DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Nowiński, Janusz: Malowidła Łukasza Raedtke, freskanta 1 połowy XVIII wieku, w pocysterskim kościele w Lądzie nad Wartą
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.34904#0156
150
JANUSZ NOWIŃSKI
7. ŁnAusz 7?ue<7&6, poAcAro/n/ń ^A/epien/u Aofcto7u /oiu óhu. Jo/ro CAnzcic/e/u
w PnzenręcA, nm/owA/G w runuonueA AY/n.sepA/ rc7Yin.s'7/Y/o wc/nc w 7PJ7 u Pof. atAon
podkreślić, że wystrój kościoła klasztornego w Lądzie zrealizowany za mecenatu Łukom-
skiego tworzy zespół dzieł powstałych według jednego, spójnego programu ideowego.
Opat-mecenas stworzył tu oryginalny przykład wystroju wnętrza cysterskiej świątyni, for-
malnie i teologicznie wysublimowany, łącząc w nim tradycję zakonną z tradycją miejscową.
Pierwszorzędnym zadaniem stało się dla Łukomskiego dokończenie dzieła swoich po-
przedników, opatów Jana Zapolskiego i Chryzostoma Gnińskiego - wyposażenie wschod-
niej partii łądzkiej świątyni, wzniesionej w łatach 1681-1689 według planów architekta
królewskiego Józefa Szymona Bellottiego. W 1711 r. franciszkański malarz Adam Swach
wykonał na zlecenie lądzkiego opata na sklepieniu południowego ramienia transeptu cykl
sześciu fresków ze scenami z życia św. Bernarda z Clairvaux oraz freskowe malowidła
Cz76rgcA Fwuągg/Tsżów w pendentywach kopuły na skrzyżowaniu transeptu i zakonnego
chóru oraz górną partię fresków tejże kopuły z wyobrażeniem CAwuify Ńwf^fpcA w .
W następnym roku, na wschodniej ścianie prezbiterium Swach namalował w technice
fresku trzykondygnacyjny iluzjonistyczny ołtarz, tworząc tym samym efektowne zamknię-
cie klasztornego chóru, gdzie pod koniec lat 80. XVII w. stanęły stalle wyrzeźbione przez
cysterskiego konwersa AdrianaC W 1713 r. nad stallami zawisły czteiy wielkie płótna
' Dolną część polichromii kopuły Swach dokończył dopiero w 1730 r. Na temat prac A. Swacha dla cystersów w Lądzie
zob. Anna E. CZERWIŃSKA, PróAn cńoroAteryytyA;' warsztat:/ nm/oryAtcgo i oceny wortoJcz n/tysycznc/ om/or.yrwo
AAonio ÓWnc/in no ąnzyA/oAzteyego reoA'zoc/7 powytaTyc/? <7/o Cy^^^ćw w Lq<7z;'o nn<7 Warszawa 2008, mpis
w zbiorach biblioteki UKSW i WSD w Lądzie.
^ Por. Jerzy DOMASŁOWSKł, Aoyció/ /' A/oyztor w Lq<7zz'e, Poznań-Warszawa 1981, s. 64-65. Na temat iluzjonistycz-
nego ołtarza A. Swacha zob. Marek NLGOWSK1, CAnicn/y 0*e,śc/owe i N'.s7on'cznc //u.s'Au „ CAnrz g/ówny " 4&uuo
5*wocńo w AoJctc/c /^ązAtni, Ląd 1981, mpis w zbiorach biblioteki WSD w Lądzie.
JANUSZ NOWIŃSKI
7. ŁnAusz 7?ue<7&6, poAcAro/n/ń ^A/epien/u Aofcto7u /oiu óhu. Jo/ro CAnzcic/e/u
w PnzenręcA, nm/owA/G w runuonueA AY/n.sepA/ rc7Yin.s'7/Y/o wc/nc w 7PJ7 u Pof. atAon
podkreślić, że wystrój kościoła klasztornego w Lądzie zrealizowany za mecenatu Łukom-
skiego tworzy zespół dzieł powstałych według jednego, spójnego programu ideowego.
Opat-mecenas stworzył tu oryginalny przykład wystroju wnętrza cysterskiej świątyni, for-
malnie i teologicznie wysublimowany, łącząc w nim tradycję zakonną z tradycją miejscową.
Pierwszorzędnym zadaniem stało się dla Łukomskiego dokończenie dzieła swoich po-
przedników, opatów Jana Zapolskiego i Chryzostoma Gnińskiego - wyposażenie wschod-
niej partii łądzkiej świątyni, wzniesionej w łatach 1681-1689 według planów architekta
królewskiego Józefa Szymona Bellottiego. W 1711 r. franciszkański malarz Adam Swach
wykonał na zlecenie lądzkiego opata na sklepieniu południowego ramienia transeptu cykl
sześciu fresków ze scenami z życia św. Bernarda z Clairvaux oraz freskowe malowidła
Cz76rgcA Fwuągg/Tsżów w pendentywach kopuły na skrzyżowaniu transeptu i zakonnego
chóru oraz górną partię fresków tejże kopuły z wyobrażeniem CAwuify Ńwf^fpcA w .
W następnym roku, na wschodniej ścianie prezbiterium Swach namalował w technice
fresku trzykondygnacyjny iluzjonistyczny ołtarz, tworząc tym samym efektowne zamknię-
cie klasztornego chóru, gdzie pod koniec lat 80. XVII w. stanęły stalle wyrzeźbione przez
cysterskiego konwersa AdrianaC W 1713 r. nad stallami zawisły czteiy wielkie płótna
' Dolną część polichromii kopuły Swach dokończył dopiero w 1730 r. Na temat prac A. Swacha dla cystersów w Lądzie
zob. Anna E. CZERWIŃSKA, PróAn cńoroAteryytyA;' warsztat:/ nm/oryAtcgo i oceny wortoJcz n/tysycznc/ om/or.yrwo
AAonio ÓWnc/in no ąnzyA/oAzteyego reoA'zoc/7 powytaTyc/? <7/o Cy^^^ćw w Lq<7z;'o nn<7 Warszawa 2008, mpis
w zbiorach biblioteki UKSW i WSD w Lądzie.
^ Por. Jerzy DOMASŁOWSKł, Aoyció/ /' A/oyztor w Lq<7zz'e, Poznań-Warszawa 1981, s. 64-65. Na temat iluzjonistycz-
nego ołtarza A. Swacha zob. Marek NLGOWSK1, CAnicn/y 0*e,śc/owe i N'.s7on'cznc //u.s'Au „ CAnrz g/ówny " 4&uuo
5*wocńo w AoJctc/c /^ązAtni, Ląd 1981, mpis w zbiorach biblioteki WSD w Lądzie.