DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.7905#0233
Classis Sexta.
216
la > Dania , & Insulis Cimbriam , & Holsatiam
ambentibus. Etiam in Samogitia, Curinia,
Livonia copiosissimum esse. In Prussiae autem
c,s maritimis abundare. Cum autem matri-
Cj£m IUccini indagare conatur, assirmat. Aliud
. acJUa maris hauriri, aliud legi in littore, aliud
nique fossile acquiri; & quodcunquc colliga-
r 5 nunquam molle inveniri, sed durum. Putat
malcuia succino inclusa remanere cum in la-
Hs , & cavernis somno sepulta, a liquore bi-
minoso distillante implicantur, ut nullum in-
^niant efFugium, sed negat, animalia pcrfe-
^ 1Qra , ut ranas, lacertos , pisciculos, posse con-
I s nisi fiat artis fallacia. Aquarum vero gutta-
111 > quaj intra succinum aliquando occlusae
ePeriuntur hanc dicitrationem . Uda scilicec
^atrice a calida bituminosa exhalatione obse-
P a j aquam intro compulsam a calore subterra-
, ?° consumi nesciam , ob copiam circumstantis
ltL'rninosi laticis, nullam rimam, qua diffluac
v<?nire; praxluso itaque exitu captivam re-
^nere . Succinum denique nec inter mctalla,
Cum neque ductile sit, nec liquabiJe, nec inter
„erras auc sales , cum terris ar&ius cohsreac, &
aiibus sit pinguius , utrisque etiam humidius ;
0ri inter bitumina , & suiphura , cum sit nimis
Urum ac solidum , sed inter lapides ratione du-
tlej j inter gcmmas ratione splendoris collo-
Cat; Sed hxc omnia omittimus,cum nostri Insti—
Utl no sic philosophicas disceptationes institue-
fe 5 Unicam tantum ejus proprictatem indica-
llrius, ucvia sic ad aliqua expcrimenta incer
CQetera, qua? magna cum mentis obJe*5tatione_»
cum Viris eordatis non raro fiunt in Mu-
1*0.
j. ^irtus illa est ad se attrahendi omnibus nota,
lcet communi sencentia soliim palcas , & quae-
**Ue Jevissima attrahere credatur. Hunc esso
ri'orem scripsit Kircherus cap. 5. Jib.S. scd. 3.
experimcntis didicisse affirmatponderosissima
°n">nis genens metalJadeeem , & viginti libra-
3» P°^e attrahi , dummodo obex succino
fecnti non ponatur: experimentum sane pul-
ururn descripsitKircherus in lib. deMagneto>
^Uo non exiguum pondus potuit atcrahi. Illum
. Cat Curiosus. Eundem affe<5tum praestanc om-
||Ia mixtanature cognatione similia,utiGagates>
lrumcn durum,& videtur quodammodo magis
_ lra ha?c virtus eledtrica attrahendi, qua succi.
*jum poJJet, quam Virtus magnetis . Hic cnim
ClCrminatam rem idest ferrum trahit, omnia_#
autemsuccinum.
^uccino pellucido, & ssavo alia fragmenta_,
ne<5hintur succini albi > quod ]a\5te imbutum
II m videatur, minime funt diaphana, sed opa-
^a« Multo minus diaphana cst gleba, ex succino
gro , quod Gagatem aliqui appeJJant; conve-
nit cum succino ssavo, sed cantiim discrepat co-
lore » expolitur ut succinum , & nitorem retinct
in superficie,&proinde capsulasex eo conficiunt
Artifices , monilia, simulacra San<5t°rum, Glo-
bulos precarios , & similia ,
S A L I A.
UT succos concrctos ordine prosequamur
Sal est observandus, qui inter omnes pre-
stantissimus est , & in omnibus universaz natura-
mixtis reperitur quasi condimentum ejus sit, &
omnium rerum Virtus ac vigor . Reli<5to salo
dulci seu indico, qui Saccharum dicitur, illum
intelligimus, qui frigido, & humido liquatur >
& calido, & sicco concrescic. Dividicur in na-
tivum , & fa<5titium ; de primo sermo cst , nam
saditius qui ex omnibus rcbus arre eruitur, ad
Chimicos pcrtinet, & Alchimia; profesfores.
