DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Grzelczak, Piotr: Sprawa Ks. Szczęsnego Dettloffa, UAM 1953
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29070#0085
SPRAWA KS. SZCZĘSNEGO DETTLOFFA. UAM 1953
83
i Oświaty KW PZPR poinformował swoich partyjnych zwierzchników:
„W kilku przypadkach zdemaskowały się wrogie elementy. [...] Znany
reakcjonista prof. Czekalski mówi, że «szkoda krepy» dla Towarzysza
Stalina. Prof. historii sztuki i członek Polskiej Akademii Nauk ks.
Dettloff wypowiedział się prowokacyjnie do bufetowej, członka partii,
w Klubie Demokratycznej Profesury mówiąc m.in.: «moje kondolencje bo
umarł Wasz Stalin», «ani marksizm ani idealizm nie uratował Stalina
i dobrze, że umarł bo musiałby iść do domu starców»"W Natomiast nie
później niż 9 III 1953 r. o całej „sprawie" wiedzieli również funkcjonariu-
sze Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Po-
znaniu. W specjalnym „Biuletynie Informacyjnym" odnotowano: „Ks.
Dettlof, prof. UP w Klubie Demokr. [Demokratycznej] Prof. [Profesury]
witając się z towarzyszem Prętką [właśc. Prędką - P.G.] powiedział «Mo-
je kondolencje spowodu śmierci Waszego Stalina nie pomogła mu nauka
Radziecka, ani idealizm ani marksizm»"U Ostatecznie zaś 11 III 1953 r.
rektor UP Jerzy Suszko „naskutek zawiadomienia Podstawowej Organi-
zacji Partyjnej przy UP" nakazał wszcząć „w sprawie" ks. Dettloffa spe-
cjalne dochodzenieU
Wstępną część interesującego nas „śledztwa", zgodnie z poufnym
poleceniem rektora J. Suszki, przeprowadził Piotr Ławacz, kierownik
Sekretariatu UPU W tym celu 11 III 1953 r. udał się on do lokalu Klubu
Demokratycznej Profesury, aby dokonać przesłuchań bufetowej Józefy
Grabskiej, sekretarki Marii Prędkiej oraz obecnego w Klubie w czasie
całego „zajścia" wykładowcy UP dra Stanisława Drabińskiego. W tym
miejscu trzeba wyraźnie zaznaczyć, iż powyższa decyzja rektora oraz
działania podjęte w jej wyniku przez kierownika sekretariatu, nie
oznaczały wszakże wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko
księdzu profesorowi. Niejednoznaczność opisanej sytuacji dodatkowo po-
tęguje fakt, iż P. Ławacz każdorazowo upominał swoich rozmówców
„o obowiązku zeznawania prawdy pod skutkami art. [artykułu] 140 k.k.
[kodeksu karnego]"U W tak zarysowanych okolicznościach M. Prędka
n Informacja Wydziału Nauki i Oświaty KW PZPR w Poznaniu, 7 III 1953 r., APP,
KW PZPR w Poznaniu, sygn. 3325, k. 169.
^ Biuletyn Informacyjny WUBP w Poznaniu, 9 III 1953 r., Archiwum Instytutu Pa-
mięci Narodowej w Poznaniu (dalej: AJPN Po), Meldunki dzienne WUBP w Poznaniu, tom
III, I - XII 1953 r., sygn. IPN Po 06/71/20, k. 203.
Sprawozdanie z dochodzenia przeprowadzonego w sprawie ks. prof. Dettloffa
Szczęsnego, sporządzone przez P. Ławacza, kierownika Sekretariatu UP, Archiwum
UAM, teczka personalna księdza profesora Szczęsnego Dettloffa, sygn. 126/41/10, bp.
i** Pismo rektora UP prof. J. Suszki do P. Ławacza, kierownika Sekretariatu UP, Po-
znań, 11 III 1953 r., ibidem.
is Protokół z przesłuchania M. Prędkiej, Poznań, 11 III 1953 r., ibidem.
