DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Karczewski, Antoni J. M.: W sprawie regulacji placu Krasińskich w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0083
(4)
W SPRAWIE REGULACJI PLACU KRASIŃSKICH
75
budowlę — dotychczasowy zamknięty pałacowy dziedziniec przeobraził się na
publiczny plac, dostępny wszystkim i zawsze. Nowowybudowany monumen-
talny gmach teatru oraz wzniesiona u schyłku panowania Stanisława Augusta
druga oficyna pałacowa, składająca się z dwóch piętrowych budynków, połączo-
nych przejazdem o architektonicznym ukształtowaniu, a zajmujących południowo
zachodni narożnik placu 1), utrwaliły nieregularny układ jego całości. Dwie
studnie, służące do wodopoju, znajdujące się w tym czasie na terenie placu,
otrzymały architektonicznie ukształtowane nakrycie według pomysłu Merliniego,
co pogłębiło jeszcze asymetryczność placu; studnie te były usytuowane na
,,martwych" pod względem komunikacyjnym miejscach, jedna znajdowała się na
osi ul. Miodowej służąc za punkt orientacyjny, — druga zaś leżała na osi starszej
oficyny, lecz nie na głównej osi pałacu; obie nie były należycie związane z naczel-
nym urbanistycznym akcentem placu, jaki stanowił sam pałac Rzeczypospolitej.
Wiatach 1808—-1815 opracowano plan regulacji Warszawy2), który prze-
widywał przedłużenie ul. Miodowej poprzez plac Krasińskich i poprzez budo-
wlane tereny za ul. Św. Jerską aż do Placu Muranowskiego. W związku z tym
projektem wyznaczono nową linię zabudowy południowo zachodniej części
Placu Krasińskich(ryc. 46), awr. i8ioSzpilowski opracował projekt regulacji placu
i plan3) wartowni i drwalni jakie zamierzano wznieść pomiędzy pałacem i jego now-
szą oficyną (od strony ul. Długiej). Jakkolwiek projektu nie zrealizowano, zasługuje
on jednak na bliższą uwagę ze względu na to, iż przewidywał utrzymanie domi-
nującego charakteru bryły pałacu w kompleksie otaczających go zabudowań
(rys. 45). Kontrast brył pałacu i jego oficyn złagodzono dopiero w 1822 r., gdy
starszą oficynę (ryc. 48) nadbudowano według projektu Aignera; nadbudowa ta
nie odbiła się jednak zbyt ujemnie na widoku całości placu, jak można to ocenić
z ryciny wykonanej w krótkim czasie po zakończeniu robót budowlanych (ryc 49).
Na rycinie tej uwidoczniono też nowe, wykonane w 1823 r. również według
projektu Aignera nakrycia studzien4), które zachowane zostały na dotychcza-
b T. SAWICKI o. c. 18.
2) Bibl. Ord. Krasińskich. Projekt regulacji wrysowano na plan zatytułowany: ,,Na mocy
zlecenia ...Ministra Policji... Plan miasta Warszawy na siedem Cyrkułów podzielony, przez
Macieja Zaczkowskiego, Kapitana Inżynierów Budowniczego Miasta Stołecznego Warszawy
sporządzony w r. 1808“.
3) Arch. Skarb. Plany. 30963. Arch. A. D., A. K. Rz. S. Wewn. 648 k. 18, 28, 31, 34-40,
117-118.
4) A. KRAUSHAR. Dawne pałace..., s. 16 oraz „rysunek" Dawny Pałac Krasińskich za
Księstwa Warszawskiego.
ST. ŁOZA. Słownik Architektów i Budowniczych Polaków, s. 16. Archiwum Akt
Dawnych Plany 1214
XLIX—2=n
W SPRAWIE REGULACJI PLACU KRASIŃSKICH
75
budowlę — dotychczasowy zamknięty pałacowy dziedziniec przeobraził się na
publiczny plac, dostępny wszystkim i zawsze. Nowowybudowany monumen-
talny gmach teatru oraz wzniesiona u schyłku panowania Stanisława Augusta
druga oficyna pałacowa, składająca się z dwóch piętrowych budynków, połączo-
nych przejazdem o architektonicznym ukształtowaniu, a zajmujących południowo
zachodni narożnik placu 1), utrwaliły nieregularny układ jego całości. Dwie
studnie, służące do wodopoju, znajdujące się w tym czasie na terenie placu,
otrzymały architektonicznie ukształtowane nakrycie według pomysłu Merliniego,
co pogłębiło jeszcze asymetryczność placu; studnie te były usytuowane na
,,martwych" pod względem komunikacyjnym miejscach, jedna znajdowała się na
osi ul. Miodowej służąc za punkt orientacyjny, — druga zaś leżała na osi starszej
oficyny, lecz nie na głównej osi pałacu; obie nie były należycie związane z naczel-
nym urbanistycznym akcentem placu, jaki stanowił sam pałac Rzeczypospolitej.
Wiatach 1808—-1815 opracowano plan regulacji Warszawy2), który prze-
widywał przedłużenie ul. Miodowej poprzez plac Krasińskich i poprzez budo-
wlane tereny za ul. Św. Jerską aż do Placu Muranowskiego. W związku z tym
projektem wyznaczono nową linię zabudowy południowo zachodniej części
Placu Krasińskich(ryc. 46), awr. i8ioSzpilowski opracował projekt regulacji placu
i plan3) wartowni i drwalni jakie zamierzano wznieść pomiędzy pałacem i jego now-
szą oficyną (od strony ul. Długiej). Jakkolwiek projektu nie zrealizowano, zasługuje
on jednak na bliższą uwagę ze względu na to, iż przewidywał utrzymanie domi-
nującego charakteru bryły pałacu w kompleksie otaczających go zabudowań
(rys. 45). Kontrast brył pałacu i jego oficyn złagodzono dopiero w 1822 r., gdy
starszą oficynę (ryc. 48) nadbudowano według projektu Aignera; nadbudowa ta
nie odbiła się jednak zbyt ujemnie na widoku całości placu, jak można to ocenić
z ryciny wykonanej w krótkim czasie po zakończeniu robót budowlanych (ryc 49).
Na rycinie tej uwidoczniono też nowe, wykonane w 1823 r. również według
projektu Aignera nakrycia studzien4), które zachowane zostały na dotychcza-
b T. SAWICKI o. c. 18.
2) Bibl. Ord. Krasińskich. Projekt regulacji wrysowano na plan zatytułowany: ,,Na mocy
zlecenia ...Ministra Policji... Plan miasta Warszawy na siedem Cyrkułów podzielony, przez
Macieja Zaczkowskiego, Kapitana Inżynierów Budowniczego Miasta Stołecznego Warszawy
sporządzony w r. 1808“.
3) Arch. Skarb. Plany. 30963. Arch. A. D., A. K. Rz. S. Wewn. 648 k. 18, 28, 31, 34-40,
117-118.
4) A. KRAUSHAR. Dawne pałace..., s. 16 oraz „rysunek" Dawny Pałac Krasińskich za
Księstwa Warszawskiego.
ST. ŁOZA. Słownik Architektów i Budowniczych Polaków, s. 16. Archiwum Akt
Dawnych Plany 1214
XLIX—2=n