DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Poświk, Br.: Rekonstrukcja warunków i procesu pracy jako badania pomocnicze dla historji kaflarstwa
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35188#0212
C. Wypalania
C1. Temperaturą określić można:
a. Przez dokładne zbadanie składników mineralnych pod
mikroskopem (zmiany i przekształcenia tych minerałów przez ogień).
b. Według szkliwa, którego skład chemiczny dla każdej
wysokości temperatury jest odmienny.
C2. Przeprowadzenie wypalania. Jeżeli pod koniec procesu wy-
palania zmieniono ogień z utleniającego na redukujący, lub też
odwrotnie z redukującego na utleniający — co często miewało
miejsce dla różnych względów—, to głębsze warstwy skorupy wy-
kazują jeszcze wpływ działania pierwszego ognia, a końcowy ogień
zdążył tylko powierzchownie zmienić skorupę. Redukujący ogień
wywołać może w skorupie osad C, który farbuje ją szaro aż do
koloru czarnego, a w każdym jednak razie zmienia wszystkie
związki Fe ha dwuwartościowe, które dadzą skorupie szaro-zielon-
kawe zabarwienie. Utleniający ogień wyklucza wszelkie osady
węgla, a zamienia związki Fe na trzywartościowe o żółtawo-czerwo-
nawem zabarwieniu.
C3. Ilość wypalań. Dwukrotne wypalenie — przed i po nałoże-
niu glazury — podnosi wprawdzie koszty, pozwala jednak na dale-
ko solidniejsze wykonanie.
1. Gruby szlif poprzeczny pod słabym mikroskopem wyka-
zuje przy jednorazowem wypaleniu daleko idące przeobrażenia po-
wierzchni skorupy, podobne do działania erozji. Glazura rozpuszcza
niektóre części skorupy i granica między glazurą a skorupą staje
się bardzo nierówna. Przy dwukrotnem wypaleniu zjawisko to wy-
stępuje znacznie słabiej, albo znika prawie zupełnie, zależnie od
temperatury pierwszego ognia i różnicy temperatury między pierw-
szym a drugim.
2. Przy jednorazowem wypaleniu różnice współczynni-
ka załamania światła w grubości warstwy glazury, o których była
mowa pod 1 B Nb, są daleko większe niż przy dwukrotnem. Róż-
nica ta powstaje przez działanie glazury na skorupę (patrz III C3 1),
dzięki czemu glazura w pobliżu skorupy wzbogaca się o Si02 i fl!203.
D. Sposoby umieszczania w piecu.
1. Przy wypalaniu bez glazury umieszczenia kafli, zarówno
jak i innych wyrobów ceramicznych, jest mało skomplikowane i nie
pozostawia śladów na ich obróbce.
208
C1. Temperaturą określić można:
a. Przez dokładne zbadanie składników mineralnych pod
mikroskopem (zmiany i przekształcenia tych minerałów przez ogień).
b. Według szkliwa, którego skład chemiczny dla każdej
wysokości temperatury jest odmienny.
C2. Przeprowadzenie wypalania. Jeżeli pod koniec procesu wy-
palania zmieniono ogień z utleniającego na redukujący, lub też
odwrotnie z redukującego na utleniający — co często miewało
miejsce dla różnych względów—, to głębsze warstwy skorupy wy-
kazują jeszcze wpływ działania pierwszego ognia, a końcowy ogień
zdążył tylko powierzchownie zmienić skorupę. Redukujący ogień
wywołać może w skorupie osad C, który farbuje ją szaro aż do
koloru czarnego, a w każdym jednak razie zmienia wszystkie
związki Fe ha dwuwartościowe, które dadzą skorupie szaro-zielon-
kawe zabarwienie. Utleniający ogień wyklucza wszelkie osady
węgla, a zamienia związki Fe na trzywartościowe o żółtawo-czerwo-
nawem zabarwieniu.
C3. Ilość wypalań. Dwukrotne wypalenie — przed i po nałoże-
niu glazury — podnosi wprawdzie koszty, pozwala jednak na dale-
ko solidniejsze wykonanie.
1. Gruby szlif poprzeczny pod słabym mikroskopem wyka-
zuje przy jednorazowem wypaleniu daleko idące przeobrażenia po-
wierzchni skorupy, podobne do działania erozji. Glazura rozpuszcza
niektóre części skorupy i granica między glazurą a skorupą staje
się bardzo nierówna. Przy dwukrotnem wypaleniu zjawisko to wy-
stępuje znacznie słabiej, albo znika prawie zupełnie, zależnie od
temperatury pierwszego ognia i różnicy temperatury między pierw-
szym a drugim.
2. Przy jednorazowem wypaleniu różnice współczynni-
ka załamania światła w grubości warstwy glazury, o których była
mowa pod 1 B Nb, są daleko większe niż przy dwukrotnem. Róż-
nica ta powstaje przez działanie glazury na skorupę (patrz III C3 1),
dzięki czemu glazura w pobliżu skorupy wzbogaca się o Si02 i fl!203.
D. Sposoby umieszczania w piecu.
1. Przy wypalaniu bez glazury umieszczenia kafli, zarówno
jak i innych wyrobów ceramicznych, jest mało skomplikowane i nie
pozostawia śladów na ich obróbce.
208