83
i Oświaty KW PZPR poinformował swoich partyjnych zwierzchników:
„W kilku przypadkach zdemaskowały się wrogie elementy. [...] Znany
reakcjonista prof. Czekalski mówi, że «szkoda krepy» dla Towarzysza
Stalina. Prof. historii sztuki i członek Polskiej Akademii Nauk ks.
Dettloff wypowiedział się prowokacyjnie do bufetowej, członka partii,
w Klubie Demokratycznej Profesury mówiąc m.in.: «moje kondolencje bo
umarł Wasz Stalin», «ani marksizm ani idealizm nie uratował Stalina
i dobrze, że umarł bo musiałby iść do domu starców»"W Natomiast nie
później niż 9 III 1953 r. o całej „sprawie" wiedzieli również funkcjonariu-
sze Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego (WUBP) w Po-
znaniu. W specjalnym „Biuletynie Informacyjnym" odnotowano: „Ks.
Dettlof, prof. UP w Klubie Demokr. [Demokratycznej] Prof. [Profesury]
witając się z towarzyszem Prętką [właśc. Prędką - P.G.] powiedział «Mo-
je kondolencje spowodu śmierci Waszego Stalina nie pomogła mu nauka
Radziecka, ani idealizm ani marksizm»"U Ostatecznie zaś 11 III 1953 r.
rektor UP Jerzy Suszko „naskutek zawiadomienia Podstawowej Organi-
zacji Partyjnej przy UP" nakazał wszcząć „w sprawie" ks. Dettloffa spe-
cjalne dochodzenieU
Wstępną część interesującego nas „śledztwa", zgodnie z poufnym
poleceniem rektora J. Suszki, przeprowadził Piotr Ławacz, kierownik
Sekretariatu UPU W tym celu 11 III 1953 r. udał się on do lokalu Klubu
Demokratycznej Profesury, aby dokonać przesłuchań bufetowej Józefy
Grabskiej, sekretarki Marii Prędkiej oraz obecnego w Klubie w czasie
całego „zajścia" wykładowcy UP dra Stanisława Drabińskiego. W tym
miejscu trzeba wyraźnie zaznaczyć, iż powyższa decyzja rektora oraz
działania podjęte w jej wyniku przez kierownika sekretariatu, nie
oznaczały wszakże wszczęcia postępowania dyscyplinarnego przeciwko
księdzu profesorowi. Niejednoznaczność opisanej sytuacji dodatkowo po-
tęguje fakt, iż P. Ławacz każdorazowo upominał swoich rozmówców
„o obowiązku zeznawania prawdy pod skutkami art. [artykułu] 140 k.k.
[kodeksu karnego]"U W tak zarysowanych okolicznościach M. Prędka
n Informacja Wydziału Nauki i Oświaty KW PZPR w Poznaniu, 7 III 1953 r., APP,
KW PZPR w Poznaniu, sygn. 3325, k. 169.
^ Biuletyn Informacyjny WUBP w Poznaniu, 9 III 1953 r., Archiwum Instytutu Pa-
mięci Narodowej w Poznaniu (dalej: AJPN Po), Meldunki dzienne WUBP w Poznaniu, tom
III, I - XII 1953 r., sygn. IPN Po 06/71/20, k. 203.
Sprawozdanie z dochodzenia przeprowadzonego w sprawie ks. prof. Dettloffa
Szczęsnego, sporządzone przez P. Ławacza, kierownika Sekretariatu UP, Archiwum
UAM, teczka personalna księdza profesora Szczęsnego Dettloffa, sygn. 126/41/10, bp.
i** Pismo rektora UP prof. J. Suszki do P. Ławacza, kierownika Sekretariatu UP, Po-
znań, 11 III 1953 r., ibidem.
is Protokół z przesłuchania M. Prędkiej, Poznań, 11 III 1953 r., ibidem.