DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Sinko-Popielowa, Krystyna; Świszczowski, Stefan: Dwór obronny w Szymbarku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0183
(i5)
SZYMBARK
173
pewność daty Szymbarku nie pozwala
naturalnie na wysnuwanie śmielszych
wniosków. Miękko wycinane zęby spo-
tykamy w Czechach dość często. Wy-
starczy przypomnieć koronkę praskie-
go domu ,,U zlate labute" zbudowa-
nego przez jakiegoś Włocha w roku
15891). Podobieństwo zachodzi tu tyl-
ko w poszczególnych elementach. Je-
szcze raz zaznaczamy, że w dzisiejszym
stanie badań można podać tu jedynie
fakty bez wysnuwania dalej idących
wniosków. Nie od rzeczy będzie też
przypomnieć o zwieńczeniu renesan-
sowej bramki w Klatoyy2), o ster-
czynach domu w Budejovicach3), sterczynach muru zamykającego dzie-
dziniec pałacu Schwarzenbergów w Pradze (1563 r.) 4) itp. Osobliwością
czeskich attyk są zęby o zupełnie fantastycznych kształtach, gdzie miękkie spływy
przechodzą w ostre wycięcia. Taka jest też koronka Szymbarku, ten sam duch
stworzył attyki (czy raczej szczyciki zakrywające poszczególne daszki) w praskich
domach na ulicy Jilske nr 436, lub przy ulicy Nerudove, nr 249 5). Fanta-
styczne sterczyny koronki znamy też ze Spiszą. Żeby nie mnożyć przykładów
wymienię tylko dom Munka w Preszowie 6), (całość attyki, różni się w bardzo
wielu szczegółach). Husarski uważa także i attyki spiskie za podległe wpły-
wom Polski7). Dalsze badania będą mogły stwierdzić słuszność takiego twier-
dzenia, ,,odwrócić" wpływy lub przyjąć wspólne źródło form.
Jeżeli chodzi o inne motywy, to można wspomnieć o podobieństwie portali
czeskiego pałacu w Jindrichovym Hradcu (stawianym przez Włochów w dru-
giej połowie XVI w.) do portalu z rozetkami w Szymbarku 8). Pałac czeski,
przypominający przede wszystkim pałac w Baranowie9) świadczy zresztą
jedynie o pewnej modzie późnego renesansu. Próżno w nim szukać bliższych
analogii z Szymbarkiem.
1) Por. A. BALSANEK, Stity a motivy attikove w ćeske renaissanci, Praha 1902, s. 36, 45.
2) 1. c. obr. 82.
3) 1. c. obr. 13.
4) HUSARSKI 1. c. s. 50, fig. na s. 45.
5) BALSANEK 1. c. obr. 17, 34.
6) Por. HUSARSKI 1. c. ryc. na s. 45.
7) 1. c. R. III.
8) Soupis Pamitek Historickych a Umeleckych v Kralovivstvi Ceskem XIV, Praha 1901,
s- 37. 40, 43-
9) K. SINKO, Santi Gucci, Kraków 1933, s. 71.
SZYMBARK
173
pewność daty Szymbarku nie pozwala
naturalnie na wysnuwanie śmielszych
wniosków. Miękko wycinane zęby spo-
tykamy w Czechach dość często. Wy-
starczy przypomnieć koronkę praskie-
go domu ,,U zlate labute" zbudowa-
nego przez jakiegoś Włocha w roku
15891). Podobieństwo zachodzi tu tyl-
ko w poszczególnych elementach. Je-
szcze raz zaznaczamy, że w dzisiejszym
stanie badań można podać tu jedynie
fakty bez wysnuwania dalej idących
wniosków. Nie od rzeczy będzie też
przypomnieć o zwieńczeniu renesan-
sowej bramki w Klatoyy2), o ster-
czynach domu w Budejovicach3), sterczynach muru zamykającego dzie-
dziniec pałacu Schwarzenbergów w Pradze (1563 r.) 4) itp. Osobliwością
czeskich attyk są zęby o zupełnie fantastycznych kształtach, gdzie miękkie spływy
przechodzą w ostre wycięcia. Taka jest też koronka Szymbarku, ten sam duch
stworzył attyki (czy raczej szczyciki zakrywające poszczególne daszki) w praskich
domach na ulicy Jilske nr 436, lub przy ulicy Nerudove, nr 249 5). Fanta-
styczne sterczyny koronki znamy też ze Spiszą. Żeby nie mnożyć przykładów
wymienię tylko dom Munka w Preszowie 6), (całość attyki, różni się w bardzo
wielu szczegółach). Husarski uważa także i attyki spiskie za podległe wpły-
wom Polski7). Dalsze badania będą mogły stwierdzić słuszność takiego twier-
dzenia, ,,odwrócić" wpływy lub przyjąć wspólne źródło form.
Jeżeli chodzi o inne motywy, to można wspomnieć o podobieństwie portali
czeskiego pałacu w Jindrichovym Hradcu (stawianym przez Włochów w dru-
giej połowie XVI w.) do portalu z rozetkami w Szymbarku 8). Pałac czeski,
przypominający przede wszystkim pałac w Baranowie9) świadczy zresztą
jedynie o pewnej modzie późnego renesansu. Próżno w nim szukać bliższych
analogii z Szymbarkiem.
1) Por. A. BALSANEK, Stity a motivy attikove w ćeske renaissanci, Praha 1902, s. 36, 45.
2) 1. c. obr. 82.
3) 1. c. obr. 13.
4) HUSARSKI 1. c. s. 50, fig. na s. 45.
5) BALSANEK 1. c. obr. 17, 34.
6) Por. HUSARSKI 1. c. ryc. na s. 45.
7) 1. c. R. III.
8) Soupis Pamitek Historickych a Umeleckych v Kralovivstvi Ceskem XIV, Praha 1901,
s- 37. 40, 43-
9) K. SINKO, Santi Gucci, Kraków 1933, s. 71.