DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Artykuły
DOI Artikel:Regulska, Grażyna: Późnogotycki kielich mszalny z daru plebana Tomasza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0255
PÓŹNOGOTYCKI KIELICH MSZALNY Z DARU PLEBANA TOMASZA
249
20. Neuenkirchen, kościół parafialny św. Anny. Kielich z daru plebana Tomasza,
1483 r. - czara
dzieła z kaplicy na krzyżackim zamku w Elblągu uległa w 1945 r. kompletnemu zniszcze-
niu i obecnie znana jest wyłącznie z fotografii (il. 5)8. Do naszych dni natomiast przetrwa-
ły szczęśliwie obie późnogotyckie monstrancje małopolskie, które też poddawane były
takim zabiegom renowacyjnym. W przypadku pierwszej z nich, monstrancji podarowanej
w roku 1490 kościołowi parafialnemu św. Klemensa w Wieliczce przez Jana Borzymow-
skiego, kanonika krakowskiego i królewskiego zarządcę salin, i w 1572 r. restaurowanej,
majuskułowa inskrypcja fundacyjna przeniesiona została ze strony wierzchniej na spód
sześciolistnej stopy. A grawerunki na jej polach, w tym wizerunek kanonika Borzymow-
skiego, klęczącego ze złożonymi do modlitwy rękami oraz herbem Belina przed patronem
wielickiej świątyni, powtórzono za pierwotnymi lub - jak chcą niektórzy badacze - wy-
konano zupełnie na nowo (il. 6-8)9. Trochę inaczej postąpił twórca stopy, dorobionej w 1600 r.
do naprawianej wówczas i odnawianej monstrancji z należącego do cystersów kościoła
Panny Marii i św. Wojciecha w Jędrzejowie. Ten bowiem na jednym z jej sześciu pól
Wrocław 1987 (dalej cyt. jako SZCZEPKOWSKA-NALIWAJEK 1987), s. 102-103, 189, nr 29, il. 185-189 i ostatnio
Grażyna REGULSKA, Gotyckie złotnictwo w Polsce, Warszawa 2015 (dalej cyt. jako REGULSKA 2015), t. I, s. 154-
-155, gdzie zestawienie wcześniejszej literatury, i t. II, il. III/ 291, 294, 295.
8 Stefan TOMASZKIEWICZ, „Konserwacja elbląskiego pacyfikału z kościoła Św. Mikołaja", Studia Warmińskie, X,
1973, s. 455-462, il. 1-3.
9 /CMN[N]ES BORZYMOWSKY DE DOMO BYLYNA, CANONIKVS AC ZVP[P]AR1VS CRACOVIE[N]SIS ET
SEPVL[C]HRVM ANTE MAGNVM ALTARVM (!), QVI DEDIT MONSTRUM SVO SVMPTV CYM (!) PARARE
A. D. 1490. Zob. m.in. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. I: Woj. krakowskie, z. 6: Pow. krakowski, oprac. Józef
LEPIARCZYK, Warszawa 1951, s. 32, il. 48; Sztuka w Krakowie w latach 1350-1550. Wystawa urządzona w sześć-
setną rocznicę założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1964, s. 163-164, nr 175, il. 34; Polen im Zeitalter
der Jagiellonen 1386-1572. Schallaburg 6. Mai - 2. November 1986, Konzeption u. wissenschaftliche Ausstellungslei-
tung Franciszek STOLOT, Wien 1986, s. 326-327, nr 166, il. 57; Jan SAMEK, Dzieje złotnictwa w Polsce, Warszawa
1993, s. 15-16, 62, il. 50, 51 i ostatnio REGULSKA 2015, t. I, s. 66-67, gdzie zestawienie wcześniejszej literatury,
it. II, il. I/ 186-195.
249
20. Neuenkirchen, kościół parafialny św. Anny. Kielich z daru plebana Tomasza,
1483 r. - czara
dzieła z kaplicy na krzyżackim zamku w Elblągu uległa w 1945 r. kompletnemu zniszcze-
niu i obecnie znana jest wyłącznie z fotografii (il. 5)8. Do naszych dni natomiast przetrwa-
ły szczęśliwie obie późnogotyckie monstrancje małopolskie, które też poddawane były
takim zabiegom renowacyjnym. W przypadku pierwszej z nich, monstrancji podarowanej
w roku 1490 kościołowi parafialnemu św. Klemensa w Wieliczce przez Jana Borzymow-
skiego, kanonika krakowskiego i królewskiego zarządcę salin, i w 1572 r. restaurowanej,
majuskułowa inskrypcja fundacyjna przeniesiona została ze strony wierzchniej na spód
sześciolistnej stopy. A grawerunki na jej polach, w tym wizerunek kanonika Borzymow-
skiego, klęczącego ze złożonymi do modlitwy rękami oraz herbem Belina przed patronem
wielickiej świątyni, powtórzono za pierwotnymi lub - jak chcą niektórzy badacze - wy-
konano zupełnie na nowo (il. 6-8)9. Trochę inaczej postąpił twórca stopy, dorobionej w 1600 r.
do naprawianej wówczas i odnawianej monstrancji z należącego do cystersów kościoła
Panny Marii i św. Wojciecha w Jędrzejowie. Ten bowiem na jednym z jej sześciu pól
Wrocław 1987 (dalej cyt. jako SZCZEPKOWSKA-NALIWAJEK 1987), s. 102-103, 189, nr 29, il. 185-189 i ostatnio
Grażyna REGULSKA, Gotyckie złotnictwo w Polsce, Warszawa 2015 (dalej cyt. jako REGULSKA 2015), t. I, s. 154-
-155, gdzie zestawienie wcześniejszej literatury, i t. II, il. III/ 291, 294, 295.
8 Stefan TOMASZKIEWICZ, „Konserwacja elbląskiego pacyfikału z kościoła Św. Mikołaja", Studia Warmińskie, X,
1973, s. 455-462, il. 1-3.
9 /CMN[N]ES BORZYMOWSKY DE DOMO BYLYNA, CANONIKVS AC ZVP[P]AR1VS CRACOVIE[N]SIS ET
SEPVL[C]HRVM ANTE MAGNVM ALTARVM (!), QVI DEDIT MONSTRUM SVO SVMPTV CYM (!) PARARE
A. D. 1490. Zob. m.in. Katalog Zabytków Sztuki w Polsce, t. I: Woj. krakowskie, z. 6: Pow. krakowski, oprac. Józef
LEPIARCZYK, Warszawa 1951, s. 32, il. 48; Sztuka w Krakowie w latach 1350-1550. Wystawa urządzona w sześć-
setną rocznicę założenia Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1964, s. 163-164, nr 175, il. 34; Polen im Zeitalter
der Jagiellonen 1386-1572. Schallaburg 6. Mai - 2. November 1986, Konzeption u. wissenschaftliche Ausstellungslei-
tung Franciszek STOLOT, Wien 1986, s. 326-327, nr 166, il. 57; Jan SAMEK, Dzieje złotnictwa w Polsce, Warszawa
1993, s. 15-16, 62, il. 50, 51 i ostatnio REGULSKA 2015, t. I, s. 66-67, gdzie zestawienie wcześniejszej literatury,
it. II, il. I/ 186-195.