DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.7905#0489
48?
Muski Kirchcriani
ncnti supcrflcie consistere. Videatur Bartolinus,
cent. 4. obser. 28. qui eruditione sua ad expe-
ricntiam magistram exactam idfuse ostendit.
Mihi abunde sat erit insinuasic, ut appareat:
Non ex quacumque observatione obfirman-
dum statim ut infallibile id , quodsola probabi-
litatis apparentia verum reputabatur, utinam_>
tamfacilis etfct negotii ostendere; Num vnio
sit legitima proles Concha? a Natura fcmpr in-
tenta, an verd concepta fortuitd ,ex prava ali-
qua affe&ione in Animali quasi aegrotante, non
secus, ac in multorum visceribus ex defe&u non
absimili lapides generantur.
Negavic Plinsus docens: Partes intestinorum
elTe Margaritas; Verinn ex hac do&riaa sem-
pcr, & in omnibus Conchis rcperirentur Unio-
nes . Fabri panchimici 1. 4. c.i 6. in eam sentcn-
tiam abiit, ut crcderet csie quamdam Jepra? spe-
ciem , Margaritiferas conchas inficientem , vi-
densque eas ex Conchis assurgerc , quafileprx
grana : Et vere (provinciavit) leprofefunt, &
quifemper has comedunt-, & hispro cibo oydinario
utuntur , vere leprofisiunt, addens: haud cise in
controvcrsiam vocandum, quandoquidcm ef-
formantur excremcnto quodam, melancolia in-
infecto, ac terreo salc pleno; qu<esunt vereJigna
lepra . Ad hanc opinionem roborandam liceat
Vormii, & Anselmi Boetii rationcm in medium
afferre : Si partus esset Margaritifera? Unio, di-
cit Anselmus,haud equidcm generaretur in tam
diversis specie Conchis, & omnes Margaritife-
rze,emensis statis temporibusillos cnitercntur,
inquit Vormius ; curu autem ccrto certius fit,
neque in omnibus Conchis , ncquc post certa^
tempora emensa rcpcriri , quemadmodum cx
aliis quamplurimis , divcrso tcmpore cxccrpun-
tur, consequens est: Uniones este Morbos Con-
charum, non Partus. Ita lapis Bezaar , qui uc
plurimum generatur in visceribus Caprearurro
Peruanarum, reperitur etiam in silvestri anima-
li Bovi non absimili, quod Peruani, Antam vo-
cant, imo, & in Cervis Orientalibus Indiarum,
& in plerisque Animuntium generantur lapides
Bezaar, &Unionibus similcs, nequcin una_,
tantumeorum parte, ut Bezaar, scd in diversis,
ita ex Olao Borricchio novimus apud Bartolin.
cent. 4. obscr. 18. In corde Comirist* de Lovc-
stain anno 1666. saeculo functar, scimus invcn-
tos fuisse nonnullos . Joannes Gcorgius G ressel-
liusrefert: ex aperta brachii vena m scne quo-
darg plusquam septuagenario , efiluxiise simul
cum sanguine lapides quatuor, & rn extrahcndo
cx foemina mortua partu reperisie se epati alli-
gatam bursam quamdam duriisimam viscoso hu-
morc plenam , atque intra iilarn lapidem nirrosae
substantia: , sed nullum saporem rcdolentis,
itain Bovis fcllealiorumquc Animantium ve/si-
cis, multi lapides generancur, & quidem inst»r
uniorjum qui pluribus tunicis ut cepse sunt corn-
pa&i.
Iam vero formatur unio cx eo philosophass^1
modo, quem tenet Vormis in Musaeopag. i°9'
inter sui Sarculi medicos satis celcbris , nemp^
cx humorc illo a Narura destinato ad formati0'
nem Test«e cjusque augmentationcm, hum0rC
inquam terreo, viscoso , scparato ab humorc
akero , magis aqueo , qui viventi pro alimesst0
est, coqucpropter faciJem ad Coagulum duri-
ticmquepropensionem tunc, vel maxime quan-
do humor iJle , ab animali morbofo eruclan 9 &
expelli non potesi, ac in corpore baret, ac detW
tur; quarc Jiibidem exjiccetur , rudimentuvi^»
atque imtiumsit Margarita; qua adjiecloJap'uS
novo humore , eoque exjiccato , cute Jubinde no*>li
augetur, ac in Vnionem abit, non Jecus, ac in fi'
iis veJJicula , & in urin* vsJJica lapides gener<*si'
tur. quorum materia^ qua per urinam excernis}if
dum in corpere vejica detinetur, ibidem exji^'
tur , eb- in lapidemabit. Hinc apparct: cur v-'
.-;;cm.---------„_;----- t,n__sed
riistunicis induantur non uniones soliim
etiam Valva? Testacese , quibus includitur j3^1'
quc Japides, qui in vivcntibus generantur. Ob'
durationcs ista: etiam in ipsis ccrporibus ssuid'5
coalescunt, utapparct in constru<5iione vitri?
