DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Wojciechowski, Jaroslaw: Zamek Batorego w Grodnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0249
(35)
GRODNO
239
Ryc. 157. Renesansowy fryz okna I piętra.
formę kwadratu, a szerokość ich, zależna od szerokości drzwi, wynosiła, jak
sądzić można z ogólnego rytmu fasady, również 1 m.
Co do okien piętra, to szerokość ich możemy ustalić dokładnie na zasadzie
istniejących śladów w naturze; wynosiła ona 1,80 m. Wysokość, której, jak
już zaznaczyłem, dziś brakuje — ustala się na zasadzie analogii z proporcją okna
parteru, tj. przyjmując taki sam jak tam stosunek szerokości do wysokości, czyli
4 : 7. Wysokość okna wypadnie wówczas 3,15 m i tę też miarę przyjąłem, sto-
sując ją dla wszystkich okien I piętra, z wyjątkiem tych okien od strony podwórza,
które leżą na osiach węższych okien parteru, a co znów wypływa z ogólnego
rytmu okien tej fasady. Szerokość tych okien przyjąłem = 1,35 m.
Architekturę okien odtworzono na zasadzie znalezionych fragmentów.
Okno I piętra w dwóch wariantach (ryc. 158—159 por. 157). Za właściwsze
należałoby uznać może odtworzenie okna I piętra według drugiego wariantu.
Rama bowiem z rozetkami, zastosowana w pierwszym wariancie, jest raczej
ramą portalową, a nie okienną. Przyznać jednak trzeba, że okno z ramą z ro-
zetkami lepiej by i charakterem ornamentacji i względnym swym bogactwem
harmonizowało z wykuszami narożnymi.
Okna I piętra na fasadzie od strony miasta były, jeśli chodzi o same tylko
otwory, wszystkie jednakowe, i posiadały wymiary, podane wyżej dla okna
szerszego, tj.: 1,80 X 3,15 m. Ale ponieważ framugi okien krańcowych na tej
fasadzie (tj. okien przy wykuszach narożnych), jak również takież framugi w obu
ścianach bocznych (okien również przy wykuszach narożnych) są szersze od
wszystkich innych o 0,40 m, oznacza to, że okna, które w nich siedziały, musiały
mieć bogatsze, szersze obramienia. Oba warianty mojej rekon-
strukcji stosują się do okien o tym szerszym obramieniu: prócz ramy mamy tutaj
jeszcze lizenki boczne z kroksztynami. Okna przy wykuszach (cztery tylko !) były
ozdobniejsze, pozostałe okna wyobrazić sobie należy bez konsoli, z samymi
tylko ramami, a więc w formach skromniejszych, co zgadza się doskonale z całą
kompozycją fasad (ryc. 160).
5. Attyka. Widoczny, nie zasłonięty attyką dach na budowli zamkowej,
powstałej u nas pod koniec XVI wieku, nie byłby może niemożliwością. W tym
GRODNO
239
Ryc. 157. Renesansowy fryz okna I piętra.
formę kwadratu, a szerokość ich, zależna od szerokości drzwi, wynosiła, jak
sądzić można z ogólnego rytmu fasady, również 1 m.
Co do okien piętra, to szerokość ich możemy ustalić dokładnie na zasadzie
istniejących śladów w naturze; wynosiła ona 1,80 m. Wysokość, której, jak
już zaznaczyłem, dziś brakuje — ustala się na zasadzie analogii z proporcją okna
parteru, tj. przyjmując taki sam jak tam stosunek szerokości do wysokości, czyli
4 : 7. Wysokość okna wypadnie wówczas 3,15 m i tę też miarę przyjąłem, sto-
sując ją dla wszystkich okien I piętra, z wyjątkiem tych okien od strony podwórza,
które leżą na osiach węższych okien parteru, a co znów wypływa z ogólnego
rytmu okien tej fasady. Szerokość tych okien przyjąłem = 1,35 m.
Architekturę okien odtworzono na zasadzie znalezionych fragmentów.
Okno I piętra w dwóch wariantach (ryc. 158—159 por. 157). Za właściwsze
należałoby uznać może odtworzenie okna I piętra według drugiego wariantu.
Rama bowiem z rozetkami, zastosowana w pierwszym wariancie, jest raczej
ramą portalową, a nie okienną. Przyznać jednak trzeba, że okno z ramą z ro-
zetkami lepiej by i charakterem ornamentacji i względnym swym bogactwem
harmonizowało z wykuszami narożnymi.
Okna I piętra na fasadzie od strony miasta były, jeśli chodzi o same tylko
otwory, wszystkie jednakowe, i posiadały wymiary, podane wyżej dla okna
szerszego, tj.: 1,80 X 3,15 m. Ale ponieważ framugi okien krańcowych na tej
fasadzie (tj. okien przy wykuszach narożnych), jak również takież framugi w obu
ścianach bocznych (okien również przy wykuszach narożnych) są szersze od
wszystkich innych o 0,40 m, oznacza to, że okna, które w nich siedziały, musiały
mieć bogatsze, szersze obramienia. Oba warianty mojej rekon-
strukcji stosują się do okien o tym szerszym obramieniu: prócz ramy mamy tutaj
jeszcze lizenki boczne z kroksztynami. Okna przy wykuszach (cztery tylko !) były
ozdobniejsze, pozostałe okna wyobrazić sobie należy bez konsoli, z samymi
tylko ramami, a więc w formach skromniejszych, co zgadza się doskonale z całą
kompozycją fasad (ryc. 160).
5. Attyka. Widoczny, nie zasłonięty attyką dach na budowli zamkowej,
powstałej u nas pod koniec XVI wieku, nie byłby może niemożliwością. W tym