DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Glinka, Jan: Choroszcz: letnia rezydencja hetmańska w XVIII stuleciu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0191
(5)
CHOROSZCZ
181
posadzenia tych drzew przed oknami oficyn,
a więc w miejscu z nimi związanym, wy-
znacza budowę w terminie poprzedzającym,
w przybliżeniu rok 1740. Kordegarda i dom
przeciwległy wymagały w r. 1772 ogólnej
naprawy, choć nakryte były dachówkąx);
zużycie ich potrzebowało upływu lat kilku-
dziesięciu. Niepodobna przypuścić aby te
najmniej ważne budynki powstały wcześniej
od reszty zespołu pałacowego. Wszystkie
przytoczone okoliczności zgodnie potwier-
dzają datę budowy pałacu przed r. 1740.
Ryc. 107. Pawilon pałacowy, fasada . .
od strony dziedzińca (rekonstrukcja). 3.rchlt6KturZ6 GWOch. SĘ.S16Qmch
pawilonów, w planie kwadratowych,
przeważał pionowy kierunek przestrzenny (ryc. 107). Podobnie jak tam biegły
lizeny, lecz odmienne ustosunkowanie otworów i brak akcentów podłużnych
wzmacniały pęd ku górze. Zwrócone ku sobie fasady frontowe pawilonów miały
na obu piętrach otwory dociągnięte aż do poziomu posadzek: na górze pół-bal-
kony zabezpieczone balustradami, u dołu wysokie drzwi prowadzące bezpo-
średnio na szerokie tarasy kamienne. Tarasy całą powierzchnią i bokami prze-
chodziły w stopnie, które przydawały lekkości ścianie i wiązały ją z dziedzińcem.
W pozostałych licach pawilonów, zamiast drzwi do parku, były na parterze okna
we framugach otwartych do samego dołu. Stromy dach czterospadowy z komi-
nem na środku dopełniał sformowania bryły 1 2).
W zespole budowli pałacowych, grającym swobodnie przeciwieństwami,
para największych rozmiarami oficyn 3) miała nowe zadanie, zwężała pole widze-
nia i kierowała je do cour d’honneur(ryc. 108—no). Służyły temu celowi: znacz-
niejsze rozmiary bloków, rozciągnięte ich kształty, podłużne ustawienie i daleko
skromniejsze fasady. Nad rozczłonkowaniem pionowym, złagodzonym przez
boniowanie, przeważały optycznie szeregi okien i kominów, dążące naprzód.
Delikatnie zarysowane lukarny ożywiały obszerne płaszczyzny dachów. Asy-
metria oficyny kuchennej, polegająca na niespodzianym umieszczeniu z jednego
boku trzech kolejnych balkonów z drzwiami, sklepionymi półkolem, otwierała
fasadę w stronę budynku głównego; przeciwległa oficyna miała w tym miejscu
lizeny bliźniacze 4). Kunsztownie strzyżone kasztany rosły niskimi rzędami,
po trzynaście z każdej strony, przed oknami oficyn 5).
1) Ibid. 2Ó2v.
2) Ibid. 248—255.
3) Ibid. 255—2Ó2v.
4) Fotografie autora 1932.
°) Arch. Gł. Akt Dawn., akta pódl. 8904, 263.
CHOROSZCZ
181
posadzenia tych drzew przed oknami oficyn,
a więc w miejscu z nimi związanym, wy-
znacza budowę w terminie poprzedzającym,
w przybliżeniu rok 1740. Kordegarda i dom
przeciwległy wymagały w r. 1772 ogólnej
naprawy, choć nakryte były dachówkąx);
zużycie ich potrzebowało upływu lat kilku-
dziesięciu. Niepodobna przypuścić aby te
najmniej ważne budynki powstały wcześniej
od reszty zespołu pałacowego. Wszystkie
przytoczone okoliczności zgodnie potwier-
dzają datę budowy pałacu przed r. 1740.
Ryc. 107. Pawilon pałacowy, fasada . .
od strony dziedzińca (rekonstrukcja). 3.rchlt6KturZ6 GWOch. SĘ.S16Qmch
pawilonów, w planie kwadratowych,
przeważał pionowy kierunek przestrzenny (ryc. 107). Podobnie jak tam biegły
lizeny, lecz odmienne ustosunkowanie otworów i brak akcentów podłużnych
wzmacniały pęd ku górze. Zwrócone ku sobie fasady frontowe pawilonów miały
na obu piętrach otwory dociągnięte aż do poziomu posadzek: na górze pół-bal-
kony zabezpieczone balustradami, u dołu wysokie drzwi prowadzące bezpo-
średnio na szerokie tarasy kamienne. Tarasy całą powierzchnią i bokami prze-
chodziły w stopnie, które przydawały lekkości ścianie i wiązały ją z dziedzińcem.
W pozostałych licach pawilonów, zamiast drzwi do parku, były na parterze okna
we framugach otwartych do samego dołu. Stromy dach czterospadowy z komi-
nem na środku dopełniał sformowania bryły 1 2).
W zespole budowli pałacowych, grającym swobodnie przeciwieństwami,
para największych rozmiarami oficyn 3) miała nowe zadanie, zwężała pole widze-
nia i kierowała je do cour d’honneur(ryc. 108—no). Służyły temu celowi: znacz-
niejsze rozmiary bloków, rozciągnięte ich kształty, podłużne ustawienie i daleko
skromniejsze fasady. Nad rozczłonkowaniem pionowym, złagodzonym przez
boniowanie, przeważały optycznie szeregi okien i kominów, dążące naprzód.
Delikatnie zarysowane lukarny ożywiały obszerne płaszczyzny dachów. Asy-
metria oficyny kuchennej, polegająca na niespodzianym umieszczeniu z jednego
boku trzech kolejnych balkonów z drzwiami, sklepionymi półkolem, otwierała
fasadę w stronę budynku głównego; przeciwległa oficyna miała w tym miejscu
lizeny bliźniacze 4). Kunsztownie strzyżone kasztany rosły niskimi rzędami,
po trzynaście z każdej strony, przed oknami oficyn 5).
1) Ibid. 2Ó2v.
2) Ibid. 248—255.
3) Ibid. 255—2Ó2v.
4) Fotografie autora 1932.
°) Arch. Gł. Akt Dawn., akta pódl. 8904, 263.