Zitierlink:
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs1987/0058
BEATA FREY-STEC
II. 6. Mandorla na oprawie czternastowiecznego rękopisu De
Officiis Cycerona, Muzeum Narod. w Krakowie. Fot. ze zbiorów
autorki.
II. 7. Mandorla na awersie skrzyneczki eucharystycznej, Muzeum
Municypalne w Limoges. Repr. wg Gauthier.
postaciami umieszczonymi na złoconym tle. Późniejsze, da-
towane na XIII w. są krzyże, na których rezerwowane figury
umieszczono na emaliowanym tle w kolorze ciemnoniebieskim,
dekorowanym w 1 poł. stulecia wielobarwnymi rozetkami
zaś w 2 poł. — rezerwowaną wicią roślinną.
Krzyż z kościoła Bożego Ciała reprezentuje grupę zabyt-
ków z 1 poł. XIII w., o tłach zdobionych rozetkami i jest
jednym z wcześniejszych egzemplarzy. Świadczy o tym m.in.
wyraźne, precyzyjne nakreślenie mięśni brzucha. Element ten
jest niezwykle charakterystyczny dla figurek Chrystusa
Ukrzyżowanego pochodzącego z Limoges, pozwala na pierwszy
rzut oka odróżnić wyroby limuzyjskie od produktów z innych
ośrodków, a także ułatwia datowanie. W 1 poł. XIII w.
zaznaczone są żebra i obojczyk, rysunek zaś mięśni brzucha
jest wyraźny; im bliżej połowy stulecia, tym staje się on
bardziej uproszczony, by zaniknąć w jego drugiej części.
O wczesnej dacie powstania naszego zabytku świadczą również
podobieństwa łączące go z krzyżami znajdującymi się w innych
kolekcjach. Figurka Chrystusa (il. 9) zbliżona jest, szczególnie
jeśli chodzi o typ twarzy i układ fałdów perizonium, do
Chrystusa ze wspomnianej już plakiety na oprawie ewangelia-
rza z kolekcji Giannalisa Feltrinelli z końca XII w. (il. 5).
Charakterystyczne dla naszego zabytku silnie ugięte w łok-
ciach ręce mają swój odpowiednik w ułożeniu rąk Chrystusa
z plakiety środkowej krzyża z Muzeum w Cluny, z lat ok.
roku 1200 (il. 20)16, to samo dotyczy typu twarzy oraz układu
fałdów perizonium. Na obu plakietach widoczne są również
złocone rozetki kwiatowe. Podobieństwa te, w połączeniu
z wysokim poziomem artystycznym krzyża z kościoła Bożego
Ciała, pozwalają na przyjęcie zbliżonego datowania.
Omawiany krzyż, niestety, nie zachował się w całości,
brak bowiem plakietek w zakończeniach ramion z przedsta-
wieniem Marii na awersie oraz symboli Ewangelistów Jana
i Łukasza, a także medalionu z Chrystusem błogosławiącym
na rewersie. Ponadto zabytek uległ barokizacji: w końcu
XVII w. dodana została stopa i nodus, a w XVIII w.1— pro-
mienie. Wtedy też prawdopodobnie dokonano mylnego ułoże-
nia zachowanych plakiet. Zgodnie z przyjętym w Limoges
schematem plakietka z symbolem św. Marka — lwem, przy-
mocowana dziś w lewym zakończeniu belki poziomej, w miejs-
52
II. 6. Mandorla na oprawie czternastowiecznego rękopisu De
Officiis Cycerona, Muzeum Narod. w Krakowie. Fot. ze zbiorów
autorki.
II. 7. Mandorla na awersie skrzyneczki eucharystycznej, Muzeum
Municypalne w Limoges. Repr. wg Gauthier.
postaciami umieszczonymi na złoconym tle. Późniejsze, da-
towane na XIII w. są krzyże, na których rezerwowane figury
umieszczono na emaliowanym tle w kolorze ciemnoniebieskim,
dekorowanym w 1 poł. stulecia wielobarwnymi rozetkami
zaś w 2 poł. — rezerwowaną wicią roślinną.
Krzyż z kościoła Bożego Ciała reprezentuje grupę zabyt-
ków z 1 poł. XIII w., o tłach zdobionych rozetkami i jest
jednym z wcześniejszych egzemplarzy. Świadczy o tym m.in.
wyraźne, precyzyjne nakreślenie mięśni brzucha. Element ten
jest niezwykle charakterystyczny dla figurek Chrystusa
Ukrzyżowanego pochodzącego z Limoges, pozwala na pierwszy
rzut oka odróżnić wyroby limuzyjskie od produktów z innych
ośrodków, a także ułatwia datowanie. W 1 poł. XIII w.
zaznaczone są żebra i obojczyk, rysunek zaś mięśni brzucha
jest wyraźny; im bliżej połowy stulecia, tym staje się on
bardziej uproszczony, by zaniknąć w jego drugiej części.
O wczesnej dacie powstania naszego zabytku świadczą również
podobieństwa łączące go z krzyżami znajdującymi się w innych
kolekcjach. Figurka Chrystusa (il. 9) zbliżona jest, szczególnie
jeśli chodzi o typ twarzy i układ fałdów perizonium, do
Chrystusa ze wspomnianej już plakiety na oprawie ewangelia-
rza z kolekcji Giannalisa Feltrinelli z końca XII w. (il. 5).
Charakterystyczne dla naszego zabytku silnie ugięte w łok-
ciach ręce mają swój odpowiednik w ułożeniu rąk Chrystusa
z plakiety środkowej krzyża z Muzeum w Cluny, z lat ok.
roku 1200 (il. 20)16, to samo dotyczy typu twarzy oraz układu
fałdów perizonium. Na obu plakietach widoczne są również
złocone rozetki kwiatowe. Podobieństwa te, w połączeniu
z wysokim poziomem artystycznym krzyża z kościoła Bożego
Ciała, pozwalają na przyjęcie zbliżonego datowania.
Omawiany krzyż, niestety, nie zachował się w całości,
brak bowiem plakietek w zakończeniach ramion z przedsta-
wieniem Marii na awersie oraz symboli Ewangelistów Jana
i Łukasza, a także medalionu z Chrystusem błogosławiącym
na rewersie. Ponadto zabytek uległ barokizacji: w końcu
XVII w. dodana została stopa i nodus, a w XVIII w.1— pro-
mienie. Wtedy też prawdopodobnie dokonano mylnego ułoże-
nia zachowanych plakiet. Zgodnie z przyjętym w Limoges
schematem plakietka z symbolem św. Marka — lwem, przy-
mocowana dziś w lewym zakończeniu belki poziomej, w miejs-
52