DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Sic̆ynskij, V.: Architektura miasta Chełma w rycinach z 1780 roku
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.35188#0198
VOŁODIMIR SICYNŚKIJ (PRAHA) - ARCHITEKTURA MIASTA
CHEŁMA W RYCINACH Z 1780 ROKU
Wśród starych rycin miasta Chełma, mających duże znaczenie
dla historji architektury, zwracają uwagę miedzioryty w berdyczow-
skiem wydawnictwie, przechowywanem w Bibljotece Ossolińskich we
Lwowie: Koronacya cudownego obrazu Nayświętszey Maryi Panny
w Chełmskiey Katedrze obrządku greckiego. w Berdyczowie
w Drukarni Fortecy Nayświętszey Maryi Panny 1780 r. Jak wiado-
mo drukarnia 00. Karmelitów Bosych w Berdyczowie w przeciągu
80 lat swego istnienia (1760— 1840) wydała około 230 różnych dzieł,
odznaczających się doskonałem drukarskiem wykończeniem i pięk-
nemi rycinami (cf. J. R o 11 e: Drukarnia i sztycharnia w Berdyczo-
wie. Rocznik dla archeologów r. 1871. Kraków 1874, str. 14). Rów-
nie dobrze wykonane są ryciny w omawianem wydaniu Koronacji.
E. Rastawiecki (Słownik rytowników polskich. Poznań 1886,
str. 253) wymienia tylko dwie ryciny (NN. 21 i 22) z pośród ośmiu,
zdobiących to dzieło. Są to:
1. Ogólny widok m. Chełma z napisem: Civitas Chełmensis
in Russia. Podpis rytownika: Cum Gratia et Priv\legio Sac. Reg.
Majes. T. Rakowiecki Sc: Berd. Miedzioryt z dwuch płyt, wymiary
61 X 26 cm. (ryc. 1).
2. Po § 1 — Faciata Katedry Chełmskiey obrządku greckiego.
Miedzioryt, wym. 17X27 cm. (ryc. 3).
3. Po § 3-im — Matka Boska. Podpis rytownika: To. Christ.
Winkler Sc. Viennae. Miedzioryt, wym. 19X32 cm.
4. Str. Hhhhh 2 — Ubranie Facyaty Katedralne}' które było
podczas koronacyi Obrazu Chełmskiego Matki Boskiey R. 1765.
Miedzioryt, wym. 31X26 cm.
5. Str. Miii — Brama tryumfalna przed Pałacem Starościń-
skim stała, herbem J. W. Domu Rzewuskich iako osobliwych miey-
sca tuteyszego Dobrodzieiow przyozdobiona i oznaczona C. P. S. R. M.
Podpis rytownika: T. Rakowiecki Sc. Miedzioryt, wym. 18X26 cm.
6. Tamże — Brama Tryumfalna przed Kancellaryą Ziemską
stała, herbem Przeswietney Ziemi Chełmskiey oznaczona, y kosztem
tey że Przeswietney Ziemi wystawiona. C. P. S. R. M. Podpis ryt.:
T. Rakowiecki Sc. Berdiczoviae. Miedzioryt, wym. 17X26 cm. (Ryc. 4).
7. Brama tryumfalna przed Cmentarzem Katedry od strony
Pałacu Starościńskiego stała, herbami J. W. Domu Potockich, iako
wielkich mieysca tuteyszego Dobrodzieiow przyozdobiona y kosztem
wystawiona. Podpis rytownika: T. R. Sc. B.
8. Faierwerk w Dzień Korunacyi Obrazu Matki Bosskiey Chełm-
skiey, wielkim kosztem y nakładem P. U. (ryc. 2).
196
CHEŁMA W RYCINACH Z 1780 ROKU
Wśród starych rycin miasta Chełma, mających duże znaczenie
dla historji architektury, zwracają uwagę miedzioryty w berdyczow-
skiem wydawnictwie, przechowywanem w Bibljotece Ossolińskich we
Lwowie: Koronacya cudownego obrazu Nayświętszey Maryi Panny
w Chełmskiey Katedrze obrządku greckiego. w Berdyczowie
w Drukarni Fortecy Nayświętszey Maryi Panny 1780 r. Jak wiado-
mo drukarnia 00. Karmelitów Bosych w Berdyczowie w przeciągu
80 lat swego istnienia (1760— 1840) wydała około 230 różnych dzieł,
odznaczających się doskonałem drukarskiem wykończeniem i pięk-
nemi rycinami (cf. J. R o 11 e: Drukarnia i sztycharnia w Berdyczo-
wie. Rocznik dla archeologów r. 1871. Kraków 1874, str. 14). Rów-
nie dobrze wykonane są ryciny w omawianem wydaniu Koronacji.
E. Rastawiecki (Słownik rytowników polskich. Poznań 1886,
str. 253) wymienia tylko dwie ryciny (NN. 21 i 22) z pośród ośmiu,
zdobiących to dzieło. Są to:
1. Ogólny widok m. Chełma z napisem: Civitas Chełmensis
in Russia. Podpis rytownika: Cum Gratia et Priv\legio Sac. Reg.
Majes. T. Rakowiecki Sc: Berd. Miedzioryt z dwuch płyt, wymiary
61 X 26 cm. (ryc. 1).
2. Po § 1 — Faciata Katedry Chełmskiey obrządku greckiego.
Miedzioryt, wym. 17X27 cm. (ryc. 3).
3. Po § 3-im — Matka Boska. Podpis rytownika: To. Christ.
Winkler Sc. Viennae. Miedzioryt, wym. 19X32 cm.
4. Str. Hhhhh 2 — Ubranie Facyaty Katedralne}' które było
podczas koronacyi Obrazu Chełmskiego Matki Boskiey R. 1765.
Miedzioryt, wym. 31X26 cm.
5. Str. Miii — Brama tryumfalna przed Pałacem Starościń-
skim stała, herbem J. W. Domu Rzewuskich iako osobliwych miey-
sca tuteyszego Dobrodzieiow przyozdobiona i oznaczona C. P. S. R. M.
Podpis rytownika: T. Rakowiecki Sc. Miedzioryt, wym. 18X26 cm.
6. Tamże — Brama Tryumfalna przed Kancellaryą Ziemską
stała, herbem Przeswietney Ziemi Chełmskiey oznaczona, y kosztem
tey że Przeswietney Ziemi wystawiona. C. P. S. R. M. Podpis ryt.:
T. Rakowiecki Sc. Berdiczoviae. Miedzioryt, wym. 17X26 cm. (Ryc. 4).
7. Brama tryumfalna przed Cmentarzem Katedry od strony
Pałacu Starościńskiego stała, herbami J. W. Domu Potockich, iako
wielkich mieysca tuteyszego Dobrodzieiow przyozdobiona y kosztem
wystawiona. Podpis rytownika: T. R. Sc. B.
8. Faierwerk w Dzień Korunacyi Obrazu Matki Bosskiey Chełm-
skiey, wielkim kosztem y nakładem P. U. (ryc. 2).
196