Citation link:
https://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/bhs1987/0368
RECENZJE — KSIĄŻKI
pełnie pod uwagę jednego z najważniejszych dla hi-
storiografii szesnastowecznej pojęć, jakim była For-
tuna i jej rola w poczynaniach panujących, czyli mó-
wiąc inaczej, w wydarzeniach historycznych. Zmiany
w pojmowaniu czynników sprawczych procesu histo-
rycznego i odrzucenia renesansowej koncepcji losu —
Fortuny zaznaczyły się dopiero w ostatniej ćwierci
XVI w. w dziełach niektórych tylko historyków, ta-
kich jak Francis Bacon czy Lancelot du Voisin de la
Popeliniere 42. Daremnie jednak szukać w bibliogra-
fii jakiejkolwiek pozycji poświęconej Fortunie ". Po-
dobnie jest z innymi, wręcz podstawowymi dla kul-
tury renesansowej wartościami, jakimi były Virtu
oraz Sława i Chwała, których to pojęć Autorka nie-
ustannie używa, ale które nie znajdują odbicia w bi-
bliografii 44.
Czytamy stosunkowo wiele o roli i znaczeniu
propagandy politycznej w sztuce dworu cesarza Mak-
symiliana I, ale odesłani jesteśmy tylko do dwóch ka-
talogów wystaw Maximilian I: w Wiedniu 1959 r.
i w Insbrucku 1967 r. Nawiasem mówiąc, tylko ten
ostatni zawiera artykuł Georga Wagnera Mascimi-
lian I und die politische Propaganda, a przecież lite-
ratura na ten temat jest znacznie szersza i być może
zainteresowany czytelnik chciałby ją poznać 45. Także
wielki drzeworyt przedstawiający bramę triumfalną
Maksymiliana I (ih 38), o której czytamy na s. 54, 65
i 112, poza znakomitą interpretacją Erwina Panofskie-
go w monografii Durera, do której odsyła nas Autor-
ka, w dwanaście lat później doczekał się uzupełnia-
jącej pracy K. Haupta 46.
Chciałbym się jednak skupić przede wszystkim
na literaturze polskiej, gdyż tu luki są niekiedy za-
skakujące i trudno wytłumaczyć, dlaczego pozycje te
zostały pominięte. Zacznijmy od spraw podstawowych.
Książka poświęcona jest epoce ostatnich Jagiello-
nów, ale nie ma w niej pracy Kazimierza Hartleba,
Ostatni Jagiellonowie. Sylwety monarchów i ludzi.
Ocena wydarzeń, Lwów 1938. Wydaje się, iż powin-
ny przynajmniej zostać zasygnalizowane materiały
Hartleba do nie publikowanej dużej monografii po-
święconej kulturze epoki jagiellońskiej. Są one upo-
ił. 9. Bitwa pod Grunwaldem, drzeworyt w Kronice Marcina Bialskiego, 1564 Fot. W. Wolny.
pełnie pod uwagę jednego z najważniejszych dla hi-
storiografii szesnastowecznej pojęć, jakim była For-
tuna i jej rola w poczynaniach panujących, czyli mó-
wiąc inaczej, w wydarzeniach historycznych. Zmiany
w pojmowaniu czynników sprawczych procesu histo-
rycznego i odrzucenia renesansowej koncepcji losu —
Fortuny zaznaczyły się dopiero w ostatniej ćwierci
XVI w. w dziełach niektórych tylko historyków, ta-
kich jak Francis Bacon czy Lancelot du Voisin de la
Popeliniere 42. Daremnie jednak szukać w bibliogra-
fii jakiejkolwiek pozycji poświęconej Fortunie ". Po-
dobnie jest z innymi, wręcz podstawowymi dla kul-
tury renesansowej wartościami, jakimi były Virtu
oraz Sława i Chwała, których to pojęć Autorka nie-
ustannie używa, ale które nie znajdują odbicia w bi-
bliografii 44.
Czytamy stosunkowo wiele o roli i znaczeniu
propagandy politycznej w sztuce dworu cesarza Mak-
symiliana I, ale odesłani jesteśmy tylko do dwóch ka-
talogów wystaw Maximilian I: w Wiedniu 1959 r.
i w Insbrucku 1967 r. Nawiasem mówiąc, tylko ten
ostatni zawiera artykuł Georga Wagnera Mascimi-
lian I und die politische Propaganda, a przecież lite-
ratura na ten temat jest znacznie szersza i być może
zainteresowany czytelnik chciałby ją poznać 45. Także
wielki drzeworyt przedstawiający bramę triumfalną
Maksymiliana I (ih 38), o której czytamy na s. 54, 65
i 112, poza znakomitą interpretacją Erwina Panofskie-
go w monografii Durera, do której odsyła nas Autor-
ka, w dwanaście lat później doczekał się uzupełnia-
jącej pracy K. Haupta 46.
Chciałbym się jednak skupić przede wszystkim
na literaturze polskiej, gdyż tu luki są niekiedy za-
skakujące i trudno wytłumaczyć, dlaczego pozycje te
zostały pominięte. Zacznijmy od spraw podstawowych.
Książka poświęcona jest epoce ostatnich Jagiello-
nów, ale nie ma w niej pracy Kazimierza Hartleba,
Ostatni Jagiellonowie. Sylwety monarchów i ludzi.
Ocena wydarzeń, Lwów 1938. Wydaje się, iż powin-
ny przynajmniej zostać zasygnalizowane materiały
Hartleba do nie publikowanej dużej monografii po-
święconej kulturze epoki jagiellońskiej. Są one upo-
ił. 9. Bitwa pod Grunwaldem, drzeworyt w Kronice Marcina Bialskiego, 1564 Fot. W. Wolny.