DOI Heft:
Rozprawy
DOI Artikel:Haake, Michał: Sztuka w zaścianku: o obrazowej funkcji fauna w malarstwie Jacka Malczewskiego
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.29070#0133
SZTUKA W ZAŚCIANKU. O OBRAZOWEJ FUNKCJI FAUNA W MALARSTWIE J. MALCZEWSKIEGO 131
jarzenie z niemal identycznym w kroju mundurem urzędniczym, jaki był wów-
czas w powszechnym użyciu, prowadzi w stronę zarówno zewnętrznych ogra-
niczeń jednostki przez porządek społeczny, jak i własnych wewnętrznych win
i niedoskonałości, szczególnie - gdy nakłada się nań młodopolska figura artysty
- Orfeusz??.
Szynel, zdaniem autorki, odnosi się zarówno do opresji zewnętrznej,
jak i do własnej, ukrytej przed światem słabości twórcy, tego, co „bywa
najbardziej bolesne i najgłębiej skrywane!...)", do „rozterek natury arty-
styczno-egzystencjalnej", na co wskazywał w swej analizie wizualnych
aspektów obrazu MehmcAoJm Malczewskiego Wojciech Suchocki^. Usta-
lenia niniejsze zostały także zainspirowane poświęconą Malczewskiemu
rozprawą Michaela Brótjego, której recepcja w polskiej historii sztuki
waha się od aprobaty do całkowitej negacji^. Niepokój Marka Zgórniaka,
27 Ibidem, s. 325
28 Ibidem, s. 738-756. Autorka podąża za uwagami Kazimierza Daniłowicz-Strzelbic-
kiego, który już w 1900 roku łączył „sygnały zniewolenia" (mundur, kajdany, zamknięte
przestrzenie pracowni) „przede wszystkim z rozterkami natury artystyczno-egzystencjal-
nej, bez jakichkolwiek historyczno-patriotycznych skojarzeń". K. Daniłowicz-Strzelbicki,
Z dziejom artysty, „Wędrowiec" 1900, nr 25, s. 498-499. W. Suchocki, „Meianchoiia". Pro-
tobot ogiędzin, (w:) „AfgtancAotta" Jacba Matczemsbiego. Materiały seminariam 7//stytata
Historii Sztab/ KAM i Mazeam AtarodoŁregu u* Poznania, red. P. Juszkiewicz, Poznań
2002, s. 105-117.
29 M. Brótje, Der menschtiche Biicb - Lebenmitte and Abgrand. Zar Piidmeit Jaceb
Maiczeajsid, (w:) Jaceb Maiczeajsid and setne Zeitgenossen. Poionische Materei a/n 7900
aas der Sammiang des Atattonatnzaseams in Poznań, Paderborn, Stadtische Gaierie in der
Beitńa/ie Schio/1 Neahaas Neass, Bielefeld 1999, s. 32-35. (Fragmenty w tłum. poi.: Mię-
dzy miejscami tmorzenia - sztaiagę i repem.' ańzja dziąjdMJ tadzbości. O ajęcia obrazomym
Meianchotii, przeł. W. Suchocki, (w:) Obraz. Obo. Storno. Meiancńoiia Jacba Maiczemsbie-
go. Materiały seminarium Instytutu Historii Sztuki UAM i Muzeum Narodowego w Po-
znaniu, Poznań 2002, s. 119-130; Widzenie jabo rataneb. O „Ptędnym boie". Jacba Mai-
czemsbiego, przeł. M. Haake, „Arteon" lipiec, 2008, s. 33-35.) Z pozytywnym odzewem
rozważania Brótjego spotkały się w pracy Mariusza Bryla, a także Wojciecha Suchockiego,
który korzysta z ustaleń Brótjego dotyczących obrazów Courbeta we własnej interpretacji
obrazu Malczewskiego Na etapie. M. Bryl, Micbaei Prót/e o Jacba Maiczemsbim, czyti jab
my/śc z „btędnego bota" interpretacji, „Polonistyka", nr 1, styczeń 2010, s. 24-29; W. Su-
chocki, W czym rzecz?, (w:) Bzecz i rzeczomośc m baitarze AA i AAZ mieba, red. M. Kitow-
ska-Łysiak, M. Lachowski, Lublin 2007, s. 177-186. Na temat opracowanej przez Brótjego
teorii sztuki: W. Suchocki, W miejsca samienia, op. cit.; M. Haake, Zapośrednicze/he
a granica dzieta. Przyczyneb do badań nad epzystenciaino-ńermeneatycznę naabę o sztace
Micńaeia Prdtje, (w:) Obraz Zapośredniczony. Seminariam metodoiogiczne Stomarzysze-
nia Tdistorybdm Sztabi, pod red. M. Poprzęckiej, Nieborów 24-26 Listopada 2004, War-
szawa 2005, s. 97-112; M. Bryl, Samerenność dyscypiiny. Potemiczna historia historii szta-
bi od 7970, Poznań 2008, s. 580-621; M. Bryl, Sztaba - przeżycie - anatiza. O penmym
aspebcie teorii Michaeta Prdt/e^o, „Sacrum et Decorum", R. 2, 2009, s. 82-88.
jarzenie z niemal identycznym w kroju mundurem urzędniczym, jaki był wów-
czas w powszechnym użyciu, prowadzi w stronę zarówno zewnętrznych ogra-
niczeń jednostki przez porządek społeczny, jak i własnych wewnętrznych win
i niedoskonałości, szczególnie - gdy nakłada się nań młodopolska figura artysty
- Orfeusz??.
