DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Sienkiewicz, Jerzy: Rękopis Józefa Naronowicza-Narońskiego o perspektywie i budownictwie z r. 1659: (Temat powyższy referowany był przez autora dnia 8.11.1933 r. na posiedzeniu Wydziału historji sztuki i kultury T. O. n. Z. P. w Warszawie)
DOI Artikel:Zajczyk, Siméon: Architektura barokowych bóżnic murowanych w Polsce: (Zagadnienia i systematyka materjału zabytkowego)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35188#0186
14. Na służbie Janusza i Bogusława Radziwiłłów jest wtenczas znako-
mita rodzina arjańska Przypkowskich. Cf. W. ‘Budka: Przypkowscy
i rola ich w ruchu reformacyjnym. Reformacja w Polsce. ^Warszawa
1926, r. IV, str. 60 — 73; S. Kot:Ideologja polityczna i społeczna Braci
Polskich zwanych arjanami. Warszawa 1932.
15. J. w., przypis 4 i 5.
16. F. Kucharzewski, o. c.
17. J. G. T. Graesse: Tresor de livres rares... Dresde s. a., t. IV, str. 409.
18. Architectura militaris nova et aucta, oder Newe vermehrte Fortifica-
tion von Regular Festungen, von Irregular Vestungen und Aussen
werken, von praxi Offensiva et Deffensiva, aut die neweste Nieder-
łandische praxin gerichtet und beschrieben. Lejda 1631.
19. L'Architecture militaire moderne ou Fortificstion. Confirmee par di-
verses histoires tant anciennes que nouvelles et enrichie des Figures
des principales Fortesses qui sont en 1’Europe par Matthias Dogen
Natif de Drambourg en la Marche, Misę en Franęois par Helie Poirier,
Parisien a Amsterdam. Chez Louys Elzevier 1648.
20. Do porównania posługiwałem się oprawnym tomem rycin H. Hondiu-
sa, obejmującym także ilustracje do Perspektywy S. Marolois, wg. J.
Vredemana de Vries (wyd. Haye 1615) — w Bibljotece Uniwersytetu
Warszawskiego.
21. Nie wyczerpując długiej listy nazwisk inżynierów-architektów, z współ-
czesnych Narońskiemu wymienić możemy: A. del Aqua, J. Dekan,
O. Krygier, K. Mieroszewski, J. Solari (cf. 5. Łoza: Słownik archi-
tektów). Charakterystyczne, że jeszcze w r. 1690 ks. St. Solski w swym
Architekcie Polskim uwzględnia fortyfikacje. Architekturą militarną
zajmowano się w Polsce bardzo szeroko. Tomasz Zamoyski jest
autorem dzieła: Tractatus artis militaris continens architecturam mili-
tarem ... 1616 (Bibljoteka Zamoyskich. Rkps. Nr. 1836). Król Jan III
sztukę tę studjuje.
SZYMON ZAJCZYK - ARCHITEKTURA BAROKOWYCH
BÓŻNIC MUROWANYCH W POLSCE.
(Zagadnienia i systematyka materiału zabytkowego).
Grotte, Krautheimer, Szyszko - Bohusz i inni w pracach nad
architekturą bóżniczną wysuwali na pierwszy plan potrzebę ustale-
nia typu bóżnic i ich linji rozwojowej, co umożliwiłoby stwierdze-
nie stopnia wpływu na architekturę bóżniczną żydostwa i czynni-
ków wypływających ze szczególnych jego dziejów, warunków ży-
ciowych i jego struktury socjalnej w społeczeństwie europejskiem.
W świetle dotychczasowych badań możemy za Krautheimerem
stwierdzić, iż o ile chodzi o architekturę bóżniczną, to mowy być
nie może o zachowaniu pewnych form plastycznych, pochodzących
z czasów starożytnych. Niesposób natomiast zaprzeczyć, iż odręb-
ność religijna i rytualna i szczególna pozycja religji żydowskiej
w łonie chrześcijańskich społeczeństw Europy były czynnikiem, od-
186
mita rodzina arjańska Przypkowskich. Cf. W. ‘Budka: Przypkowscy
i rola ich w ruchu reformacyjnym. Reformacja w Polsce. ^Warszawa
1926, r. IV, str. 60 — 73; S. Kot:Ideologja polityczna i społeczna Braci
Polskich zwanych arjanami. Warszawa 1932.
15. J. w., przypis 4 i 5.
16. F. Kucharzewski, o. c.
17. J. G. T. Graesse: Tresor de livres rares... Dresde s. a., t. IV, str. 409.
18. Architectura militaris nova et aucta, oder Newe vermehrte Fortifica-
tion von Regular Festungen, von Irregular Vestungen und Aussen
werken, von praxi Offensiva et Deffensiva, aut die neweste Nieder-
łandische praxin gerichtet und beschrieben. Lejda 1631.
19. L'Architecture militaire moderne ou Fortificstion. Confirmee par di-
verses histoires tant anciennes que nouvelles et enrichie des Figures
des principales Fortesses qui sont en 1’Europe par Matthias Dogen
Natif de Drambourg en la Marche, Misę en Franęois par Helie Poirier,
Parisien a Amsterdam. Chez Louys Elzevier 1648.
20. Do porównania posługiwałem się oprawnym tomem rycin H. Hondiu-
sa, obejmującym także ilustracje do Perspektywy S. Marolois, wg. J.
Vredemana de Vries (wyd. Haye 1615) — w Bibljotece Uniwersytetu
Warszawskiego.
21. Nie wyczerpując długiej listy nazwisk inżynierów-architektów, z współ-
czesnych Narońskiemu wymienić możemy: A. del Aqua, J. Dekan,
O. Krygier, K. Mieroszewski, J. Solari (cf. 5. Łoza: Słownik archi-
tektów). Charakterystyczne, że jeszcze w r. 1690 ks. St. Solski w swym
Architekcie Polskim uwzględnia fortyfikacje. Architekturą militarną
zajmowano się w Polsce bardzo szeroko. Tomasz Zamoyski jest
autorem dzieła: Tractatus artis militaris continens architecturam mili-
tarem ... 1616 (Bibljoteka Zamoyskich. Rkps. Nr. 1836). Król Jan III
sztukę tę studjuje.
SZYMON ZAJCZYK - ARCHITEKTURA BAROKOWYCH
BÓŻNIC MUROWANYCH W POLSCE.
(Zagadnienia i systematyka materiału zabytkowego).
Grotte, Krautheimer, Szyszko - Bohusz i inni w pracach nad
architekturą bóżniczną wysuwali na pierwszy plan potrzebę ustale-
nia typu bóżnic i ich linji rozwojowej, co umożliwiłoby stwierdze-
nie stopnia wpływu na architekturę bóżniczną żydostwa i czynni-
ków wypływających ze szczególnych jego dziejów, warunków ży-
ciowych i jego struktury socjalnej w społeczeństwie europejskiem.
W świetle dotychczasowych badań możemy za Krautheimerem
stwierdzić, iż o ile chodzi o architekturę bóżniczną, to mowy być
nie może o zachowaniu pewnych form plastycznych, pochodzących
z czasów starożytnych. Niesposób natomiast zaprzeczyć, iż odręb-
ność religijna i rytualna i szczególna pozycja religji żydowskiej
w łonie chrześcijańskich społeczeństw Europy były czynnikiem, od-
186