicki
1910-1945, Humboldt-Schriften zur Kunst- und Bildgeschichte IV Gebr.
Mann Yerlag, Berlin 2007
Monumentalna, napisana w oparciu o wyniki wnikliwych badań źródło-
wych, ilustrowana ponad dwustu pięćdziesięcioma reprodukcjami, uzupełniona
zestawieniem najważniejszych danych biograficznych, katalogiem wystaw oraz
spisem książek z biblioteki artystów - tak prezentuje się monografia twórczości
Margarete i Stanisława Kubickich autorstwa Lidii Głuchowskiej. Publikacja
została wydana przez Seminarium Historii Sztuki Uniwersytetu Humboldtów
w Berlinie w 2007 r., można by powiedzieć - wreszcie. Bo chociaż twórczość Ku-
bickich — już to dzięki prowadzonym przed laty badaniom Jerzego Malinowskie-
go nad działalnością artystów Buntu, już to dzięki wystawom ich prac w berliń-
skim Martin-Gropius-Bau w 1992 r. i w Muzeum Narodowym w Poznaniu na
przełomie 2003 i 2004 r. - nie była nieznana polskiej i niemieckiej historii sztu-
ki, wiele jej aspektów pozostawało na marginesie zainteresowań badaczy. Co
więcej, Głuchowska słusznie zauważa utrzymujący się przez dziesięciolecia
i przełamywany dopiero od lat dziewięćdziesiątych swego rodzaju podział kom-
petencji między uczonych polskich i niemieckich: pierwszych interesował przede
wszystkim Stanisław, zwłaszcza jego ekspresjonistyczna grafika z okresu po-
znańskiego oraz wypowiedzi teoretyczne, drudzy poświęcali wprawdzie uwagę
obojgu twórcom, koncentrowali się jednak szczególnie na ich działalności w ra-
mach niemieckich grup artystycznych. Brakowało zatem syntetycznego opraco-
wania twórczości Kubickich, zwłaszcza takiego, w którym plastyczny i literacki
dorobek małżonków byłby omawiany wspólnie, porównywany ze sobą i konfron-
towany. Książka Głuchowskiej jest próbą takiego totalnego spojrzenia na dzia-
łalność artystyczną Kubickich w latach 1910-1945, jej celem zaś, wedle słów
autorki, jest „szczegółowa i krytyczna ocena plastycznego, literackiego i teore-
tycznego dzieła Margarete i Stanisława Kubickich oraz ich miejsca w niemiec-
kim i polskim życiu artystycznym tego czasu, w tym ich roli jako pośredników
między tymi dwoma kręgami kulturowymi i obszarami językowymi” (s. 21). Cel
ów, powiedzmy od razu, w wielu momentach udało się badaczce zrealizować
z dużym powodzeniem.
Auantgarde wid Liebe to pierwsza monografia twórczości Margarete i Sta-
nisława Kubickich i ów fakt pierwszeństwa, jak się zdaje, pociąga za sobą pewne
konsekwencje. Najogólniej można by powiedzieć, nie czyniąc z tego zarzutu, że
książka ma raczej charakter faktograficzny niż interpretacyjny. Nie znaczy to,
że autorka całkowicie stroni od interpretacji zjawisk czy dzieł (o interpretacjach
obrazów więcej poniżej), a jedynie, że odgrywają one rolę drugoplanową: tym, co
przesądza o atrakcyjności wydawnictwa jest bogactwo danych faktograficznych,
w tym wielu nowych, uzyskanych dzięki analizie nieznanych bądź nie wykorzy-
stywanych dotąd źródeł. Drugą konsekwencją jest — i znów nie należy tego ro-
zumieć jako zarzutu - dość schematyczny układ książki oraz swego rodzaju tra-
349
Lidia Głuchowska, Auantgarde und Liebe. Margarete und Stanisław Kubicki
1910-1945, Humboldt-Schriften zur Kunst- und Bildgeschichte IV Gebr.
Mann Yerlag, Berlin 2007
Monumentalna, napisana w oparciu o wyniki wnikliwych badań źródło-
wych, ilustrowana ponad dwustu pięćdziesięcioma reprodukcjami, uzupełniona
zestawieniem najważniejszych danych biograficznych, katalogiem wystaw oraz
spisem książek z biblioteki artystów - tak prezentuje się monografia twórczości
Margarete i Stanisława Kubickich autorstwa Lidii Głuchowskiej. Publikacja
została wydana przez Seminarium Historii Sztuki Uniwersytetu Humboldtów
w Berlinie w 2007 r., można by powiedzieć - wreszcie. Bo chociaż twórczość Ku-
bickich — już to dzięki prowadzonym przed laty badaniom Jerzego Malinowskie-
go nad działalnością artystów Buntu, już to dzięki wystawom ich prac w berliń-
skim Martin-Gropius-Bau w 1992 r. i w Muzeum Narodowym w Poznaniu na
przełomie 2003 i 2004 r. - nie była nieznana polskiej i niemieckiej historii sztu-
ki, wiele jej aspektów pozostawało na marginesie zainteresowań badaczy. Co
więcej, Głuchowska słusznie zauważa utrzymujący się przez dziesięciolecia
i przełamywany dopiero od lat dziewięćdziesiątych swego rodzaju podział kom-
petencji między uczonych polskich i niemieckich: pierwszych interesował przede
wszystkim Stanisław, zwłaszcza jego ekspresjonistyczna grafika z okresu po-
znańskiego oraz wypowiedzi teoretyczne, drudzy poświęcali wprawdzie uwagę
obojgu twórcom, koncentrowali się jednak szczególnie na ich działalności w ra-
mach niemieckich grup artystycznych. Brakowało zatem syntetycznego opraco-
wania twórczości Kubickich, zwłaszcza takiego, w którym plastyczny i literacki
dorobek małżonków byłby omawiany wspólnie, porównywany ze sobą i konfron-
towany. Książka Głuchowskiej jest próbą takiego totalnego spojrzenia na dzia-
łalność artystyczną Kubickich w latach 1910-1945, jej celem zaś, wedle słów
autorki, jest „szczegółowa i krytyczna ocena plastycznego, literackiego i teore-
tycznego dzieła Margarete i Stanisława Kubickich oraz ich miejsca w niemiec-
kim i polskim życiu artystycznym tego czasu, w tym ich roli jako pośredników
między tymi dwoma kręgami kulturowymi i obszarami językowymi” (s. 21). Cel
ów, powiedzmy od razu, w wielu momentach udało się badaczce zrealizować
z dużym powodzeniem.
Auantgarde wid Liebe to pierwsza monografia twórczości Margarete i Sta-
nisława Kubickich i ów fakt pierwszeństwa, jak się zdaje, pociąga za sobą pewne
konsekwencje. Najogólniej można by powiedzieć, nie czyniąc z tego zarzutu, że
książka ma raczej charakter faktograficzny niż interpretacyjny. Nie znaczy to,
że autorka całkowicie stroni od interpretacji zjawisk czy dzieł (o interpretacjach
obrazów więcej poniżej), a jedynie, że odgrywają one rolę drugoplanową: tym, co
przesądza o atrakcyjności wydawnictwa jest bogactwo danych faktograficznych,
w tym wielu nowych, uzyskanych dzięki analizie nieznanych bądź nie wykorzy-
stywanych dotąd źródeł. Drugą konsekwencją jest — i znów nie należy tego ro-
zumieć jako zarzutu - dość schematyczny układ książki oraz swego rodzaju tra-