Szynel, zdaniem autorki, odnosi się zarówno do opresji zewnętrznej,
jak i do własnej, ukrytej przed światem słabości twórcy, tego, co „bywa
najbardziej bolesne i najgłębiej skrywane!...)", do „rozterek natury arty-
styczno-egzystencjalnej", na co wskazywał w swej analizie wizualnych
aspektów obrazu MehmcAoJm Malczewskiego Wojciech Suchocki^. Usta-
lenia niniejsze zostały także zainspirowane poświęconą Malczewskiemu
rozprawą Michaela Brótjego, której recepcja w polskiej historii sztuki
waha się od aprobaty do całkowitej negacji^. Niepokój Marka Zgórniaka,
27 Ibidem, s. 325
28 Ibidem, s. 738-756. Autorka podąża za uwagami Kazimierza Daniłowicz-Strzelbic-
kiego, który już w 1900 roku łączył „sygnały zniewolenia" (mundur, kajdany, zamknięte
przestrzenie pracowni) „przede wszystkim z rozterkami natury artystyczno-egzystencjal-
nej, bez jakichkolwiek historyczno-patriotycznych skojarzeń". K. Daniłowicz-Strzelbicki,
Z dziejom artysty, „Wędrowiec" 1900, nr 25, s. 498-499. W. Suchocki, „Meianchoiia". Pro-
tobot ogiędzin, (w:) „AfgtancAotta" Jacba Matczemsbiego. Materiały seminariam 7//stytata
Historii Sztab/ KAM i Mazeam AtarodoŁregu u* Poznania, red. P. Juszkiewicz, Poznań
2002, s. 105-117.
29 M. Brótje, Der menschtiche Biicb - Lebenmitte and Abgrand. Zar Piidmeit Jaceb
Maiczeajsid, (w:) Jaceb Maiczeajsid and setne Zeitgenossen. Poionische Materei a/n 7900
aas der Sammiang des Atattonatnzaseams in Poznań, Paderborn, Stadtische Gaierie in der
Beitńa/ie Schio/1 Neahaas Neass, Bielefeld 1999, s. 32-35. (Fragmenty w tłum. poi.: Mię-
dzy miejscami tmorzenia - sztaiagę i repem.' ańzja dziąjdMJ tadzbości. O ajęcia obrazomym
Meianchotii, przeł. W. Suchocki, (w:) Obraz. Obo. Storno. Meiancńoiia Jacba Maiczemsbie-
go. Materiały seminarium Instytutu Historii Sztuki UAM i Muzeum Narodowego w Po-
znaniu, Poznań 2002, s. 119-130; Widzenie jabo rataneb. O „Ptędnym boie". Jacba Mai-
czemsbiego, przeł. M. Haake, „Arteon" lipiec, 2008, s. 33-35.) Z pozytywnym odzewem
rozważania Brótjego spotkały się w pracy Mariusza Bryla, a także Wojciecha Suchockiego,
który korzysta z ustaleń Brótjego dotyczących obrazów Courbeta we własnej interpretacji
obrazu Malczewskiego Na etapie. M. Bryl, Micbaei Prót/e o Jacba Maiczemsbim, czyti jab
my/śc z „btędnego bota" interpretacji, „Polonistyka", nr 1, styczeń 2010, s. 24-29; W. Su-
chocki, W czym rzecz?, (w:) Bzecz i rzeczomośc m baitarze AA i AAZ mieba, red. M. Kitow-
ska-Łysiak, M. Lachowski, Lublin 2007, s. 177-186. Na temat opracowanej przez Brótjego
teorii sztuki: W. Suchocki, W miejsca samienia, op. cit.; M. Haake, Zapośrednicze/he
a granica dzieta. Przyczyneb do badań nad epzystenciaino-ńermeneatycznę naabę o sztace
Micńaeia Prdtje, (w:) Obraz Zapośredniczony. Seminariam metodoiogiczne Stomarzysze-
nia Tdistorybdm Sztabi, pod red. M. Poprzęckiej, Nieborów 24-26 Listopada 2004, War-
szawa 2005, s. 97-112; M. Bryl, Samerenność dyscypiiny. Potemiczna historia historii szta-
bi od 7970, Poznań 2008, s. 580-621; M. Bryl, Sztaba - przeżycie - anatiza. O penmym
aspebcie teorii Michaeta Prdt/e^o, „Sacrum et Decorum", R. 2, 2009, s. 82-88.