DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Miziołek, Jerzy; Sycha, Ewa [Contr.]: "Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła": Nowe odczytanie obrazu Henryka Siemiradzkiego
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71008#0274
268
Jerzy Miziołek, Ewa Sycha
2. Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła, fotograwiura Rudolfa H. Schustera według
obrazu Henryka Siemiradzkiego, 1887. Fot. Muzeum Fryderyka Chopina
Lewandowskiego należy przypuszczać, że pisząc o Humboldcie miał on zapewne na my-
śli Wilhelma von Humboldt, założyciela Uniwersytetu w Berlinie lub jego brata Alexan-
dra, wybitnego uczonego, który co najmniej dwukrotnie odwiedził Warszawę.
Pomimo atrakcyjności tematu i wielkiej sławy malarza, jego dzieło zaraz po namalo-
waniu, a także w naszych czasach było poddawane, surowej krytyce. W wigilię obchodów
200-lecia urodzin Chopina pisano, że płótno razi „szablonowym, konwencjonalnym uję-
ciem", a postać Chopina jawi się jako „sztywna, niezręcznie upozowana i zachwiana per-
spektywicznie"10. Podobne zarzuty wysuwano wobec dzieła Siemiradzkiego już w czasie
wystawienia go w warszawskiej Zachęcie w grudniu 1887 r. Znakomicie i z odrobiną
ironii krytyczne uwagi podjego adresem odpierał Bolesław Prus11. Jesteśmy bliscy opinii
autora Lalki i do pewnego stopnia oceny Lewandowskiego i Feliksa Kopery, głoszących,
że Chopin grający w salonie księcia Radziwiłła, należy „do najlepszych dzieł sztuki pol-
skiej"12. Jednocześnie wyrażamy żal, że obraz znajduje się w prywatnych zbiorach i że
niemal niemożliwe okazuje się zdobycie jego kolorowej reprodukcji13; stąd w większości
publikacji zamieszczane są, jak już zostało wspomniane, jego fotograwiury (zwane też
heliograwiurą) lub drzeworyty, reprodukowane także w tym artykule. Heliograwiura wy-
konana została w Berlinie na zamówienie Karola Kozłowskiego, pierwszego właściciela
omawianego dzieła, zaś drzeworyt ozdobił jeden z numerów „Tygodnika Ilustrowanego"
10 MELBECHOWSKA-LUTY, op. cit., s. 250.
11 Bolesław PRUS, „Siemiradzki i Matejko wobec krytyki i pośpiesznej fotografii" (Kurier Codzienny, 19 grudnia 1887,
nr 350), [w:] Obrazy wszystkiego. O literaturze i sztuce. Wybór z Kronik, wybór i wprowadzenie Samuel HANDLER,
Warszawa 2006, s. 447-448.
12 LEWANDOWSKI, op. cit., s. 86; Feliks KOPERA, Dzieje malarstwa w Polsce, cz. 3: Malarstwo w Polsce w XIX
iXX wieku, Kraków 1929, s. 320.
13 Obraz reprodukują Wiesława GÓRSKA, Siemiradzki, Warszawa 2007, s. 80-81 i Joanna LAMPARSKA, „Nieszczę-
śliwy anioł", Heritage, 2007, nr 6, s. 64-65.
Jerzy Miziołek, Ewa Sycha
2. Chopin w salonie księcia Antoniego Radziwiłła, fotograwiura Rudolfa H. Schustera według
obrazu Henryka Siemiradzkiego, 1887. Fot. Muzeum Fryderyka Chopina
Lewandowskiego należy przypuszczać, że pisząc o Humboldcie miał on zapewne na my-
śli Wilhelma von Humboldt, założyciela Uniwersytetu w Berlinie lub jego brata Alexan-
dra, wybitnego uczonego, który co najmniej dwukrotnie odwiedził Warszawę.
Pomimo atrakcyjności tematu i wielkiej sławy malarza, jego dzieło zaraz po namalo-
waniu, a także w naszych czasach było poddawane, surowej krytyce. W wigilię obchodów
200-lecia urodzin Chopina pisano, że płótno razi „szablonowym, konwencjonalnym uję-
ciem", a postać Chopina jawi się jako „sztywna, niezręcznie upozowana i zachwiana per-
spektywicznie"10. Podobne zarzuty wysuwano wobec dzieła Siemiradzkiego już w czasie
wystawienia go w warszawskiej Zachęcie w grudniu 1887 r. Znakomicie i z odrobiną
ironii krytyczne uwagi podjego adresem odpierał Bolesław Prus11. Jesteśmy bliscy opinii
autora Lalki i do pewnego stopnia oceny Lewandowskiego i Feliksa Kopery, głoszących,
że Chopin grający w salonie księcia Radziwiłła, należy „do najlepszych dzieł sztuki pol-
skiej"12. Jednocześnie wyrażamy żal, że obraz znajduje się w prywatnych zbiorach i że
niemal niemożliwe okazuje się zdobycie jego kolorowej reprodukcji13; stąd w większości
publikacji zamieszczane są, jak już zostało wspomniane, jego fotograwiury (zwane też
heliograwiurą) lub drzeworyty, reprodukowane także w tym artykule. Heliograwiura wy-
konana została w Berlinie na zamówienie Karola Kozłowskiego, pierwszego właściciela
omawianego dzieła, zaś drzeworyt ozdobił jeden z numerów „Tygodnika Ilustrowanego"
10 MELBECHOWSKA-LUTY, op. cit., s. 250.
11 Bolesław PRUS, „Siemiradzki i Matejko wobec krytyki i pośpiesznej fotografii" (Kurier Codzienny, 19 grudnia 1887,
nr 350), [w:] Obrazy wszystkiego. O literaturze i sztuce. Wybór z Kronik, wybór i wprowadzenie Samuel HANDLER,
Warszawa 2006, s. 447-448.
12 LEWANDOWSKI, op. cit., s. 86; Feliks KOPERA, Dzieje malarstwa w Polsce, cz. 3: Malarstwo w Polsce w XIX
iXX wieku, Kraków 1929, s. 320.
13 Obraz reprodukują Wiesława GÓRSKA, Siemiradzki, Warszawa 2007, s. 80-81 i Joanna LAMPARSKA, „Nieszczę-
śliwy anioł", Heritage, 2007, nr 6, s. 64-65.