Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (6.1938)

(9)

GRODNO

127


Fot. J. Jodkowski
Ryc. 59. Widok ogólny odkopanych murów górnej świątyni.

tem wędrówek różnych ludów, które je sobie wzajemnie w krwawych walkach
wydzierały.
W zaraniu dziejów Polski dzisiejszą Grodzieńszczyznę zamieszkiwali
Jadźwingowie (Jaćwież), ale docierali też tu i Słowianie. Kto założył Grodno -—
nie jest ustalone. Ostatnio wysunięto hipotezę o normandzkim pochodzeniu
Grodna1). Pierwsze wzmianki historyczne o Grodnie (Gorodno — Horodno)
znajdujemy w kronikach ruskich, t. zw. latopisie hipackim, gdzie pod r. 1128
wymieniono udzielnego księcia z Horodna 2). W XI i XII w. siedzieli tu Rusini,
a w XIII w. Litwini, staczający ciągłe walki z Krzyżakami i z Rusią. Kiedy
wpadło Grodno pod panowanie litewskie, dokładnie nie wiadomo. Według
kronikarzy ruskich w r. 1253 jest już Grodno w zupełnym władaniu litewskim.
Po wszystkich tych ludach, które się w owych zamierzchłych czasach przez
to miejsce przesunęły, pozostały na wzgórzu starego zamku ślady, pod postacią
wykopywanych przedmiotów ruchomych, jak oręż, klejnoty, przyrządy itp.,
świadczących o życiu domowym tych ludów, o ich zwyczajach, sposobie wojo-
wania itd., ale prócz tego pozostały też ślady ich działalności budowlanej:
szczątki różnych budowli, nieraz lepiej i dokładniej mówiące, aniżeli przedmioty
ruchome, o kulturze tych, co te budowle wznosili,
Pierwsze budowle, jakie przed wieloma wiekami tu powstały, były drew-
niane i miały na celu ufortyfikowanie miejsca. Samo naturalne położenie
1) JODKOWSKI, Grodno wczesnośredniowieczne, Warszawa 1934 r.,
Przegląd Hist. Wojsk. T. VII, z. 1.
2) J. JAKUBOWSKI, Gdzie leżało ,,Horodno" hipackiego letopisu. Ateneum Wileńskie
1930 r. VII, s. 419—424.