Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau>: Biuletyn Naukowy (1.1932/1933)

i lico, oraz fazowano kanty. Dla wyprostowania bito odpowiednie
miejsce listwą, wygładzano przeważnie nożem albo skrobaczką
i kawałkiem skóry, a fazowano nożem. Zabiegi te pozostawiały
odpowiednie ślady.
B. Glazurowanie.
1. Pudrowanie minją albo glejtą. Zanurzano lico kafli
w wodzie i pudrowano puszkiem. Ten sposób glazurowania
rozpoznać można po nierównościach szkliwa, które miejscami
jest grube, a miejscami wygląda tak, jakby wsiąkało do skorupy,
dając zaledwie trochę blasku. Taki sposób pozwala na glazurowa-
nie bez poprzedniego wypalenia (bardzo niezdrowy dla garnca-
rza — zatrucie ołowiem nieuniknione).
2. Płynną mieszanką glazurowano przeważnie kafle, które
były już raz jeden wypalone bez szkliwa, ponieważ płynne szkliwo
może wywoływać na niewypalonej skorupie pękanie, a nieraz także
odpadać po wysuszeniu.
a. Polewanie. Trzymano kafel lewą ręką tak, by lico znaj-
dowało się w pozycji pionowej, i z małego garnka polewano mie-
szanką kafel wzdłuż górnej krawędzi, zaczynając od lewego rogu.
Wzdłuż bocznych krawędzi (które przy glazurowaniu miały kieru-
nek pionowy) powstają charakterystyczne ślady szkliwa, które łuko-
wato spływa poza krawędzie na boki. O ile przy polewaniu
źle trafiono na górną krawędź, może ona być zupełnie pozba-
wiona szkliwa, lub też jej boki mogą posiadać nieregularne plamy.
Dolna krawędź, po której polewa spływa, bywa zupełnie czy-
sta. Jeżeli kafel jest duży, albo posiada mocno reljefowane
ornamenty, polewanie powtórzyć trzeba parę razy. Wówczas szkli-
wo nie jest już zupełnie równe, jak przy jednorazowem polaniu,
i zachowuje ślady powtórnego spływania mieszanki glazurowej.
b. Zanurzanie (sposób stosowany najczęściej przy kaflach
kratowych). Brak śladów, wymienionych pod a. Wszystkie
krawędzie bywają równomiernie poplamione lub czyste.
c. Glazurowanie przez obtoknięcie stosowane by-
wało przy kaflach miskowych, garnkowych i wnękowych.
d. Kombinowany sposób, polegający na wypłukaniu,
a potem zanurzeniu brzegów, bywał używany przy kaflach wnęko-
wych z ramką.
e. Nakładanie szkliwa pędzlem stosowane było przy
użyciu różnobarwnych glazur na jednym kaflu.

207