DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Wojciechowski, Jaroslaw: Zamek Batorego w Grodnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0247
(33)
GRODNO
237
Ryc. 155. Renesansowy gzyms okna parteru.
miejsca; pozostaje zatem tylko liczba dwóch okien bliźnich, z akcentem
środkowego filarka i środkowej konsoli, jako osi odpowiadającej osi architekto-
nicznej fasady (dwudział Zubrzyckiego) — rozwiązanie, które ze względu
na całość wykusza jak i na całość fasady uważam za najprawdopodobniejsze.
Takie samo okno — 0,80 m szerokości ale już tylko jedno, umieszczone po
obydwu stronach w ściankach bocznych wykusza, daje, przy szerokości filar-
ków 0,20 m, odpowiadającej grubości konsoli, wyskok wykusza — 1,20 m.
Jest to miara, która odpowiada wyskokowi konsoli o trzech uskokach, odtworzo-
nej na podstawie fragmentów, a jednocześnie także i wyskokowi wykuszy naroż-
nych. Wszystko zatem, jak widać, wiąże się tu w jedną logiczną całość.
4. Okna. Po odbiciu tynków na ścianach zewnętrznych ukazały się
ślady przesklepionych płaskim łukiem, zamurowanych wnęk, należących do
budowy Batorego, gdyż wyrobionych w murze z tego czasu; po odkuciu nie-
których z tych wnęk ukazały się w nich zarysy pierwotnych otworów okiennych
(ślepych, to znaczy bez ram), z czego wynikało, że wnęki nic nie miały wspólnego
z właściwą architekturą, lecz były konstrukcyjnymi i służyły do wprawiania
w nie kamiennych obramień1). Miejsca tych framug dały możność ustalenia miejsc
położenia poszczególnych otworów pierwotnych, ślady zaś samych otworów —-
ich wielkości i kształtu (ryc. 154).
Okna były zmieniane kilkakrotnie. Same otwory okienne uległy zniekształ-
ceniu już przy wydzieraniu obramień kamiennych w czasie odbudowy Paca2).
Rozglifieńia zaś, wówczas pozostawione na ogół nienaruszonymi, uległy znisz-
-1) Sposób wmurowywania kamiennych obramień w zawczasu zostawione w murze wnęki —
widać bardzo dokładnie na ilustracji, przedstawiającej ruiny zamku w Modliszewicach — Spra-
wozdania Komisji do badań historii sztuki w Polsce VIII, fig. 30, s. 193—194.
2) Że działo się to w czasie odbudowy Paca, tego dowodem jest, że renesansowe fragmenty
architektoniczne, do budowy Batorego należące, znaleziono obecnie przeważnie w murach
pacowskich.
GRODNO
237
Ryc. 155. Renesansowy gzyms okna parteru.
miejsca; pozostaje zatem tylko liczba dwóch okien bliźnich, z akcentem
środkowego filarka i środkowej konsoli, jako osi odpowiadającej osi architekto-
nicznej fasady (dwudział Zubrzyckiego) — rozwiązanie, które ze względu
na całość wykusza jak i na całość fasady uważam za najprawdopodobniejsze.
Takie samo okno — 0,80 m szerokości ale już tylko jedno, umieszczone po
obydwu stronach w ściankach bocznych wykusza, daje, przy szerokości filar-
ków 0,20 m, odpowiadającej grubości konsoli, wyskok wykusza — 1,20 m.
Jest to miara, która odpowiada wyskokowi konsoli o trzech uskokach, odtworzo-
nej na podstawie fragmentów, a jednocześnie także i wyskokowi wykuszy naroż-
nych. Wszystko zatem, jak widać, wiąże się tu w jedną logiczną całość.
4. Okna. Po odbiciu tynków na ścianach zewnętrznych ukazały się
ślady przesklepionych płaskim łukiem, zamurowanych wnęk, należących do
budowy Batorego, gdyż wyrobionych w murze z tego czasu; po odkuciu nie-
których z tych wnęk ukazały się w nich zarysy pierwotnych otworów okiennych
(ślepych, to znaczy bez ram), z czego wynikało, że wnęki nic nie miały wspólnego
z właściwą architekturą, lecz były konstrukcyjnymi i służyły do wprawiania
w nie kamiennych obramień1). Miejsca tych framug dały możność ustalenia miejsc
położenia poszczególnych otworów pierwotnych, ślady zaś samych otworów —-
ich wielkości i kształtu (ryc. 154).
Okna były zmieniane kilkakrotnie. Same otwory okienne uległy zniekształ-
ceniu już przy wydzieraniu obramień kamiennych w czasie odbudowy Paca2).
Rozglifieńia zaś, wówczas pozostawione na ogół nienaruszonymi, uległy znisz-
-1) Sposób wmurowywania kamiennych obramień w zawczasu zostawione w murze wnęki —
widać bardzo dokładnie na ilustracji, przedstawiającej ruiny zamku w Modliszewicach — Spra-
wozdania Komisji do badań historii sztuki w Polsce VIII, fig. 30, s. 193—194.
2) Że działo się to w czasie odbudowy Paca, tego dowodem jest, że renesansowe fragmenty
architektoniczne, do budowy Batorego należące, znaleziono obecnie przeważnie w murach
pacowskich.