Sal igitur qui dicitur Gemmeus primum lo-
cum occupat intcr coeteros. Instar Crystalli ra-
diat ex fodinis Calabriae erutus . Uli affinis est
alius Sal fossilis exagro Campanix felicis habi-
tus non ita diaphanus .
A sale fossili non reccdit sal Ammoniacus >
quem in arenis Libya; inveniri referunt; coete-
rum qui in osficinis venditur arte paratur, & c
regionibus Syria?, & ex Germania formatus in_»
glebas obscuritate quadam velatus defertur.
Sequitur Salnitrum cujus varia? mundipartes
sunt feraces , apparet in multis veluti ros in su-
perficie saxorum, in glebis tcrrestribus, & alibi,
sed dum coquitur in columnulas angulosas, &
pcllucidas densatur instar crystalli, & vocatur
Salnitrum, modurn pra?parandi illud docct AI-
drovandus in Musa;o MetaJlico lib. 5. Kircherus
in Mundo subterraneo Jib. 6. cap. 1. ie<5t. 2. his
verbis . Fit Salnitrum hodic ex acerrimo Jixi-
vio, quod excolatur ex fimo , stercoreve anti-
quato, vel putidis etiam cemeteriorum maceriis
terrisque simul studio quodam putrefa&is, effusa
pluries in vasis Jigncis aqua , qua eadem hoc li-
xivium in magnis lebetibus coquitur , fitque-»
Salnitrum longis Salis ad instar fibris in fundo
vasis concrescenribus.
Extrahitur etiam e saxis ignc dcco&is sal
qui Alumen vocatur, ed quod lumen coJoribus
pannos inficientibus praestet. In agro Romano
prxcipue prope Tolfam elaboratur, & a fccibus
scparatur , ubi venas in rupibus latentes , refe-
rente Volaterano , invenit quidam Joannes do
Castro Longobardus temporc Pii Secundi Pon-
tificis Max. Conficitur aiuem hac ratione. La-
pides AJuminis ex fodina erutos, & in calcem
co<5tos aqua resolvunt. Hujusmodi caJcem in_»
pra?grandem cacabum, cujus fundus est ex a?rc
V 2 cam-
216
la > Dania , & Insulis Cimbriam , & Holsatiam
ambentibus. Etiam in Samogitia, Curinia,
Livonia copiosissimum esse. In Prussiae autem
c,s maritimis abundare. Cum autem matri-
Cj£m IUccini indagare conatur, assirmat. Aliud
. acJUa maris hauriri, aliud legi in littore, aliud
nique fossile acquiri; & quodcunquc colliga-
r 5 nunquam molle inveniri, sed durum. Putat
malcuia succino inclusa remanere cum in la-
Hs , & cavernis somno sepulta, a liquore bi-
minoso distillante implicantur, ut nullum in-
^niant efFugium, sed negat, animalia pcrfe-
^ 1Qra , ut ranas, lacertos , pisciculos, posse con-
I s nisi fiat artis fallacia. Aquarum vero gutta-
111 > quaj intra succinum aliquando occlusae
ePeriuntur hanc dicitrationem . Uda scilicec
^atrice a calida bituminosa exhalatione obse-
P a j aquam intro compulsam a calore subterra-
, ?° consumi nesciam , ob copiam circumstantis
ltL'rninosi laticis, nullam rimam, qua diffluac
v<?nire; praxluso itaque exitu captivam re-
^nere . Succinum denique nec inter mctalla,
Cum neque ductile sit, nec liquabiJe, nec inter
„erras auc sales , cum terris ar&ius cohsreac, &
aiibus sit pinguius , utrisque etiam humidius ;
0ri inter bitumina , & suiphura , cum sit nimis
Urum ac solidum , sed inter lapides ratione du-
tlej j inter gcmmas ratione splendoris collo-
Cat; Sed hxc omnia omittimus,cum nostri Insti—
Utl no sic philosophicas disceptationes institue-
fe 5 Unicam tantum ejus proprictatem indica-
llrius, ucvia sic ad aliqua expcrimenta incer
CQetera, qua? magna cum mentis obJe*5tatione_»
cum Viris eordatis non raro fiunt in Mu-
1*0.
