DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Henneberg, Wilhelm Karol: Kościół św. Idziego w Inowłodzu
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0224
214
W. K. HENNEBERG
(17)
składową fryzów arkadkowych
nawy oraz wieży. Obróbka ich
posiada wysoki poziom romań-
skiej techniki kamieniarskiej,
wykonanej cienkim spiczastym
dłutem. Charakterystyczne ce-
chy tej obróbki polegają na
tym, że wszelkie zetknięcia się
powierzchni posiadają szersze
lub węższe paski na skos dłu-
tem, obrobione. Wałki lub po-
wierzchnie wklęsłe wykonane są
tym samym dłutem lecz wzdłuż.
Płytki gzymsowe posiadają na-
tomiast szersze paski krańcowe
obrobione na skos, przy pozostawieniu między nimi parocentymetrowego bar-
dziej plastycznego paska obrobionego wzdłuż spiczastym dłutem.
Najciekawsze ze względu na rysunek okroju, są gzymsy, które wieńczyły
górną część fryzu arkadkowego. Jedne z nich są proste, inne posiadają krzywizny
o promieniu około 2,60—3,00 m. Bliższe studium okroju ujawniło sposób jego
wykreślenia: cały profil poza płytką górną zamyka się w części koła wykreślonego
promieniem długości 8 cm; na trzech ósmych tego koła są wykreślone: dolny
wałek o średnicy 4 cm (1/8 okręgu koła), wyżej — zakreślona promieniem średnicy
wałka dolnego powierzchnia wklęsła (1/8 okręgu koła) i wreszcie górny wałek
o średnicy dolnego łączący się uskokiem z górną płytką gzymsu, która uzupeł-
nia całą wysokość gzymsu do wymiaru 24 cm (rys. 132). Profil gzymsu pochy-
lony jest w stosunku 1 : 2 (65°) przy wysunięciu górnej płytki od punktu pod-
stawy 8,45 cm. Zanotowane pochylenie zewnętrznej płaszczyzny gzymsu jest
charakterystyczne dla romańszczyzny i staje się w gotyku o wiele bardziej
strome.
Inny typ gzymsu, którego liczne fragmenty znaleziono w formie prostych
i zaokrąglonych odcinków — jest to gzyms składający się z dwóch równych czę-
ści: pionowej i skośnej, odchylonej o 4—6 cm. Wysokość jego wynosi 16—20 cm.
Część skośna w jednym z okrojów jest regularną płaszczyzną, w innym lekko
wklęśniętą i obrobiona tą samą techniką, co grupa wyżej opisanych. Gzymsy te
są składową częścią fryzu arkadkowego o typie dość rozpowszechnionym w epoce
romańskiej.
6. Ciekawą grupą obrobionych kamieni są płyty piaskowcowe różnej
długości, o przybliżonej szerokości 50 cm (ryc. 133) i grubości około
12 cm. Płyty te ucięte w formie pasów kamienia obrobione są z jednej strony,
tj. na wierzchu, techniką jodełkową, charakterystyczną dla budownictwa romań-
skiego.
W. K. HENNEBERG
(17)
składową fryzów arkadkowych
nawy oraz wieży. Obróbka ich
posiada wysoki poziom romań-
skiej techniki kamieniarskiej,
wykonanej cienkim spiczastym
dłutem. Charakterystyczne ce-
chy tej obróbki polegają na
tym, że wszelkie zetknięcia się
powierzchni posiadają szersze
lub węższe paski na skos dłu-
tem, obrobione. Wałki lub po-
wierzchnie wklęsłe wykonane są
tym samym dłutem lecz wzdłuż.
Płytki gzymsowe posiadają na-
tomiast szersze paski krańcowe
obrobione na skos, przy pozostawieniu między nimi parocentymetrowego bar-
dziej plastycznego paska obrobionego wzdłuż spiczastym dłutem.
Najciekawsze ze względu na rysunek okroju, są gzymsy, które wieńczyły
górną część fryzu arkadkowego. Jedne z nich są proste, inne posiadają krzywizny
o promieniu około 2,60—3,00 m. Bliższe studium okroju ujawniło sposób jego
wykreślenia: cały profil poza płytką górną zamyka się w części koła wykreślonego
promieniem długości 8 cm; na trzech ósmych tego koła są wykreślone: dolny
wałek o średnicy 4 cm (1/8 okręgu koła), wyżej — zakreślona promieniem średnicy
wałka dolnego powierzchnia wklęsła (1/8 okręgu koła) i wreszcie górny wałek
o średnicy dolnego łączący się uskokiem z górną płytką gzymsu, która uzupeł-
nia całą wysokość gzymsu do wymiaru 24 cm (rys. 132). Profil gzymsu pochy-
lony jest w stosunku 1 : 2 (65°) przy wysunięciu górnej płytki od punktu pod-
stawy 8,45 cm. Zanotowane pochylenie zewnętrznej płaszczyzny gzymsu jest
charakterystyczne dla romańszczyzny i staje się w gotyku o wiele bardziej
strome.
Inny typ gzymsu, którego liczne fragmenty znaleziono w formie prostych
i zaokrąglonych odcinków — jest to gzyms składający się z dwóch równych czę-
ści: pionowej i skośnej, odchylonej o 4—6 cm. Wysokość jego wynosi 16—20 cm.
Część skośna w jednym z okrojów jest regularną płaszczyzną, w innym lekko
wklęśniętą i obrobiona tą samą techniką, co grupa wyżej opisanych. Gzymsy te
są składową częścią fryzu arkadkowego o typie dość rozpowszechnionym w epoce
romańskiej.
6. Ciekawą grupą obrobionych kamieni są płyty piaskowcowe różnej
długości, o przybliżonej szerokości 50 cm (ryc. 133) i grubości około
12 cm. Płyty te ucięte w formie pasów kamienia obrobione są z jednej strony,
tj. na wierzchu, techniką jodełkową, charakterystyczną dla budownictwa romań-
skiego.