Citation link:
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs1987/0012
JERZY MIZIOŁEK
artystycznych tego obrazu, nie znaleziono w nim też żadnych
głębszych treści. Czy treści takie istnieją? Dlaczego w tym
właśnie czasie i w tej świątyni nie ukazano Tronu symboli-
zującego Chrystusa, ale Jego samego i to w tak szczególny
sposób? Aby odpowiedzieć na te pytania, należy najpierw
rozstrzygnąć inne: jakie są źródła tego przedstawienia?
Wyobrażenia Słońca w kształcie koła czy dysku były
powszechnie znane w cywilizacjach starożytnych, nie tylko
na obszarze tzw. Żyznego półksiężyca i Basenu Morza Śród-
ziemnego, ale także w Europie20. Nie w Egipcie jednak,
a w Mezopotamii pojawia się takie przedstawienie Słońca,
w którym antropomorficznie ukazano bóstwo z promieniami
wokół głowy wypełnia pole dysku21. Sztuka starożytności
klasycznej przejmuje tę formułę ikonograficzną; będzie ona
popularniejsza na terenie Italii niż Grecji, dokąd mogli ją
przenieść pochodzący zapewne z Anatolii Etruskowie22.
Piękny przykład przedstawienia Słońca w clipeusie, od któ-
rego odchodzi wiele promieni, znajduje się na czerwonofigu-
rowym kraterze z okolo 400 r. przed Chr. (Museo Reale
w Parmie)23. Młodzieńczy Helios „wschodzący" ponad
zdziwionymi zjawiskiem satyrami ukazany jest z profilu.
Podobnych przykładów przedstawienia Słońca dostarczają
lustra etruskie, pochodzące zapewne z III w. przed Chr.
(Bibliotheque Nationale w Paryżu i Muzeum Sztuk Pięknych
w Bostonie)24, a także plakietki znalezione w ubiegłym stu-
leciu w jednym z grobowców w Eretrii (Muzeum w Bosto-
nie)25. Na trzech z nich widzimy popiersie Heliosa en face,
być może — jak przypuszcza Cornelius Yermeule — o rysach
II. 6. Płytka z terrakoty z przedstawieniem Serapisa. Muzeum
Grecko-rzymskie w Aleksandrii. Repr. wg Hornbostela.
6
artystycznych tego obrazu, nie znaleziono w nim też żadnych
głębszych treści. Czy treści takie istnieją? Dlaczego w tym
właśnie czasie i w tej świątyni nie ukazano Tronu symboli-
zującego Chrystusa, ale Jego samego i to w tak szczególny
sposób? Aby odpowiedzieć na te pytania, należy najpierw
rozstrzygnąć inne: jakie są źródła tego przedstawienia?
Wyobrażenia Słońca w kształcie koła czy dysku były
powszechnie znane w cywilizacjach starożytnych, nie tylko
na obszarze tzw. Żyznego półksiężyca i Basenu Morza Śród-
ziemnego, ale także w Europie20. Nie w Egipcie jednak,
a w Mezopotamii pojawia się takie przedstawienie Słońca,
w którym antropomorficznie ukazano bóstwo z promieniami
wokół głowy wypełnia pole dysku21. Sztuka starożytności
klasycznej przejmuje tę formułę ikonograficzną; będzie ona
popularniejsza na terenie Italii niż Grecji, dokąd mogli ją
przenieść pochodzący zapewne z Anatolii Etruskowie22.
Piękny przykład przedstawienia Słońca w clipeusie, od któ-
rego odchodzi wiele promieni, znajduje się na czerwonofigu-
rowym kraterze z okolo 400 r. przed Chr. (Museo Reale
w Parmie)23. Młodzieńczy Helios „wschodzący" ponad
zdziwionymi zjawiskiem satyrami ukazany jest z profilu.
Podobnych przykładów przedstawienia Słońca dostarczają
lustra etruskie, pochodzące zapewne z III w. przed Chr.
(Bibliotheque Nationale w Paryżu i Muzeum Sztuk Pięknych
w Bostonie)24, a także plakietki znalezione w ubiegłym stu-
leciu w jednym z grobowców w Eretrii (Muzeum w Bosto-
nie)25. Na trzech z nich widzimy popiersie Heliosa en face,
być może — jak przypuszcza Cornelius Yermeule — o rysach
II. 6. Płytka z terrakoty z przedstawieniem Serapisa. Muzeum
Grecko-rzymskie w Aleksandrii. Repr. wg Hornbostela.
6