Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (79.2017)

„Salon odrzuconych" I Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki w 1950 R.

585

13. Irena Wilczyńska,
Diana, 1950.
Fot. Stefan Deptuszewski


zbyt oczywiste demonstrowanie właściwego malarzowi poczucia humoru sprawiły, że
przedstawienia nabrały charakteru groteskowego, a nawet prześmiewczego. Wielkie osią-
gnięcia socjalistycznej epoki wymagały „wielkiej formy" w realistycznym ujęciu, a tego
młody artysta najwyraźniej nie wziął pod uwagę.
Najmłodszym krakowianinem z omawianego „salonu odrzuconych" był Jan Szancen-
bach, który w 1950 r. jeszcze studiował. Późniejszy profesor ASP, kształcił się pod okiem
Tadeusza Brzozowskiego, Wojciecha Weissa i Eibischa. Jego Lenin w październiku (il.
10) powstał zapewne pod wrażeniem słynnego radzieckiego obrazu filmowego pod tym
samym tytułem (reż. Michaił Romm, 1937). Na płótnie widzimy scenę finałową - ogło-
szenie zwycięstwa rewolucji październikowej. Na pierwszym planie stoi grupa robotni-
ków i marynarzy. Są uzbrojeni, z postawionymi w gotowości bagnetami, lecz wyglądają
bardziej jak postacie z bajki niż entuzjastyczni zwycięzcy. Na dalekim planie przemawia
Lenin stojący w otoczeniu swojej świty. Komisji zapewne nie spodobało się, że na twa-
rzach zgromadzonych nie widać pasji i zainteresowania, ale to jeszcze nie wszystko. Wy-
stąpił również problem odwrócenia skali. Na przykładowym socrealistycznym obrazie
postać wodza powinna dominować nad kompozycją. Tu nastąpiło wyraźne zakłócenie
tych proporcji.