ac tarrari iri vini doliis , concurrentc ad illns fa'
firmitatc expultricis potentiar, & concodricis»
qua: in Margaritiferis , utpote exanguibus, nul*
lius pene roboris est . Hinc in scnibus, si reniu»^
calor elangucscat, faciliiis gcncrantur Iapides^
si verd intendirur vehementior , humores , cJLl'
Japidescerent soluit, quod in omnibus salib1'5
eliquatis accidit, quisicaJidi sintnon lapidc
scunt.
PROBLEMA IV.
Cur Tejiacea oriantur potius in Mari, quarn,sl
Lacubus , c> in flumibus .
PAuca generantur in terra Testacca; paucis'
sima, qua: ex alicujus lacus sinu , vcl
minis alveo coUiguntur; Ingenseorum Turba
Matrem , & Nutriccm agnoscit aquam Mai'is'
qua? sicuti squamosis Excrcitibus vic"tuaria W
peditat, & innumerabiles Species CrustatorU111
alic, ita feraciisima est cujuscumque gcnc1/*
Gonchyliorum ; neque hoc ex eo soliim accid'r'
quod Hlemento illi generativam Virtutcm Pc.^
infuderit, ut statutis temporibus Testacea
terctur,quandoquidem eorum partus etiam ede
re potuisset in lucem , ubicumque fuistcc o&»^
vis illa gcnerarira, quam iupremus coadijtor1
didit Mari, cum dixit, &fassasunt; volu;t1
eam vim Mari inserere, ingeniosiffima quad^
pro-
Muski Kirchcriani
ncnti supcrflcie consistere. Videatur Bartolinus,
cent. 4. obser. 28. qui eruditione sua ad expe-
ricntiam magistram exactam idfuse ostendit.
Mihi abunde sat erit insinuasic, ut appareat:
Non ex quacumque observatione obfirman-
dum statim ut infallibile id , quodsola probabi-
litatis apparentia verum reputabatur, utinam_>
tamfacilis etfct negotii ostendere; Num vnio
sit legitima proles Concha? a Natura fcmpr in-
tenta, an verd concepta fortuitd ,ex prava ali-
qua affe&ione in Animali quasi aegrotante, non
secus, ac in multorum visceribus ex defe&u non
absimili lapides generantur.
Negavic Plinsus docens: Partes intestinorum
elTe Margaritas; Verinn ex hac do&riaa sem-
pcr, & in omnibus Conchis rcperirentur Unio-
nes . Fabri panchimici 1. 4. c.i 6. in eam sentcn-
tiam abiit, ut crcderet csie quamdam Jepra? spe-
ciem , Margaritiferas conchas inficientem , vi-
densque eas ex Conchis assurgerc , quafileprx
grana : Et vere (provinciavit) leprofefunt, &
quifemper has comedunt-, & hispro cibo oydinario
utuntur , vere leprofisiunt, addens: haud cise in
controvcrsiam vocandum, quandoquidcm ef-
formantur excremcnto quodam, melancolia in-
infecto, ac terreo salc pleno; qu<esunt vereJigna
lepra . Ad hanc opinionem roborandam liceat
Vormii, & Anselmi Boetii rationcm in medium
afferre : Si partus esset Margaritifera? Unio, di-
cit Anselmus,haud equidcm generaretur in tam
diversis specie Conchis, & omnes Margaritife-
rze,emensis statis temporibusillos cnitercntur,
inquit Vormius ; curu autem ccrto certius fit,
neque in omnibus Conchis , ncquc post certa^
tempora emensa rcpcriri , quemadmodum cx
aliis quamplurimis , divcrso tcmpore cxccrpun-
tur, consequens est: Uniones este Morbos Con-
charum, non Partus. Ita lapis Bezaar , qui uc
plurimum generatur in visceribus Caprearurro
Peruanarum, reperitur etiam in silvestri anima-
li Bovi non absimili, quod Peruani, Antam vo-
cant, imo, & in Cervis Orientalibus Indiarum,
& in plerisque Animuntium generantur lapides
Bezaar, &Unionibus similcs, nequcin una_,
tantumeorum parte, ut Bezaar, scd in diversis,
ita ex Olao Borricchio novimus apud Bartolin.
