DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Glinka, Jan: Choroszcz: letnia rezydencja hetmańska w XVIII stuleciu
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0200
190
JAN GLINKA
(14)
Ryc. 115. Choroszcz, klasztor dominikanów 1756.
Gabinet Rycin Uniwersytetu J. P. 187/149.
budowle dominikańskie; postawione znowu z drzewa, przetrwały do r. 1756
gdy Jan Klemens Branicki na ich miejsce ufundował murowany kościół
z klasztorem 1).
Z boku przylegał piętrowy pod wysokim dachem gmach klasztorny, który
z kościołem tworzył zamknięty czworobok, okalający podwórze wewnętrzne 2).
Wydłużona fasada frontowa klasztoru, monotonnie rozczłonkowana lizenami,
nosiła cechy budownictwa saskiego; cofnięcie o dwa metry i niewidoczność dachu
jednospadowego w odcinku dotykającym świątyni świadcżyły o zamiarze całko-
witego podporządkowania kościołowi (ryc. 115).
Po spłonięciu wieży wskutek działań wojennych w r. 1915 nakryto ją heł-
mem niższym i w ogóle różniącym się od pierwowzoru, a w r. 1918 do jedynej
nawy przybudowano dwie boczne w postaci płaskich pawilonów, które świątynię
zniekształciły rażąco (ryc. 116). Zarazem dla powiększenia placu cmentarnego
wyburzono obie najbliższe części klasztoru: odcinek fasady z dachem jedno-
spadowym i w przeciwnym końcu refektarz o dziewięciu oknach oświetlających
ściany i sklepienie zdobne freskami 3); tym sposobem klasztorowi odjęto rów-
nież logikę kompozycyjną.
Wnętrze kościoła uposażone było bogato: malowana dekoracja iluzjoni-
styczna ścian i sklepienia, sześć ołtarzy bocznych, liczne urządzenia •— wszystko
utrzymane w rozkwitłym stylu Ludwika XV. Od tamtego czasu dekorację
ścienną odnawiano wielokrotnie, po raz ostatni około r. 1919, ale bez deformacji;
x) Ibid.., inwentarz kościoła 28. II. 1839. Arch. kość. w Białymstoku, inwentarze kościoła
choroskiego 1870 i 1871.
2) Gabinet Rycin Uniwersytetu J. P., 187/147.
3) Ant. MACKIEWICZ, Miasteczko Choroszcz, Litwa i Ruś, czerwiec 1913 —opisuje
oglądany przez siebie refektarz z freskami, które wtedy już były zniszczone.
JAN GLINKA
(14)
Ryc. 115. Choroszcz, klasztor dominikanów 1756.
Gabinet Rycin Uniwersytetu J. P. 187/149.
budowle dominikańskie; postawione znowu z drzewa, przetrwały do r. 1756
gdy Jan Klemens Branicki na ich miejsce ufundował murowany kościół
z klasztorem 1).
Z boku przylegał piętrowy pod wysokim dachem gmach klasztorny, który
z kościołem tworzył zamknięty czworobok, okalający podwórze wewnętrzne 2).
Wydłużona fasada frontowa klasztoru, monotonnie rozczłonkowana lizenami,
nosiła cechy budownictwa saskiego; cofnięcie o dwa metry i niewidoczność dachu
jednospadowego w odcinku dotykającym świątyni świadcżyły o zamiarze całko-
witego podporządkowania kościołowi (ryc. 115).
Po spłonięciu wieży wskutek działań wojennych w r. 1915 nakryto ją heł-
mem niższym i w ogóle różniącym się od pierwowzoru, a w r. 1918 do jedynej
nawy przybudowano dwie boczne w postaci płaskich pawilonów, które świątynię
zniekształciły rażąco (ryc. 116). Zarazem dla powiększenia placu cmentarnego
wyburzono obie najbliższe części klasztoru: odcinek fasady z dachem jedno-
spadowym i w przeciwnym końcu refektarz o dziewięciu oknach oświetlających
ściany i sklepienie zdobne freskami 3); tym sposobem klasztorowi odjęto rów-
nież logikę kompozycyjną.
Wnętrze kościoła uposażone było bogato: malowana dekoracja iluzjoni-
styczna ścian i sklepienia, sześć ołtarzy bocznych, liczne urządzenia •— wszystko
utrzymane w rozkwitłym stylu Ludwika XV. Od tamtego czasu dekorację
ścienną odnawiano wielokrotnie, po raz ostatni około r. 1919, ale bez deformacji;
x) Ibid.., inwentarz kościoła 28. II. 1839. Arch. kość. w Białymstoku, inwentarze kościoła
choroskiego 1870 i 1871.
2) Gabinet Rycin Uniwersytetu J. P., 187/147.
3) Ant. MACKIEWICZ, Miasteczko Choroszcz, Litwa i Ruś, czerwiec 1913 —opisuje
oglądany przez siebie refektarz z freskami, które wtedy już były zniszczone.