Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]
Biuletyn Historii Sztuki i Kultury — 6.1938

DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:
Sinko-Popielowa, Krystyna; Świszczowski, Stefan: Dwór obronny w Szymbarku
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0179

DWork-Logo
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
(II)

SZYMBARK

169

sieniu mostu broniono dojścia z okna piwnicz- \_ ITT
nego, umieszczonego na osi portalu. Dokoła ca- r— ■■■ .—
łego budynku wznosił się mur albo tylko pali- fu--r
sada na podmurowaniu. Dowodzą tego znale-
zione ślady: bruk z dzikich kamieni na wa-
pnie, ułożony od zachodu, rodzaj murowanego
fundamentu od południa, od północy zaś bruk
z płasko ułożonej cegły, kończący się resztką
muru z dzikich kamieni. Samych murów dwo-
ru bronił przede wszystkim obstrzał z naro- |D _JJ
żników, z okrągłych okienek i spoza okiennic.
Zachowane do dziś dnia latryny z otworami
pomiędzy konsolami nasuwają przypuszczenie,
że narożniki spełniały dawniej rolę maszykuł,
są tu bowiem wszystkie elementy tego syste-
mu obronnego: galeryjka na konsolach między
którymi mogły istnieć kiedyś otwory do lania
smoły połączone z systemem strzelnic, okien
itp. * 2). Niestety pod oknami nie znaleziono
w grubości murów otworów do lania smoły.
Zresztą często latryny miały formy identy-
czne z maszykułami albo prostszymi od
nich tzw. Pechnasen. O użyciu rozstrzygał =___
brak okien lub otworów wejściowych pod Ryc. 97. Okno I p. fasady półn.
latrynami2).
O ile narożniki pozwalały na strzał równoległy do fasady, to strzelnice
w okiennicach korpusu pozwalały na odparcie ataku strzałem do niej prosto-
padłym. Do dalszych celów strzelano ze strzelnic attyki. Tyle mówią mury.
Wiadomości archiwalne nie rzucają wiele światła na powstanie i dzieje
obronnego dworu w Szymbarku. Wiadomo jedynie, że w wieku XVI właści-
cielami jego byli Gładyszowie h. Gryf, spośród których Komornicki wy-
mienia Jana (1513 ?), Erazma, Stanisława (1552/3) i Szymona (1581). Wia-
domość o zniszczeniu dworu przez wojska Rakoczego jest bardzo wąt-
pliwa 3). Musimy też powtórzyć za Komornickim, że datować
tę budowę (w przybliżeniu) możemy jedynie na podstawie podobieństw z innymi
zabytkami.
Niestety nie ma dziś w Polsce dworu o takiej samej konstrukcji całości
jak Szymbark. Rozkład planu zbliżonego do planu naszego dworu (parter)


x) Definicja O. PIPERA Burgenkunde, Miinchen u. Leipzig 1905, s. 337.
2) Por. PIPER 1. c. s. 450.
3) Por. ŁUSZCZKIEWICZ 1. c. 205; TOMKOWICZ 1. c. 39; KOMORNICKI 1. c. 83.
 
Annotationen