DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Artykuły
DOI article:Zadrożny, Tadeusz: Almanach wrocławski na rok 1495 w katalogu Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement, czyli o losach polskich zbiorów artystycznych w okresie II wojny ¬światowej*
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0891
Almanach wrocławski na rok 1495 w katalogu Sichergestellte Kunstwerke
877
DER GENERALGOUVERNEUR
DER SONDERBEAUFTRAGTE
FOR DIE SICHERUNG
DER KUNST. UND KULTURGUTER
10. Sichergestellte Kunstwerke
im Generalgouvernement, strona
z imiennym spisem
współpracowników i doradców
Sonderbeauftragte fur die
Erfassung und Sicherung
der Kunst- und Kulturschdtze,
Zbiory Specjalne IS PAN,
Warszawa. Repr. Piotr Jamski
9&t kr rafcn&fttid<ii Durtfifrm mirra brofragr:
Dr. Одет Феты, Ώ#, lir. lam Яraffi ВД Dr. fot .чет&ь,bmiu,
Dr. ta ^сЖ-ЗД ФтгеВД Dr. )ι« ЯОДвд, &khm Dr. fata Cttr,
&fa, Dr. Mart peehammer, ЗД Mublf nimi, ł%u.
да wlfa&falta (Qm work* ffiuta№ ктамда:
Pref, Ito. fa к traci, Ł Dr, Хет Иглист, ФстОД pref. Dr. Qrrt Жь
ЪВД, Tref Dr. Inter fykrlam fBfat, Dr. fitfylfor.Ш, Dr.W%kr.
2Ł Dr. ft_ Жет, ЭД'#.
, Stefentatyrtto mrtei hrraypw:
^harb ЯШИ Вдев. Fm Stal ее. Жж.
i plombowali dostęp do magazynów i pomieszczeń Biblioteki Jagiellońskiej oraz innych
instytucji naukowych Krakowa, w sprawozdaniu podkreślili, że z uwagi na kotłownię,
piwnicy w gmachu Biblioteki Jagiellońskiej zapieczętować nie mogli, a w niej znajdują się
jeszcze zbiory rękopisów (sprawozdanie dziś jest przechowywane w zespole dokumentów
Wernera Kudlicha w archiwum w Opawie46). Jak tuż po zakończonej wojnie wspominał
Edward Kuntze, ówczesny dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, przeniosło od 10 stycznia
1940 r. w ciągu sześciu dni dziesięciu Żydów pod kierownictwem Kudlicha rękopisy, inku-
nabuły i cimelia z piwnicy do dawnego magazynu. Niemcy usunęli pracowników meryto-
rycznych, pozostawili jedynie magazyniera Jana Pietrasa, który mieszkał w gmachu
biblioteki, i to jego nieustannie wzywano, by wyszukiwał książki i rękopisy dla Niemców,
którzy chcieli skorzystać ze zbiorów bibliotecznych. Takie rozwiązanie musiało zapewne
powodować zamieszanie i nie ułatwiało funkcjonariuszom Urzędu Pełnomocnika Spe-
cjalnego prac nad opisami konfiskowanych dzieł sztuki47.
Po zamknięciu i opieczętowaniu Biblioteki Jagiellońskiej oraz usunięciu z niej biblio-
tekarzy, Niemcy sami stworzyli sytuację, w której trudno im było dać sobie radę z wyszu-
kaniem w zbiorach biblioteki potrzebnych książek i rękopisów; już w grudniu 1939 r. ten
46 Zemsky Archiv v Opave, Werner Kudlich fond, Inv, c. 170, [sprawozdanie SS-Sturmbannfiihrera Heinricha Bolte z 6
XI 1939] - „Wichtig: Ein Teil der Handschriftensammlung befindet sich noch im Keller und konnte nur durch ein
schwaches Holzgitter verschlossen werden. Der Keller enthalt die Heizanlage. Sie darf aus technischen Griinden nicht
auBer Betrieb gesetzt werden. Der Keller wurde deshalb nicht versiegelt. Die dort befindliche Handschriftensammlung
muhte moglichst bald an einen sicheren Ort, d.h. dorthin wo sie normalerweise gestanden hat, gebracht werden [...]".
