Buonanni, Filippo; Kircher, Athanasius [Samml.]; Ruspoli, Francesco Maria [Gefeierte Pers.]: Musaeum Kircherianum Sive Musaeum A P. Athanasio Kirchero In Collegio Romano Societatis Jesu Iam Pridem Incoeptum: Nuper restitutum, auctum, descriptum & Iconibus illustratum Excellentissimo Domino Francisco Mariae Ruspolo Antiquae Urbis Agyllinae Principi Oblatum (Rom, 1709) [Cicognara, 3372]

I6l

CLASSIS QU

Fragmenta eruditce Antiquitatis.


Rimo loco sc ossfert Tubus
rocundus ex argilla compa-
clus , cujus diarnetcr pal-
mum cequat, qui inter Ru-
dcra detectus fuit prope
Du&us Aqua? Claudia? in_»
Monte Celio, amte Tem-
plum S. Stephano dicatum,
1 antiquitus Fanum , seu Palatium Claudii
j tlt:^c rcferunt Authores . Illum esse particu-
^1*1 Tubi, per quem Aqua Claudia inprivatum
. lneum transmittebatur , suaierunt quamplu-
ni1 lapidcs in eodem loco reperti, & simulacra
,!ra arte exculpta , inter qua: Bacchi, Mercurii,
°rumquc faisorum Deorum signa, qua? viden-
r In Villa nobilissima? Familia? Caialia:,, pavi-
nca demum cx musivo opere egregie telTella-
, .5 Ut olim mos erat in Balneis, de quibus licet
c agendum non sit, in iisdem camen tantum-
ut° COmmorandum est , quantum necesse est ,
. o^endamus Vasii,aliaque instrumenta, qua?
^alneis adhibcbantur.
■"aIneorum igitur usum purifieationis gratia_.
j^tlertiro introdu&um scimus ; cx lege enin_->
^ aica jd constitutum aPuc* Israelitas , ut ni-
Irum impuri nunquam adirent causa oratio-
^ s 5 & sacrificii. patct cap. 30. Exodi vcrs.i 8.
^vabunt in ea (idestaqua?) Aaron , & Filii
" wanussuas, ac pedss quando ingrejjurisunt
^ a €rnaculum tesiimonii , _?* quando accejjuri
ta ^ ^ ^tare' Qyia verd propter rationem na-
ex ^eligione consuetudo facile in superstitio-
(je^ ^^at>itur ; qua? Religionis erant, voluptati
bu erccorruPt2e statss homines, ut voluptati-
q S a^idli, inter ipsas voluptates Deum Dcos-
ta d *^S cxcooicatos colere vidcrentur.Tan-
, Cinde tn Balneo, ac lotione voluptate capie-
^ ntur Vetcres , ut ibi plures Diei horas, insu-
<j r.c atque carmina recitando, vel audiendo
Sat'nCr-m"llme ^Ios Pl'deret, hinc Juvenalis
ss'ua lrric*cc Vanitatem illorum , qui super-
puam ^'dagogorum do&nnam expetebant, in
r. ^ lls instruendis, studendo nimirum , ut pue-
i„ ^e|mo.r,£E mandarent carmina Poetarum,qua:
alncis considtntibus recitarent.
bar CUC° TvJrt>,um Pr*cipua ornamcnta cense-
Pub|Ur Balnca 5 ^11* intcrpublica a?dificia , &
ban 1C0 *ra*Jo ad ornatum Civitatum construe-
Ur • Eorum meminit in multis Epistolis

Plinins , pra?cipue Epist. 25. & 41. lib. 1 o. idco
aternitati commendabantur , qui Balnea a'difi-
castent, seu restaurasient, ut multi lapides anti-
qui testantur apud Gruterum , & alios. Ula_>
etiam piduris priestantissimis , & lapidibus pre-
tiosis ac marmoreis signis ornare curarunt: de_j
quibus Martialis lib. 5.num.42.
lllic Taygeii virent metalla ,
Et certant vario , decorefaxa ,
6)u£ Phryx , & Cilys altius cecidit.
Siccospinguis onyx anhelat <eslus
Et flamma tenui calent Ophyta.
Verum ubi cuntta deestent antiquorum scri-
ptorum testimonia , quae supersunt ex Antonia-
nis,& Diocletianis. reiiquiae abundcconfirmanc,
augustissima asdificia , quorum rudera adhuc
Romae visuntur , & suis ruinis aperte ostenduntj
quantiim Veteres studucrint in his balneis ex-
truendis , de quorum amplitudine loquens Am-
mianus apud Donatum lib. 5. cap. 19. Lavacra
( dixit) in modurn Provinciarum extruffa. nec
solum ad simitatem tuendam , & voIuptate:n_>
captandam balneis utebantur, sed in amicitia:
symbolum balneo ccenam jungebant, nec prius
accumbcre consueverant, quam balneo corpus
rccrcassent, ita Homerus Lliad. iib. 1 o. de Dio-
mede , & Ulyise loquens. ait;
In Balnea euntes hene fabricata, lotisurtt*
Hi autem lati, & uncli pingui oleo
Canatum iverunt.
& Apulejus lib. 4. Mctam. hoc firmat dicens. In
fine sermonis hujus statim sese devestiunt, nu-
datique, & ssammse largissima? vaporc recrcati
calidaque perfusi, & oleo peruncl:i mensas dapi-
bus largiter instrudas accumbunt. Idcirco nont
soliim m thcrmispubiicis inerantBalnea , sed &
in quamplurimis domibusprivatis sua quisqucj
balnea habebat. Ex a-lis B. Cecilia; Martyris
hoc constat ubidicitur: Tuncvalde iratus Al-
maehius^udex jujffit eam reduci in damutn suam,
& illic balnei calore consumi .
Sunt in Musaro aliqua fragmenta plumber_j
Canalium ex Balneis antiquis eruta, quorurru
primum nu.i . indicat in Tab.LH.In eohec verba
exculpta videntur ALEXANDRI AUG.in altq-
ro sub num.2.hec alia MAXIMO.ET PATER-
NO COS. Hos tubos fuissc adhibitos ad aquarru
ex 1 hermis Alexandri in privatum aliquod bal-
neum dcducendam ; non quidem vivcnte Ale-
P xandro