Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (32.1970)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI


II. 3. Piotr Kolberg, Mistyczne za-
ślubiny św. Katarzyny, 1710 r. From-
bork, katedra. (Fot. Archiwum
WKZ)

malarstwa italianizującego. W tej
jednej z pierwszych malarskich
koncepcji Kolberga brak było de-

II. 4. Piotr Kolberg, Ostatnia Wie-
czerza, 1703 r. Pluty, pow. Branie-
wo. (Fot. IS PAN)


talu ważnego dla charakterystyki
osobowości dobromiejskiego mala-
rza, a mianowicie autoportretu.
Własny wizerunek Kolberga poja-
wiał się bowiem w kompozycjach
religijnych malarza w najbardziej
nawet nieoczekiwanych miejscach.
Na obrazie przedstawiającym Ma-
donnę z Dzieciątkiem umieścił ar-
tysta swój portret komponując go
jako zdobny szczegół na tle malo-
wanego fragmentu architektury,
przy czym loki jego peruki wkom-
ponowane były w ozdobny liściasty
ornament. Obraz ten istniał jeszcze
w Dobrym Mieście w XIX w.
W 1694 r. Kolberg wyjechał z
Dobrego Miasta i osiadł w Pienięż-
nie. Tam również pełnił funkcję
rajcy miejskiego. Stamtąd rozpoczął
szeroką działalność w północne
części Warmii, na obszarze całego
dzisiejszego powiatu braniewskiego.
Na temat Pieniężna zachowała się
w literaturze Wzmianka o dwóch
malowanych przez Kolberga obra-
zach a to Sw. Rozalii i Marii. Uleg-
ły one prawdopodobnie zniszczeniu
w czasie ostatniej wojny. Święta
Rozalia była sygnowana i datowa-
na przez malarza (rok 1710).
Wiele prac wykonał artysta dla
Fromborka. Działał m.in. dla po-
trzeb kolejnych po Zbąskim pol-
skich biskupów Warmii: Andrzeja
Chryzostoma Załuskiego i Krzysz-
tofa Szembeka. W roku 1710 nama-
lował dla Fromborka do dziś istnie-
jący obraz z przedstawieniem Sw.
Rozalii (malolwany na blasze, (ii. 2)
wg Strungego powstały z inspiracji
twórczości Aninibala Carraci. Obraz
ten jest zjawiskiem odosobnionym
w twórczości Kolberga, charaktery-
zuje się pewną powściągliwością
kompozycyjnego planowania. Wpro-
wadza nastrój dramatu zarówno po-
przez koloryt raczej ciemny, jak i
sam sposób przedstawienia tematu.
Zupełnie różne od niego jest nato-
miast przedstawienie Mistycznych
Zaślubin Świętej Katarzyny, sygno-
wane i datowane „P. Kolberg Pin-
xit 1710” i(il. 3). W tym obrazie, u-
trzymanym w ciepłych, stonowanych
barwach, ujawniły się cechy ma-
larstwa rodzimego Warmii, wyrosłe-
go w kręgu oddziaływania sztuki
pomorskiej, w szczególności gdań-
skiej (reminiscencije wpływóiy Her-
mana Hana). Jest to jednocześnie
przykład wielokierunkowej postawy
artysty, którą zauważymy jeszcze w
innych jego pracach.
Bliskie kontakty utrzymywał
Piotr Kolberg z kanonikiem war-
mińskim Janem Jerzym Kunigkiiem,
-urodzonym w Lidzbarku w 1648 r.,
a zmarłym we Fromborku w 1719
r. Kunigk uczył się w Reszlu, stu-

diował na Uniwersytecie Jagielloń-
skim, a tytuł doktora praw uzyskał
w Rzymie. Urzędował w Płocku,
Pułtusku, Łomży, Gdańsku, Pienięż-
nie i we Fromborku. Był oficyja-
dem gdańskim i pomorskim a od
1697 r. kustoszem warmińskim. Fakt
ten został upamiętniony w licznych
fundacjach Kuniigka.
Dla Kunigka malował Kolberg
Narodziny Chrystusa z herbem Ja-
na Jerzego Kunigka (Pegaz). Wśród
pasterzy w stajence betlejemskiej
jznajdował się portret fundatora o-
brazu, jak również autoportret ma-
larza i jego sygnatura — „P. Kol-
berg Melsaccensis Fecit Ano 1714”.
(Prócz tego przypisuje się Kolbergo-
wi jeszcze autorstwo czterech in-
nych kompozycji z herbami Kunig-
ka: Pokutująca Magdalena, Zwiasto-
wanie z 1715 r., Anioł Stróż, Zaślu-
biny Marii z 1711 r. (Ten ostatni
pbraz istnieje i nosi cechy malar-
stwa Kolberga).
Na Zlecenie biskupa Szembeka
wówczas jeszcze prepozyta warmiń-
jskiego namalował artysta w 1714 r.
Sw. Jana Nepomucena oraz Sw.
Ignacego przed Chrystusem. Na o-
bydwu widniały herby Szembeka.
Los tych obrazów jest niewiadomy.
Istnieje natomiast w katedrze
obraz, przedstawiający Znalezienie
Mojżesza, namalowany w 1721 r.
przez Kolberga z inspiracji tema-
tycznej i kolorystycznej Veronesa.
Obraz jest sygnowany -przez artystę.
W tym samym roku namalował

U. 5. Piotr Kolberg, Drzwi ambony
z autoportretem Piotra Kolberga,
ok. 1725 r. Święta Lipka. (Fot. W.
J akimowicz)


399