47 Edward KUNTZE, „Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września 1939 do 18
stycznia 1945 r.", Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, 25:1975, s. 6-10.
877
DER GENERALGOUVERNEUR
DER SONDERBEAUFTRAGTE
FOR DIE SICHERUNG
DER KUNST. UND KULTURGUTER
10. Sichergestellte Kunstwerke
im Generalgouvernement, strona
z imiennym spisem
współpracowników i doradców
Sonderbeauftragte fur die
Erfassung und Sicherung
der Kunst- und Kulturschdtze,
Zbiory Specjalne IS PAN,
Warszawa. Repr. Piotr Jamski
9&t kr rafcn&fttid<ii Durtfifrm mirra brofragr:
Dr. Одет Феты, Ώ#, lir. lam Яraffi ВД Dr. fot .чет&ь,bmiu,
Dr. ta ^сЖ-ЗД ФтгеВД Dr. )ι« ЯОДвд, &khm Dr. fata Cttr,
&fa, Dr. Mart peehammer, ЗД Mublf nimi, ł%u.
да wlfa&falta (Qm work* ffiuta№ ктамда:
Pref, Ito. fa к traci, Ł Dr, Хет Иглист, ФстОД pref. Dr. Qrrt Жь
ЪВД, Tref Dr. Inter fykrlam fBfat, Dr. fitfylfor.Ш, Dr.W%kr.
2Ł Dr. ft_ Жет, ЭД'#.
, Stefentatyrtto mrtei hrraypw:
^harb ЯШИ Вдев. Fm Stal ее. Жж.
i plombowali dostęp do magazynów i pomieszczeń Biblioteki Jagiellońskiej oraz innych
instytucji naukowych Krakowa, w sprawozdaniu podkreślili, że z uwagi na kotłownię,
piwnicy w gmachu Biblioteki Jagiellońskiej zapieczętować nie mogli, a w niej znajdują się
jeszcze zbiory rękopisów (sprawozdanie dziś jest przechowywane w zespole dokumentów
Wernera Kudlicha w archiwum w Opawie46). Jak tuż po zakończonej wojnie wspominał
Edward Kuntze, ówczesny dyrektor Biblioteki Jagiellońskiej, przeniosło od 10 stycznia
1940 r. w ciągu sześciu dni dziesięciu Żydów pod kierownictwem Kudlicha rękopisy, inku-
nabuły i cimelia z piwnicy do dawnego magazynu. Niemcy usunęli pracowników meryto-
rycznych, pozostawili jedynie magazyniera Jana Pietrasa, który mieszkał w gmachu
biblioteki, i to jego nieustannie wzywano, by wyszukiwał książki i rękopisy dla Niemców,
którzy chcieli skorzystać ze zbiorów bibliotecznych. Takie rozwiązanie musiało zapewne
powodować zamieszanie i nie ułatwiało funkcjonariuszom Urzędu Pełnomocnika Spe-
cjalnego prac nad opisami konfiskowanych dzieł sztuki47.
Po zamknięciu i opieczętowaniu Biblioteki Jagiellońskiej oraz usunięciu z niej biblio-
tekarzy, Niemcy sami stworzyli sytuację, w której trudno im było dać sobie radę z wyszu-
kaniem w zbiorach biblioteki potrzebnych książek i rękopisów; już w grudniu 1939 r. ten
46 Zemsky Archiv v Opave, Werner Kudlich fond, Inv, c. 170, [sprawozdanie SS-Sturmbannfiihrera Heinricha Bolte z 6
XI 1939] - „Wichtig: Ein Teil der Handschriftensammlung befindet sich noch im Keller und konnte nur durch ein
schwaches Holzgitter verschlossen werden. Der Keller enthalt die Heizanlage. Sie darf aus technischen Griinden nicht
auBer Betrieb gesetzt werden. Der Keller wurde deshalb nicht versiegelt. Die dort befindliche Handschriftensammlung
muhte moglichst bald an einen sicheren Ort, d.h. dorthin wo sie normalerweise gestanden hat, gebracht werden [...]".
47 Edward KUNTZE, „Dzieje Biblioteki Jagiellońskiej pod okupacją niemiecką w okresie od 1 września 1939 do 18
stycznia 1945 r.", Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, 25:1975, s. 6-10.