j. ^irtus illa est ad se attrahendi omnibus nota,
lcet communi sencentia soliim palcas , & quae-
**Ue Jevissima attrahere credatur. Hunc esso
ri'orem scripsit Kircherus cap. 5. Jib.S. scd. 3.
experimcntis didicisse affirmatponderosissima
°n">nis genens metalJadeeem , & viginti libra-
3» P°^e attrahi , dummodo obex succino
fecnti non ponatur: experimentum sane pul-
ururn descripsitKircherus in lib. deMagneto>
^Uo non exiguum pondus potuit atcrahi. Illum
. Cat Curiosus. Eundem affe<5tum praestanc om-
||Ia mixtanature cognatione similia,utiGagates>
lrumcn durum,& videtur quodammodo magis
_ lra ha?c virtus eledtrica attrahendi, qua succi.
*jum poJJet, quam Virtus magnetis . Hic cnim
ClCrminatam rem idest ferrum trahit, omnia_#
autemsuccinum.
^uccino pellucido, & ssavo alia fragmenta_,
ne<5hintur succini albi > quod ]a\5te imbutum
II m videatur, minime funt diaphana, sed opa-
^a« Multo minus diaphana cst gleba, ex succino
gro , quod Gagatem aliqui appeJJant; conve-
nit cum succino ssavo, sed cantiim discrepat co-
lore » expolitur ut succinum , & nitorem retinct
in superficie,&proinde capsulasex eo conficiunt
Artifices , monilia, simulacra San<5t°rum, Glo-
bulos precarios , & similia ,
S A L I A.
UT succos concrctos ordine prosequamur
Sal est observandus, qui inter omnes pre-
stantissimus est , & in omnibus universaz natura-
mixtis reperitur quasi condimentum ejus sit, &
omnium rerum Virtus ac vigor . Reli<5to salo
dulci seu indico, qui Saccharum dicitur, illum
intelligimus, qui frigido, & humido liquatur >
& calido, & sicco concrescic. Dividicur in na-
tivum , & fa<5titium ; de primo sermo cst , nam
saditius qui ex omnibus rcbus arre eruitur, ad
Chimicos pcrtinet, & Alchimia; profesfores.
Sal igitur qui dicitur Gemmeus primum lo-
cum occupat intcr coeteros. Instar Crystalli ra-
diat ex fodinis Calabriae erutus . Uli affinis est
alius Sal fossilis exagro Campanix felicis habi-
tus non ita diaphanus .
A sale fossili non reccdit sal Ammoniacus >
quem in arenis Libya; inveniri referunt; coete-
rum qui in osficinis venditur arte paratur, & c
regionibus Syria?, & ex Germania formatus in_»
glebas obscuritate quadam velatus defertur.
Sequitur Salnitrum cujus varia? mundipartes
sunt feraces , apparet in multis veluti ros in su-
perficie saxorum, in glebis tcrrestribus, & alibi,
sed dum coquitur in columnulas angulosas, &
pcllucidas densatur instar crystalli, & vocatur
Salnitrum, modurn pra?parandi illud docct AI-
drovandus in Musa;o MetaJlico lib. 5. Kircherus
in Mundo subterraneo Jib. 6. cap. 1. ie<5t. 2. his
verbis . Fit Salnitrum hodic ex acerrimo Jixi-
vio, quod excolatur ex fimo , stercoreve anti-
quato, vel putidis etiam cemeteriorum maceriis
terrisque simul studio quodam putrefa&is, effusa
pluries in vasis Jigncis aqua , qua eadem hoc li-
xivium in magnis lebetibus coquitur , fitque-»
Salnitrum longis Salis ad instar fibris in fundo
vasis concrescenribus.
Extrahitur etiam e saxis ignc dcco&is sal
qui Alumen vocatur, ed quod lumen coJoribus
pannos inficientibus praestet. In agro Romano
prxcipue prope Tolfam elaboratur, & a fccibus
scparatur , ubi venas in rupibus latentes , refe-
rente Volaterano , invenit quidam Joannes do
Castro Longobardus temporc Pii Secundi Pon-
tificis Max. Conficitur aiuem hac ratione. La-
pides AJuminis ex fodina erutos, & in calcem
co<5tos aqua resolvunt. Hujusmodi caJcem in_»
pra?grandem cacabum, cujus fundus est ex a?rc
V 2 cam-