DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Żuchowski, Tadeusz J.: Ceremonial and architecture: the origin of papal ceremonial and its influence upon architecture
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29070#0126
124
TADEUSZ J. ŻUCHOWSKI
above-mentioned ofhcial processions inside the pałace gained an impor-
tant position in ceremoniał structure. As a result of these changes, the
importance of the act of the pope's presentation outside the pałace, most
frequently during processions, decreased, and its functions were adopted
by the ceremoniał act of blessing from the loggia designed specially for
this purpose.
CEREMONIAŁ I ARCHITEKTURA.
POCZĄTKI CEREMONIAŁU PAPIESKIEGO I JEGO WPŁYW
NA ARCHITEKTURĘ
Streszczenie
Badania nad związkami między ceremoniałem a architekturą rezydencjonalną
intensywnie rozwijają się od ponad 30 lat. Dla rozwoju architektury europejskiej
szczególne znaczenie ma wykształcenie się ceremoniału papieskiego i powiązanego
z nim konceptu rezydencji monarszej. Papiestwo przejęło ze spuścizny antycznej,
a potem i bizantyjskiej podstawowe zasady funkcjonowania dworu, co miało wpływ
na ukształtowanie się schematów funkcjonalnych papieskich rezydencji. Na specyfi-
kę dworu papieskiego wpływał celibat duchownych.
Ceremoniał to zespół aktów uroczystych, których celem jest podkreślenie pozycji
władcy. W odróżnieniu od liturgii, będącej systemem aktów uroczystych, koniecznych
do sprawowania aktów religijnych, ceremoniał odnosi się do sfery świeckiej. W przy-
padku papiestwa liturgia i ceremoniał są ściśle ze sobą związane. Akty ceremonialne
dzielą się na statyczne (zasiadanie na tronie) i dynamiczne (procesja). Ceremoniał
jest poprzez swe akty zjawiskiem powtarzalnym. Dla jego realizacji jest konieczna
odpowiednio ukształtowana przestrzeń, w której nacisk położony jest na izolację
władcy, a więc podkreślenie jego wyjątkowości. Taką przestrzeń daje architektura,
która musiała być odpowiednio uschematyzowana. Zmiany w rezydencjach papie-
skich wymagały przestrzegania powtarzalności zasadniczych segmentów funkcjonal-
nych, w ramach których mógł się realizować ceremoniał. Dla ukształtowania się
wczesnych rezydencji papieskich znaczenie miała cesarska siedziba na Palatynie,
rezydencja w Splicie, a dla późniejszego okresu pałace cesarskie w Konstantynopolu.
Ceremoniał, mimo schematyczności i powtarzalności, ulega rozwojowi. Informa-
cje na temat rozwoju ceremoniału pozwalają wyjaśnić zmiany dokonujące się w ar-
chitekturze. Przebiegały one od skromnej episkopii do rozbudowanego wielopozio-
mowego systemu, w którym kluczowe role odrywali mający ściśle przypisane miejsce
uczestnicy tak zorganizowanego społeczeństwa dworskiego. W ceremoniale papie-
skim, podobnie jak i cesarskim, ważną rolę odgrywały audiencje. Tu ewolucja prze-
biegała od spotkań papieża z wiernymi, poprzez audiencje oficjalne do regulowanych
audiencji prywatnych.
TADEUSZ J. ŻUCHOWSKI
above-mentioned ofhcial processions inside the pałace gained an impor-
tant position in ceremoniał structure. As a result of these changes, the
importance of the act of the pope's presentation outside the pałace, most
frequently during processions, decreased, and its functions were adopted
by the ceremoniał act of blessing from the loggia designed specially for
this purpose.
CEREMONIAŁ I ARCHITEKTURA.
POCZĄTKI CEREMONIAŁU PAPIESKIEGO I JEGO WPŁYW
NA ARCHITEKTURĘ
Streszczenie
Badania nad związkami między ceremoniałem a architekturą rezydencjonalną
intensywnie rozwijają się od ponad 30 lat. Dla rozwoju architektury europejskiej
szczególne znaczenie ma wykształcenie się ceremoniału papieskiego i powiązanego
z nim konceptu rezydencji monarszej. Papiestwo przejęło ze spuścizny antycznej,
a potem i bizantyjskiej podstawowe zasady funkcjonowania dworu, co miało wpływ
na ukształtowanie się schematów funkcjonalnych papieskich rezydencji. Na specyfi-
kę dworu papieskiego wpływał celibat duchownych.
Ceremoniał to zespół aktów uroczystych, których celem jest podkreślenie pozycji
władcy. W odróżnieniu od liturgii, będącej systemem aktów uroczystych, koniecznych
do sprawowania aktów religijnych, ceremoniał odnosi się do sfery świeckiej. W przy-
padku papiestwa liturgia i ceremoniał są ściśle ze sobą związane. Akty ceremonialne
dzielą się na statyczne (zasiadanie na tronie) i dynamiczne (procesja). Ceremoniał
jest poprzez swe akty zjawiskiem powtarzalnym. Dla jego realizacji jest konieczna
odpowiednio ukształtowana przestrzeń, w której nacisk położony jest na izolację
władcy, a więc podkreślenie jego wyjątkowości. Taką przestrzeń daje architektura,
która musiała być odpowiednio uschematyzowana. Zmiany w rezydencjach papie-
skich wymagały przestrzegania powtarzalności zasadniczych segmentów funkcjonal-
nych, w ramach których mógł się realizować ceremoniał. Dla ukształtowania się
wczesnych rezydencji papieskich znaczenie miała cesarska siedziba na Palatynie,
rezydencja w Splicie, a dla późniejszego okresu pałace cesarskie w Konstantynopolu.
Ceremoniał, mimo schematyczności i powtarzalności, ulega rozwojowi. Informa-
cje na temat rozwoju ceremoniału pozwalają wyjaśnić zmiany dokonujące się w ar-
chitekturze. Przebiegały one od skromnej episkopii do rozbudowanego wielopozio-
mowego systemu, w którym kluczowe role odrywali mający ściśle przypisane miejsce
uczestnicy tak zorganizowanego społeczeństwa dworskiego. W ceremoniale papie-
skim, podobnie jak i cesarskim, ważną rolę odgrywały audiencje. Tu ewolucja prze-
biegała od spotkań papieża z wiernymi, poprzez audiencje oficjalne do regulowanych
audiencji prywatnych.