Universitätsbibliothek HeidelbergUniversitätsbibliothek Heidelberg
Metadaten

Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]
Biuletyn Historii Sztuki i Kultury — 6.1938

DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:
Krassowski, Witold: Budownictwo ludowe (Mieszkaniowe wsi Podbołocie)
DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.37718#0334

DWork-Logo
Überblick
Faksimile
0.5
1 cm
facsimile
Vollansicht
OCR-Volltext
324

GZ. W. KRASSOWSKI

(5)


Fot. W. Michejda.

Ryc. 205.

planu: zakładano je równolegle do dłuższych ścian. Izba mieszkalna jest nakryta
stropem dwu- lub trój-połaciowym. Ludność miejscowa nie rozgranicza tych
dwu form, obie określając jednakowo, jako kruhły pacios. Zarówno w Podbołociu
jak i we wsiach okolicznych chłopi twierdzą, że stropy w dawnej kurnej chałupie
podwyższano dlatego, by dym zbierał się jak najwyżej i nie przeszkadzał miesz-
kańcom. Dym uchodził następnie do sieni przez okienko (wierchnik) umieszczo-
ne nad drzwiami.
Materiały zebrane w Podbołociu pozwalają stwierdzić, że z chwilą wypro-
wadzenia kominów ponad dach zaprzestano dawania stropów wielopołaciowych.
Stropy dwu- i trój-połaciowe łączy wspólna zasada opierania pułapu
z grubych dranic na przedostatnim wieńcu ściany i trzech belkach, równoległych
do kalenicy.
Pod względem konstrukcyjnym w ukształtowaniu stropów uderza brak dąż-
ności do związania ścian wzdłużnych. Nie starano się zresztą osiągnąć tego też
1 innymi metodami, np. przez odpowiednie rozwiązanie górnych wieńców ścian.
Ten zespół, którego główną cechą jest wzajemna niezależność poszczególnych
składników nie mógł być podstawą konstrukcji krokwiowej, polegającej na współ-
działaniu krokwi, bantów, górnych wieńców ścian oraz belek stropowych.
Wywody powyższe pozwalają stwierdzić, że najdawniejsze budynki Pod-
bołocia przedstawiają pewną skrystalizowaną formę budowlaną. Genezy jej,
na podstawie dotychczasowego materiału pomiarowego, nie możemy określić.
Osiągnąć to można będzie dopiero przez studia przeprowadzone na materiale
pomiarowym zebranym na większym obszarze.
Zmiany w charakterze budownictwa w Podbołociu nastąpią dopiero gdy
spotkamy się po raz pierwszy ze stwierdzoną we wsi działalnością cieśli, nazwi-
skiem Szot, który pracował jako stelmach dworski w Ostrowiu —ze stelmachem
i gospodarzem podbołockim, Kalenką, przy budowie dla gminy szkoły i maga-
 
Annotationen