DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Wojciechowski, Jaroslaw: Zamek Batorego w Grodnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0276
266
JAROSŁAW WOJCIECHOWSKI
(62)
Ryc. 171. Widok Starego Zamku po przebudowie Saskiej. Archiwum Państwowe w Dreźnie.
których wchodziło się teraz spod nowego ganku prosto na dół, a nie ową wymie-
nioną w opisie z r. 1653 „szyją". Wykusze narożne zostały skasowane, a kamienne
obramienia wszystkich okien i portali wydarte z murów i zastąpione barokowymi
gipsaturami. Z wnętrz zniknęły stropy „snicerskiej roboty", a w każdym razie
opis z r. 1680 nic już o nich nie wspomina. Nie wiadomo tylko, co stało się
ż attyką. Opis z r. 1680 mówi o dachu pokrytym dachówką (po dobudowie
Paca była to już holenderka), ale może to dotyczyć zarówno dachu widocznego,
ja i ukrytego. Opis z r. 1729-30 wspomina, że nad bramą była „facjata"; na
planie zaś z czasu przed przebudową saską jest adnotacja, iż dach bramy był
pokryty blachą ołowianą (Bleidach), co, zdaniem moim, przemawia za attyką,
gdyż w przeciwnym razie ołowiem mógłby być kryty tylko hełm wieżowy, lecz
wówczas piszący ową adnotację nie byłby użył wyrazu „dach". Bardzo jest zatem
prawdopodobne, że koncepcja attykowych dachów Batorego została przez Paca
utrzymana; w związku ze zmianą stylową całego gmachu, z renesansowego na
barokowy, ulec mogła zmianie sama tylko forma attyki — inna już teraz i być
może bardziej okazała, niż poprzednia. Ale na to nie mamy już dzisiaj żadnych
dowodów. Pompatyczny napis *) z tablicy erekcyjnej Paca (z datą 14 grudnia
1678 r.), która jeszcze w połowie ubiegłego wieku znajdowała się w murze zam-
kowym, a później użytą została na wierzch stolika w jakiejś altanie ogrodowej
na Zawierszczyźnie (obok Kołoży) -—- nic o układzie i wyglądzie zamku, odbu-
dowanego przez Paca kosztem skarbu W. Ks. Litewskiego, oczywiście nie
wspomina.
Układ i wygląd zamku, odbudowanego za czasów saskich, przedstawia się
jasno z opisanych już wyżej planów (ryc. 166, 171), więc go już tutaj nie powtarzam.
x) Przytoczył JODKOWSKI, Grodno, s. 59.
JAROSŁAW WOJCIECHOWSKI
(62)
Ryc. 171. Widok Starego Zamku po przebudowie Saskiej. Archiwum Państwowe w Dreźnie.
których wchodziło się teraz spod nowego ganku prosto na dół, a nie ową wymie-
nioną w opisie z r. 1653 „szyją". Wykusze narożne zostały skasowane, a kamienne
obramienia wszystkich okien i portali wydarte z murów i zastąpione barokowymi
gipsaturami. Z wnętrz zniknęły stropy „snicerskiej roboty", a w każdym razie
opis z r. 1680 nic już o nich nie wspomina. Nie wiadomo tylko, co stało się
ż attyką. Opis z r. 1680 mówi o dachu pokrytym dachówką (po dobudowie
Paca była to już holenderka), ale może to dotyczyć zarówno dachu widocznego,
ja i ukrytego. Opis z r. 1729-30 wspomina, że nad bramą była „facjata"; na
planie zaś z czasu przed przebudową saską jest adnotacja, iż dach bramy był
pokryty blachą ołowianą (Bleidach), co, zdaniem moim, przemawia za attyką,
gdyż w przeciwnym razie ołowiem mógłby być kryty tylko hełm wieżowy, lecz
wówczas piszący ową adnotację nie byłby użył wyrazu „dach". Bardzo jest zatem
prawdopodobne, że koncepcja attykowych dachów Batorego została przez Paca
utrzymana; w związku ze zmianą stylową całego gmachu, z renesansowego na
barokowy, ulec mogła zmianie sama tylko forma attyki — inna już teraz i być
może bardziej okazała, niż poprzednia. Ale na to nie mamy już dzisiaj żadnych
dowodów. Pompatyczny napis *) z tablicy erekcyjnej Paca (z datą 14 grudnia
1678 r.), która jeszcze w połowie ubiegłego wieku znajdowała się w murze zam-
kowym, a później użytą została na wierzch stolika w jakiejś altanie ogrodowej
na Zawierszczyźnie (obok Kołoży) -—- nic o układzie i wyglądzie zamku, odbu-
dowanego przez Paca kosztem skarbu W. Ks. Litewskiego, oczywiście nie
wspomina.
Układ i wygląd zamku, odbudowanego za czasów saskich, przedstawia się
jasno z opisanych już wyżej planów (ryc. 166, 171), więc go już tutaj nie powtarzam.
x) Przytoczył JODKOWSKI, Grodno, s. 59.