cent. 4. obscr. 18. In corde Comirist* de Lovc-
stain anno 1666. saeculo functar, scimus invcn-
tos fuisse nonnullos . Joannes Gcorgius G ressel-
liusrefert: ex aperta brachii vena m scne quo-
darg plusquam septuagenario , efiluxiise simul
cum sanguine lapides quatuor, & rn extrahcndo
cx foemina mortua partu reperisie se epati alli-
gatam bursam quamdam duriisimam viscoso hu-
morc plenam , atque intra iilarn lapidem nirrosae
substantia: , sed nullum saporem rcdolentis,
itain Bovis fcllealiorumquc Animantium ve/si-
cis, multi lapides generancur, & quidem inst»r
uniorjum qui pluribus tunicis ut cepse sunt corn-
pa&i.
Iam vero formatur unio cx eo philosophass^1
modo, quem tenet Vormis in Musaeopag. i°9'
inter sui Sarculi medicos satis celcbris , nemp^
cx humorc illo a Narura destinato ad formati0'
nem Test«e cjusque augmentationcm, hum0rC
inquam terreo, viscoso , scparato ab humorc
akero , magis aqueo , qui viventi pro alimesst0
est, coqucpropter faciJem ad Coagulum duri-
ticmquepropensionem tunc, vel maxime quan-
do humor iJle , ab animali morbofo eruclan 9 &
expelli non potesi, ac in corpore baret, ac detW
tur; quarc Jiibidem exjiccetur , rudimentuvi^»
atque imtiumsit Margarita; qua adjiecloJap'uS
novo humore , eoque exjiccato , cute Jubinde no*>li
augetur, ac in Vnionem abit, non Jecus, ac in fi'
iis veJJicula , & in urin* vsJJica lapides gener<*si'
tur. quorum materia^ qua per urinam excernis}if
dum in corpere vejica detinetur, ibidem exji^'
tur , eb- in lapidemabit. Hinc apparct: cur v-'
.-;;cm.---------„_;----- t,n__sed
riistunicis induantur non uniones soliim
etiam Valva? Testacese , quibus includitur j3^1'
quc Japides, qui in vivcntibus generantur. Ob'
durationcs ista: etiam in ipsis ccrporibus ssuid'5
coalescunt, utapparct in constru<5iione vitri?
ac tarrari iri vini doliis , concurrentc ad illns fa'
firmitatc expultricis potentiar, & concodricis»
qua: in Margaritiferis , utpote exanguibus, nul*
lius pene roboris est . Hinc in scnibus, si reniu»^
calor elangucscat, faciliiis gcncrantur Iapides^
si verd intendirur vehementior , humores , cJLl'
Japidescerent soluit, quod in omnibus salib1'5
eliquatis accidit, quisicaJidi sintnon lapidc
scunt.
PROBLEMA IV.
Cur Tejiacea oriantur potius in Mari, quarn,sl
Lacubus , c> in flumibus .
PAuca generantur in terra Testacca; paucis'
sima, qua: ex alicujus lacus sinu , vcl
minis alveo coUiguntur; Ingenseorum Turba
Matrem , & Nutriccm agnoscit aquam Mai'is'
qua? sicuti squamosis Excrcitibus vic"tuaria W
peditat, & innumerabiles Species CrustatorU111
alic, ita feraciisima est cujuscumque gcnc1/*
Gonchyliorum ; neque hoc ex eo soliim accid'r'
quod Hlemento illi generativam Virtutcm Pc.^
infuderit, ut statutis temporibus Testacea
terctur,quandoquidem eorum partus etiam ede
re potuisset in lucem , ubicumque fuistcc o&»^
vis illa gcnerarira, quam iupremus coadijtor1
didit Mari, cum dixit, &fassasunt; volu;t1
eam vim Mari inserere, ingeniosiffima quad^
pro-